Nghề mới ở Ba Chẽ (Quảng Ninh)

Nguồn tin: Báo Quảng Ninh, 12/12/2011
Ngày cập nhật: 13/12/2011

Trồng nấm - một nghề không còn xa lạ ở nhiều địa phương trong tỉnh Quảng Ninh. Thế nhưng đối với nông dân huyện Ba Chẽ thì đây lại là mô hình rất mới. Lạ ở chỗ, thường là nghề mới thì chẳng mấy ai mạo hiểm. Ấy thế mà ở Ba Chẽ, đây đang là một nghề rất được chú ý. Cũng không hiếm những nông dân đã “say” cây nấm và nghề trồng nấm... Và nếu có một định hướng đúng đắn, đây có thể là một nghề mang lại sự đổi đời cho nhiều nông dân huyện nghèo này.

Ngoài nấm linh chi, gia đình chị Vũ Thị Cành (thôn Làng Mô, xã Đồn Đạc) còn trồng thêm nấm sò.

Sức hấp dẫn của nghề trồng nấm

Hiếm thấy có nghề nào mà sự háo hức của người nông dân thực sự như ở nghề trồng nấm này. Vì thường chỉ có những dự án, mô hình sản xuất nhận được sự hỗ trợ của Nhà nước (cả về tiền vốn lẫn kỹ thuật) thì người nông dân mới làm. Ấy thế mà ở cái nghề trồng nấm tưởng như hết sức bình thường này lại có sự hút đối với nhiều người dân đến thế. Không có bất cứ sự hỗ trợ nào ngoài hỗ trợ về kỹ thuật, nhưng vẫn có những người nông dân đã “say” với cây nấm. Theo chân một cán bộ khuyến nông của huyện, chúng tôi tới thăm gia đình ông Bùi Văn Đông, thôn Làng Mô, xã Đồn Đạc. Đây là một trong những gia đình đầu tiên thử nghiệm với nghề trồng nấm. Đến nay, sau gần nửa năm thử nghiệm trồng nấm, dường như sự hiểu biết của ông Đông với nghề trồng nấm đã ở một trình độ cao hơn rất nhiều so với giai đoạn đầu mà ông nói vui là “mò mẫm với nấm”. Ông Đông vui vẻ cho biết: Ban đầu cũng là đi cho có phong trào, lại cũng nghe nghề trồng nấm thấy là lạ nhưng ngay khi tiếp thu được nội dung tập huấn tôi đã thực sự thích thú, quyết tâm bằng được theo đuổi nghề này. Ngay sau lớp tập huấn, không ngần ngại, ông Đông đã bỏ công bỏ việc xuống Trung tâm nghiên cứu sản xuất giống nông lâm nghiệp Quảng Ninh với mong muốn được các kỹ sư ở đây giảng giải thêm về nghề trồng nấm. Chuyến đi mang lại cho người nông dân ham học hỏi này những kết quả rất tốt, giúp ông vững tin với nghề trồng nấm.

Nói rồi ông Đông dẫn chúng tôi đi thăm khu vực trồng nấm của gia đình. Trong giai đoạn thử nghiệm này, gia đình ông Đông mới chỉ trồng khoảng 1.000 bịch nấm linh chi và khoảng trên 650 bịch nấm sò. Một phần nấm linh chi đã cho thu hoạch lần đầu tiên được trên 10 kg. Với giá thị trường khoảng từ 450.000 đồng đến 550.000 đồng/kg thì sau hơn 2 tháng trồng nấm linh chi gia đình đã thu về trên 5 triệu đồng. Còn đối với nấm sò, ông Đông nói vui là “lấy ngắn nuôi dài”. Vì loại nấm này thu hoạch thường xuyên hơn. Nếu chăm sóc tốt mỗi ngày có thể thu được từ 10 - 12 kg cung cấp ra thị trường với giá khoảng 30.000 đồng/kg. Bà Vũ Thị Cành, vợ ông Đông vui vẻ cho biết thêm: Số nấm sò này cung cấp đến đâu hết đến đấy. Thậm chí có người đặt hàng ở xa nhưng gia đình chưa cung cấp đủ nên lại thôi.

Khác với gia đình ông Đông, khu vực trồng nấm của anh Nịnh Văn Nam, thôn Khe Lọng ngoài, xã Thanh Sơn chỉ tập trung chuyên cho cây nấm linh chi. Anh Nam cho biết: Trồng rồi mới biết, kỹ thuật cũng không đến nỗi phức tạp, nếu chú tâm một chút, tỉ mỉ một chút là có thể làm được. Đầu tư ban đầu cho nghề này thì không nhiều lắm, nguyên vật liệu như gỗ thông thì rất có sẵn ở Ba Chẽ. Thời gian thu hoạch của nấm linh chi khoảng từ 2 - 3 tháng. Trong lần thu hoạch đầu tiên tôi đã thu được trên 30 kg nấm, tổng giá trị khoảng gần 18 triệu đồng. Từ hiệu quả trồng nấm của gia đình, đã có nhiều hộ gia đình ở trong và ngoài huyện đề nghị tôi cung cấp giống và phổ biến lại cách trồng nấm cho bà con phát triển.

