Thương hiệu bưởi Ðoan Hùng

Nguồn tin: ND, 12/08/2006
Ngày cập nhật: 13/8/2006

Bưởi Đoan Hùng được bảo hộ tên gọi.

Nói đến Ðoan Hùng (Phú Thọ) là nói về xứ bưởi. Bưởi Ðoan Hùng từ lâu đã trở thành đặc sản nổi tiếng không những chỉ trong nước mà còn vượt ra cả nước ngoài.

Hiện nay, trên đất Ðoan Hùng có các vùng cây ăn quả như: bưởi Chí Ðám, Bằng Luân, xoài Vân Du, quýt Ðông Khê, nhãn, vải Hùng Long, chè Tây Cốc... Riêng bưởi đã có tới 749 ha với 11 giống khác nhau, trong đó nổi tiếng nhất là hai loại giống quý hiếm: bưởi Bằng Luân và bưởi Sửu Chí Ðám. Mặt khác, Ðoan Hùng lại nằm ở cửa ngõ phía bắc tỉnh Phú Thọ, giữa trung tâm ngã ba sông (sông Lô và sông Chảy) và ngã ba (quốc lộ 2 và 70), cách Hà Nội 150 km về phía bắc rất thuận tiện cho việc giao lưu buôn bán. Thị trường hoa quả trong đó đặc sản bưởi Ðoan Hùng vào những tháng cuối năm giáp Tết Nguyên đán rất nhộn nhịp. Vừa qua, Bộ Khoa học và Công nghệ đã chính thức cấp thương hiệu xuất xứ địa lý cho bưởi quả Ðoan Hùng cùng với ba sản phẩm nổi tiếng khác cả nước là nước mắm Phú Quốc, cà-phê Ðác Lắc, chè Shan tuyết Yên Bái. Quyết định ghi rõ đây là tài sản quốc gia vô thời hạn. Lãnh đạo huyện Ðoan Hùng đã tổ chức đón nhận và công bố quyết định này rất long trọng thông qua Hội chợ thương mại, thương hiệu kéo dài một tuần từ ngày 17 đến 22-3-2006. Hội chợ có 160 gian hàng, trong đó có 26 gian hàng nước ngoài (Lào và Trung Quốc). Gần 10.000 quả bưởi đã được bày bán, giới thiệu tại hội chợ. Ðây là lần đầu huyện Ðoan Hùng tổ chức hội chợ nhằm quảng bá giới thiệu sản phẩm của huyện, nhất là đặc sản bưởi. Những người dân xứ bưởi rất mừng trước sự kiện quan trọng này, càng trân trọng hơn giá trị của quả bưởi quê hương.

Hai giống bưởi đặc sản của Ðoan Hùng đạt các chỉ tiêu quốc gia đó là bưởi Sửu Chí Ðám và bưởi Bằng Luân. Bưởi Sửu Chí Ðám sinh trưởng và phát triển trên đất phù sa sông Lô và sông Chảy thuộc xã Chí Ðám, nằm trên tuyến quốc lộ 2 đi Tuyên Quang. Ðất vùng này có nhiều đá cuội trứng gà rất ẩm mát thuận lợi cho cây phát triển.

Bưởi Sửu có nguồn gốc cách đây gần 200 năm do lão nông Phùng Văn Sửu (người làng Ðám) tuyển giống trồng và nhân ra mà thành. Bưởi Sửu quả bình thường, không to như bưởi Pô-lê-nô (Mỹ), không nhỏ như bưởi đào, bưởi Bằng Luân, quả hơi nhô cao ở phần cuống (dạng cầu lồi). Trọng lượng trung bình mỗi quả từ 1 kg đến 1,1 kg. Da bưởi mầu vàng xám, không đẹp mã. Múi bưởi trung bình, dễ tách. Trục quả rỗng, tôm dính vỏ múi, mầu hồng hoặc trắng phớt, mọng nước, tuy tép bưởi hơi nát nhưng chất lượng thì tuyệt hảo, ngọt mát, hương vị đậm. Tỷ lệ phần ăn được 55%, độ Brix từ 8,72 đến 10,92, hàm lượng vi-ta-min C từ 55,81 đến 82,0 mg/100g, trữ lượng nước từ 87,09 đến 89,41%. Ðặc biệt, bưởi chín có hương vị thơm đặc trưng, ngào ngạt rất khó quên. Giá mỗi quả bưởi Sửu hiện nay từ 35 đến 40 nghìn đồng, bằng cả một yến cam Hà Giang.

