Xây dựng cánh đồng mẫu lớn ở ĐBSCL: Mở hướng sản xuất hiệu quả và bền vững

Nguồn tin: Báo Cần Thơ, 16/09/2011
Ngày cập nhật: 17/9/2011

Tháng 3-2011, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) phát động xây dựng các “Cánh đồng mẫu lớn”. Ngay trong vụ hè thu 2011, nhiều địa phương vùng ĐBSCL hưởng ứng mạnh mẽ phát động này và đến nay cho kết quả rất khả quan. Thành công này mở ra hướng phát triển sản xuất lúa ở vùng ĐBSCL hiệu quả và bền vững.

ĐỒNG MẪU - ĐỒNG BỘI THU

Vụ lúa hè thu 2011, Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật tỉnh Trà Vinh triển khai xây dựng 3 mô hình “Cánh đồng mẫu lớn”, với tổng diện tích 762 ha trên địa bàn 3 huyện: Tiểu Cần (300,26 ha), Cầu Kè (281,1 ha) và Trà Cú (180,9 ha). Đến nay, có 2/3 “Cánh đồng mẫu lớn” đã thu hoạch. So với mô hình sản xuất thông thường, “Cánh đồng mẫu lớn” tiết kiệm được từ 2,7 - 2,8 triệu đồng/ha chi phí sản xuất nhưng năng suất lúa tăng từ 0,5 - 1 tấn/ha. Nông dân Phan Thanh Liêm ở ấp 4, xã Phong Phú, huyện Cầu Kè, tỉnh Trà Vinh, phấn khởi khoe: “Vụ hè thu 2011, nông dân ở đây trúng bể bồ! Gia đình tôi có 1,5 ha sản xuất lúa trong mô hình “Cánh đồng mẫu lớn”, với giống OM 6976, năng suất khoảng 7 tấn/ha, tăng gần 1 tấn/ha so với vụ hè thu năm trước”.

Vụ hè thu 2011, huyện Mỹ Tú là đơn vị dẫn đầu tỉnh Sóc Trăng cả về số lượng lẫn diện tích thực hiện “Cánh đồng mẫu lớn”. Ông Trần Văn Tâm, Phó Trưởng phòng NN&PTNT huyện Mỹ Tú, cho biết: Qua thống kê, toàn huyện thực hiện được 9 “Cánh đồng mẫu lớn” với diện tích trên 6.000 ha. Hầu hết cánh đồng mẫu đều cho năng suất, hiệu quả cao hơn so với bên ngoài nhờ tiết kiệm được chi phí sản xuất và bán được giá thông qua hợp đồng bao tiêu sản phẩm. Ông Cao Anh Dũng ở ấp Giồng Giữa, thị trấn Lịch Hội Thượng, huyện Trần Đề, tỉnh Sóc Trăng, phấn khởi cho biết: “Chưa bao giờ vụ hè thu lúa lại đạt năng suất cao như vụ này, năng suất đạt 800 - 900 kg/công. Lúa chưa thu hoạch đã cầm chắc giá bán lúa tươi 5.500 đồng/kg”. Theo ông Dũng, trước đây, mỗi công trồng lúa dùng ít gì cũng trên 1 bao phân, từ 20 - 25 kg giống, phun thuốc cả chục lần. Còn làm theo mô hình “Cánh đồng mẫu lớn” chỉ sử dụng 13 kg giống, chưa tới 1 bao phân, rất ít phun thuốc trừ sâu vì đã có những chế phẩm sinh học như: Trichoderma, nấm xanh, Biosar... Mô hình “Cánh đồng mẫu lớn”, diện tích 22,85 ha, tại phường 5, TP Sóc Trăng, tỉnh Sóc Trăng, đạt năng suất khoảng 7 tấn/ha (lúa khô)... Ông Sơn Nưl, Phó Chủ nhiệm Hợp tác xã phường 5, cho biết: “Giá lúa thời điểm thu hoạch chỉ 5.800 đồng/kg, nông dân cũng có lãi 2,4 triệu đồng/ha, cao hơn ruộng sản xuất bên ngoài hơn 2,7 triệu đồng/ha. Làm cánh đồng mẫu, cái gì cũng tiết kiệm hết, nhưng lúa lại được bao tiêu với giá cao nên nông dân rất yên tâm. Tôi cho rằng đây là bước tập dợt cho nông dân đi vào làm ăn nề nếp để tiến tới sản xuất theo hướng hiện đại hơn...".

Chăm sóc lúa trên cánh đồng mẫu lớn tại ấp Thầy Ký, thị trấn Thạnh An, huyện Vĩnh Thạnh. Ảnh: MỸ THANH

TP Cần Thơ triển khai xây dựng mô hình “Cánh đồng mẫu lớn” theo hướng VietGAP ngay trong vụ hè thu 2011 tại ấp Thầy Ký, thị trấn Thạnh An, huyện Vĩnh Thạnh, với quy mô 400 ha và 206 hộ tham gia. Mô hình này được Công ty Phân bón Bình Điền hỗ trợ đầu vào, Công ty Cổ phần Gentraco bao tiêu sản phẩm, với giá lúa cao hơn thị trường từ 50 - 250 đồng/kg. Qua thực tế sản xuất, “Cánh đồng mẫu lớn” ở ấp Thầy Ký đã đạt được hiệu quả kinh tế cao hơn so với canh tác theo tập quán cũ của nông dân trên 4,6 triệu đồng/ha...