Chăm sóc nấm linh chi tại hộ gia đình anh Nịnh Văn Năm (thôn Khe Lọng ngoài, xã Thanh Sơn).

Nghề mới cần định hướng mới

Trong những năm gần đây bằng các nguồn vốn Chương trình 135, vốn theo Quyết định 4162 của tỉnh, huyện Ba Chẽ đã chỉ đạo các xã triển khai xây dựng một số mô hình chăn nuôi, trồng trọt, bước đầu đánh giá thành công, tạo được niềm tin phấn khởi cho bà con nông dân. Chính vì vậy việc nghiên cứu các giống cây trồng, vật nuôi và đặc biệt là giống cây lâm sản ngoài gỗ có giá trị kinh tế cao đưa vào trồng thử nghiệm đạt hiệu quả và nhân ra diện rộng là điều cần thiết.

Từ chủ trương này, tháng 5-2011 bằng kinh phí nguồn sự nghiệp nông nghiệp, Trạm Khuyến nông huyện Ba Chẽ đã tổ chức chuyến đi tham quan học tập kinh nghiệm sản xuất nông - lâm nghiệp, đã đến thăm một số mô hình chăn nuôi, trồng cây lâm sản ngoài gỗ… trong đó có mô hình trồng nấm linh chi của Trường Cao đẳng Nông Lâm Đông Bắc Quảng Ninh, mô hình này đang rất thành công và đem lại thu nhập lớn cho nông dân nhiều địa phương ở miền Bắc. Sau khi khảo sát thực tế cho thấy mô hình này khá phù hợp với điều kiện của huyện Ba Chẽ và có tính khả thi cao, hứa hẹn đem lại cho người dân một nguồn thu mới từ việc trồng loài cây lâm sản dược liệu quý này. Năm 2011, Ba Chẽ đã xây dựng mô hình nghiên cứu và trồng khảo nghiệm 6.000 bịch nấm, tương đương 12 tấn gỗ nguyên liệu. Dự kiến năm 2012, huyện sẽ hỗ trợ nhân rộng mô hình trồng 15.000 bịch và từ năm 2013 - 2015 mỗi năm hỗ trợ trồng 30.000 bịch nấm, tương đương 15 tấn gỗ nguyên liệu. Theo Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện: Khi đề án thành công, sau 5 năm triển khai và thực hiện, quy mô và số hộ dân tham gia tăng, thu hoạch bình quân mỗi năm trên 1 tấn nấm khô, nếu như mở rộng quy mô ở những năm sau sẽ cho thu hoạch hàng tấn nấm linh chi khô với tổng giá trị hàng tỷ đồng. Vì vậy dự án thành công mở ra triển vọng mới trong việc sản xuất, chế biến cây lâm sản ngoài gỗ quý hiếm, từng bước xây dựng thương hiệu nấm linh chi cho huyện Ba Chẽ.

Mặc dù vậy, một bài toán muôn thuở cho người nông dân vẫn là tìm hướng ra cho sản phẩm, đặc biệt là đối với cây nấm - một loại nông phẩm đặc biệt không dễ tiêu thụ. Trong tương lai, khi mô hình này nhân rộng, sản lượng nấm sẽ tăng cao, rất cần sự quan tâm của huyện để hỗ trợ người nông dân có đầu ra hợp lý cho sản phẩm, tránh tình trạng bị ép giá, gây thiệt hại cho người nông dân. Được biết trong giai đoạn này, huyện Ba Chẽ đang kêu gọi các nhà doanh nghiệp trong và ngoài tỉnh vào đầu tư cơ sở hạ tầng tại địa phương, thành lập công ty sản xuất và chế biến dược liệu nấm linh chi. Đồng thời tiếp tục chỉ đạo các xã, thị trấn bố trí kinh phí từ chương trình hỗ trợ phát triển sản xuất hàng năm để hỗ trợ nhân dân trồng cây dược liệu này. Hy vọng trong tương lai không xa, nghề trồng nấm không chỉ là nghề thoát nghèo mà thực sự trở thành nghề làm giàu của nông dân Ba Chẽ.

Tại Ba Chẽ đã từ lâu nổi tiếng về cây ba kích tím và cây nấm lim (họ nấm linh chi), trước đây người dân chưa thấy tầm quan trọng của loài nấm này nên ở những khu rừng tự nhiên có rất nhiều. Vài năm trở lại đây, khi người dân biết được giá trị thực của nó, thì việc khai thác của người dân đã làm cho chúng ngày một khan hiếm và có nguy cơ tuyệt chủng.

Hồng Nhung