Triển vọng phát triển cho vùng tôm - lúa

Nguồn tin: Báo Cần Thơ, 09/06/2011
Ngày cập nhật: 10/6/2011

Một giống lúa mới vừa được lai tạo và đang được nhân giống thử nghiệm tại huyện Hồng Dân, tỉnh Bạc Liêu. Theo đánh giá của nhà chuyên môn, giống lúa này có thể sinh trưởng tốt ở đồng đất nhiễm mặn tới 10 phần ngàn. Nếu bước thử nghiệm thành công, nông dân ở vùng tôm - lúa ĐBSCL sẽ không còn lo ngại chuyện mặn - hạn cục bộ khi vào vụ sản xuất lúa trên đất nuôi tôm...

* Lúa Sỏi chịu mặn 10 phần ngàn

Loại giống đang đề cập có tên gọi là lúa Sỏi, được Tiến sĩ Võ Công Thành, Khoa Nông nghiệp và Sinh học ứng dụng Trường Đại học Cần Thơ nghiên cứu gần 10 năm, lai tạo từ gần 10 loại giống khác nhau và vừa chuyển giao kỹ thuật cho ngành nông nghiệp huyện Hồng Dân. Theo Tiến sĩ Võ Công Thành, ưu điểm nổi bật của lúa Sỏi là khả năng chịu mặn cao, kháng rầy, bệnh đạo ôn, hạt gạo thơm,... đảm bảo tiêu chuẩn hạt gạo xuất khẩu.

Thạc sĩ Nguyễn Trung Hiếu, Phó phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) huyện Hồng Dân, cho biết: Huyện nhận về 4 kg giống siêu nguyên chủng được lai tạo ban đầu trong phòng thí nghiệm của Trường Đại học Cần Thơ, sau đó thực hiện gieo sạ trên diện tích 200 m2 tại gia đình ông Trần Hoàng Văn, ở ấp Lộ Xe A, xã Vĩnh Lộc A, một trong những vùng đất có độ mặn cao nhất trong huyện (khoảng 10 phần ngàn). Mạ lúa Sỏi phát triển rất tốt, cuối tháng 5 vừa qua, toàn bộ số mạ trên được nhổ để cấy ra đồng đất hơn 6.000 m2 của Vĩnh Lộc A. Hiện lúa đang phát triển tốt. Theo kế hoạch khoảng 1,5 tháng sau khi cấy lúa, phòng sẽ cấy ra thêm 4 ha nữa. Với năng suất trung bình từ 4,5 - 6 tấn/ha, dự kiến trong năm 2011, lượng giống lúa Sỏi mà huyện nhân được khoảng 16 tấn.

Huyện Hồng Dân có trên 20.000 ha đất nuôi tôm quảng canh, trong đó có khoảng 5.000 ha đất lúa - tôm, tập trung ở xã Ninh Thạnh Lợi, Ninh Thạnh Lợi A, một phần diện tích thuộc xã Lộc Ninh, Vĩnh Lộc và Vĩnh Lộc A không thể sản xuất lúa. Nguyên nhân do vào thời điểm từ tháng 9 - 10 hằng năm, ở khu vực này độ mặn tăng lên đến 10 phần ngàn. Hàng ngàn hộ dân ở đây buộc phải nuôi tôm quanh năm dù biết rằng sản xuất độc canh rủi ro cao, thiếu bền vững...

Ông Võ Văn Út, Bí thư Huyện ủy Hồng Dân, cho biết: Lúa Sỏi đang phát triển rất khả quan. Nếu thành công, lúa Sỏi sẽ tạo bước đột phá lớn, cải thiện đáng kể thu nhập của nhân dân trong vùng tôm - lúa của huyện trong tương lai không xa. Dự kiến sang năm 2012, những đồng đất có độ mặn cao nhất của huyện sẽ có sự hiện diện của lúa Sỏi. Đồng thời, Hồng Dân sẽ là địa phương đầu tiên ở ĐBSCL có lúa hàng hóa tên gọi lúa Sỏi đưa ra thị trường. Mặc dù là lúa hạt tròn, cứng cơm nhưng thị trường thế giới lại rất ưa chuộng và xuất khẩu giá cao hơn lúa hạt dài. Phía Công ty Lương thực Tiền Giang cam kết sẽ mua tất cả lượng lúa hàng hóa giống lúa đặc biệt này ở huyện Hồng Dân, để chế biến xuất khẩu khi đi vào sản xuất đại trà.