Tại An Giang, mô hình “Cánh đồng mẫu lớn” trong vụ hè thu 2011 đạt hơn 3.000 ha, tập trung nhiều nhất tại Thoại Sơn và Châu Thành. Mô hình do Công ty Cổ phần Bảo vệ thực vật An Giang và Công ty Xuất nhập khẩu tỉnh An Giang đầu tư giống, phân, thuốc trừ sâu, hướng dẫn kỹ thuật và bao tiêu sản phẩm cho nông dân.

MỞ HƯỚNG SẢN XUẤT AN TOÀN, BỀN VỮNG

Bà Lưu Thị Lan, Phó Giám đốc Công ty Cổ phần Gentraco, TP Cần Thơ, cho biết: Diện tích bao tiêu lúa thường xuyên của công ty dao động khoảng 2.000 - 3.000 ha/năm, chủ yếu tập trung ở các huyện Cờ Đỏ, Thới Lai, Vĩnh Thạnh (TP Cần Thơ). Tuy nhiên, để xây dựng vùng nguyên liệu, Gentraco thường chủ động đến từng địa phương tập hợp diện tích nhỏ lẻ, manh mún của nông dân, từ đó tiến hành ký kết hợp đồng bao tiêu. Vì thế, nếu mô hình “Cánh đồng mẫu lớn” được triển khai thực hiện rộng rãi sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho công ty trong công tác hỗ trợ, bao tiêu sản phẩm cho nông dân. Đồng thời, công ty cũng xây dựng được vùng nguyên liệu với số lượng lớn, chất lượng đồng nhất và ổn định.

Theo Sở NN&PTNT TP Cần Thơ, vụ đông xuân 2011 - 2012, “Cánh đồng mẫu lớn” sẽ được mở rộng tại các huyện Cờ Đỏ, Thới Lai với diện tích khoảng 300 - 500 ha. Dự kiến, trong các năm tiếp theo, mô hình sẽ được nhân rộng tại các quận, huyện trọng điểm về trồng lúa của thành phố như: Cờ Đỏ, Thới Lai, Vĩnh Thạnh, Thốt Nốt 3.000 ha (năm 2012) và lên đến 8.000 ha (năm 2013). Theo bà Nguyễn Thị Kiều, Phó Giám đốc Sở NN&PTNT TP Cần Thơ: Để thực hiện thắng lợi kế hoạch vừa nêu, ngành hữu quan cần đầu tư hệ thống thủy lợi, từ các kênh chính đến nội đồng, đáp ứng yêu cầu sản xuất lúa tập trung, phù hợp với quy hoạch vùng. Ngoài ra, công tác chuyển giao ứng dụng các tiến bộ kỹ thuật để nâng cao năng suất, chất lượng và vệ sinh an toàn nông sản như: “3 giảm, 3 tăng”, “1 phải, 5 giảm”, tưới tiêu nước tiết kiệm, công nghệ sinh thái, công nghệ sau thu hoạch để phục vụ sản xuất, sơ chế, bảo quản lúa... được ngành nông nghiệp đặc biệt quan tâm. Bên cạnh đó, ngành nông nghiệp sẽ giữ vai trò là cầu nối trong việc liên kết sản xuất và tiêu thụ thông qua việc tổ chức ký kết hợp đồng đầu tư ứng trước vật tư nông nghiệp và tiêu thụ sản phẩm giữa các hợp tác xã, tổ hợp tác với các doanh nghiệp chế biến và tiêu thụ lúa gạo.

Ông Trần Trung Hiền, Phó Giám đốc Sở NN&PTNT tỉnh Trà Vinh, cho biết: Đối với Trà Vinh, mô hình không chỉ góp phần làm tăng năng suất, chất lượng lúa hàng hóa..., mà còn giúp địa phương và nông dân quản lý được lịch thời vụ, hạn chế dịch bệnh, sản xuất theo hướng an toàn và bền vững. Vì vậy, trong vụ thu đông 2011, ngoài việc giữ vững diện tích đã thực hiện, ngành nông nghiệp tỉnh tiếp tục chỉ đạo phát triển và nhân rộng mô hình “Cánh đồng mẫu lớn” với diện tích 2.600 ha tại xã Kim Hòa, Hiệp Hòa (huyện Cầu Ngang), xã Đa Lộc (huyện Châu Thành), xã Châu Điền (huyện Cầu Kè). Theo Sở NN&PTNT tỉnh An Giang, phương hướng phát triển “Cánh đồng mẫu lớn” thời gian tới, tỉnh sẽ kết hợp bố trí các cánh đồng “1 phải, 5 giảm” 100 ha trên các địa bàn tập trung ký hợp đồng sản xuất tiêu thụ sản phẩm của các doanh nghiệp chế biến xuất khẩu gạo để tạo hiệu ứng lan tỏa, tạo ra vùng nguyên liệu tập trung. Để thực hiện được vấn đề này, An Giang tập trung đẩy mạnh chuyển giao tiến bộ kỹ thuật kết hợp xây dựng mô hình trình diễn “1 phải, 5 giảm”, công nghệ sinh thái (ruộng lúa, bờ hoa), sản xuất nấm xanh trừ rầy... Ngoài ra, tỉnh cũng đẩy mạnh tập huấn nguyên tắc VietGAP, hướng dẫn ghi chép nhật ký đồng ruộng làm nền tảng cho việc chứng nhận đạt tiêu chuẩn VietGAP khi thị trường có yêu cầu. Đồng thời, hoàn chỉnh hệ thống thủy lợi nội đồng ở các “Cánh đồng mẫu lớn”, tổ chức nông dân vào các tổ hợp tác sản xuất và tập huấn quản lý tổ nhóm... nhằm phát triển chuỗi giá trị sản xuất hạt lúa./.