Bưởi Bằng Luân có tập trung ở xã Bằng Luân, thuộc vùng tây bắc của huyện, trên trục quốc lộ 70. Cây bưởi Bằng Luân cao từ 6 đến 7 m, tán rộng 6,5-7,5 m, năng suất trung bình 300 - 400 quả/cây. Quả bưởi có dạng hình cầu, nhỏ hơn bưởi Sửu. Trọng lượng mỗi quả từ 850 đến 950 gam, khi chín có mầu vàng rơm trông khá đẹp mắt. Mầu thịt quả trắng, trục quả đặc, dễ tách múi, tép mềm mọng nước có mầu trắng xanh, ngọt đậm và vị thơm. Tỷ lệ phần ăn được 60 - 63%. Ðộ Brix từ 10,25 đến 11,54; vi-ta-min C từ 80,55 đến 98,46 mg/100 g; trữ lượng nước từ 87,25 đến 89,43%. Bưởi Bằng Luân giá trung bình từ 15 đến 20 nghìn đồng một quả. Cả hai giống bưởi này đều có thể bảo quản bằng cách bôi vôi vào cuống, lót lá chuối khô để trong chum kín gió từ sáu đến bảy tháng sau khi thu hoạch. Vào đầu hè năm sau được ăn quả bưởi này thì ngọt, mát.

Năm 2001, huyện đã tổ chức thi tuyển, bình chọn giống bưởi quý hiếm, đặc sản chọn được từ 29 cây gốc chuẩn để cấp giấy chứng nhận gìn giữ, bảo tồn và phát triển. Từ đó đến nay, một mặt huyện cùng với Sở Khoa học - Công nghệ lo hoàn tất thủ tục đề đạt Nhà nước cấp thương hiệu cho bưởi quả Ðoan Hùng, mặt khác đã triển khai thực hiện dự án phục tráng, cải tạo, mở rộng diện tích trồng bưởi. Hiện nay, huyện Ðoan Hùng đã có 749 ha bưởi, trong đó có 300 ha đang cho thu hái với năng suất bình quân 13 tấn quả/ha. Sản lượng bưởi năm 2005 ước đạt 3.850 tấn cho giá trị sản phẩm hàng hóa 11,5 tỷ đồng, là một trong những nguồn thu chính của nông dân nơi đây.

Thực hiện chương trình cây ăn quả của huyện và tỉnh, Ðoan Hùng hiện đang triển khai hai dự án về cây bưởi: dự án tuyển chọn, phục tráng giống bưởi do tỉnh chỉ đạo với tổng diện tích là 1.000 ha. Ðơn vị thực hiện là Sở Khoa học - Công nghệ, nơi cung cấp cây giống là Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn. Dự án thứ hai của Bộ Khoa học - Công nghệ trồng 300 ha bưởi đặc sản Chí Ðám và Bằng Luân. Hai giống bưởi này đã được cấp văn bằng bảo hộ tên gọi xuất xứ. Ðể bảo đảm độ tin cậy về cây giống, Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã cam kết bảo hành chất lượng giống đến tận từng gốc cây. UBND huyện Ðoan Hùng đã cử những nông dân có kinh nghiệm về giám sát 24/24 giờ sản xuất cây giống của Trung tâm giống cây trồng Phú Thọ. Ðiều này đã củng cố lòng tin của những hộ tham gia dự án.

Tháng 3, đón nhận thương hiệu bưởi Ðoan Hùng, những người nông dân Ðoan Hùng đang tích cực cải tạo vườn tạp, triển khai trồng và chăm sóc những cây bưởi đặc sản. "Thiên thời, địa lợi, nhân hòa", cứ đà này chẳng bao lâu nữa gần 2.000 ha bưởi của huyện sẽ đồng loạt đơm hoa, trĩu quả, cung cấp cho thị trường một loại quả quý hiếm, chất lượng mang thương hiệu Ðoan Hùng. Từ "đặc sản" do thiên nhiên ban tặng, nay lại được Nhà nước bảo hộ cấp "thương hiệu", được các ngành, các cấp tạo điều kiện về kỹ thuật, kinh phí chắc chắn bưởi Ðoan Hùng ngày càng nâng cao vị thế. Một vùng hàng hóa đặc sản bưởi trên ngã ba sông, cửa ngõ phía bắc của tỉnh Phú Thọ, sản phẩm thiên nhiên ban tặng cho Ðất Tổ sẽ theo sông Chảy, sông Lô, theo quốc lộ 2, quốc lộ 70 đi khắp muôn nơi đem lại cho nơi đây một nguồn thu lớn góp phần cải thiện và nâng cao đời sống nhân dân. Quyền lợi người sản xuất và người tiêu dùng được bảo hộ. Bưởi Ðoan Hùng cứ thế lên ngôi và phát triển.

XUÂN THU