* Đột phá cho cả vùng

ĐBSCL có diện tích đất sản xuất tôm - lúa đứng đầu cả nước. Thống kê của Bộ NN&PTNT, hiện toàn vùng có khoảng 140.000 ha đất áp dụng mô hình trồng lúa trên đất nuôi tôm, tập trung nhiều ở Kiên Giang, Cà Mau, Sóc Trăng, Bạc Liêu. Mặc dù nông dân thực hiện khâu chọn giống, rửa mặn... rất bài bản, công phu nhưng do hệ thống thủy lợi của vùng chưa khép kín đồng bộ nên vào vụ sản xuất lúa, nhiều nơi trong vùng diện tích lúa bị thiệt hại nặng vì mặn. Ông Nguyễn Văn Tranh, Phó Giám đốc Sở NN&PTNT tỉnh Cà Mau, cho biết: “Vùng tôm lúa của tỉnh khoảng trên 43.000 ha. Hầu như vụ lúa năm nào cũng thiệt hại. Nguyên nhân, các giống lúa mà nông dân trong tỉnh trồng trên đất tôm chỉ chịu được độ mặn tối đa 5 phần ngàn. Khi vào vụ sản xuất, nếu gặp nắng cục bộ, độ mặn vuông tôm quảng canh sẽ tăng cao, làm lúa chết héo”. Ông Quách Văn Nam, Giám đốc Sở NN&PTNT tỉnh Sóc Trăng, cho biết: Trong điều kiện địa phương thiếu kinh phí để hoàn chỉnh các tiểu vùng, hệ thống thủy lợi phục vụ sản xuất, chuyện rủi ro trong sản xuất ở vùng tôm, lúa là khó tránh khỏi do bị nhiễm mặn cao. Để cải thiện được tình hình, trước mắt cần có loại giống chịu được độ mặn cao. Về lâu dài là hoàn thiện hệ thống thủy lợi khép kín.

Qua thực tế sản xuất, người nông dân cũng như nhiều nhà khoa học đều khẳng định, sản xuất luân canh một vụ lúa - một vụ tôm là mô hình sản xuất bền vững, mang lại hiệu quả kinh tế cao. Luân canh lúa - tôm giống như hai chân trong một cơ thể, không thể tách rời, phải được phát triển song hành với nhau. Trồng lúa để ổn định môi trường phục vụ cho nuôi tôm, con tôm tạo ra môi trường dinh dưỡng cho cây lúa. Sự gắn kết giữa cây lúa - con tôm là không thể tách rời. Theo tính toán của các nhà chuyên môn, diện tích canh tác tôm - lúa tại ĐBSCL có thể đạt 200.000 ha trong tương lai gần, mỗi năm thu hoạch khoảng 70.000 tấn tôm, 800.000 tấn lúa. Thực tế vừa qua, ở Bạc Liêu, mô hình tôm - lúa đã cho hiệu quả cao, đạt doanh thu 48,7 triệu đồng/ha, lợi nhuận đạt trên 25,8 triệu đồng/ha. Còn tại Cà Mau, trồng lúa trên vuông tôm cho lợi nhuận trên 8 triệu đồng/ha; vụ tôm trung bình từ 400 đến 460 kg/ha, tăng từ 20 - 30% so với nuôi tôm quảng canh không trồng lúa...

Tiềm năng và lợi thế ấy sẽ phát huy hiệu quả hơn nữa bởi trong tương lai không xa, thị trường sẽ có thêm giống lúa Sỏi chịu được mặn 10 phần ngàn, hứa hẹn tạo đột phá cho toàn vùng.

HỮU TÙNG