Giải tỏa nỗi lo của người trồng mía ở Ninh Thuận

Nguồn tin: Nhân Dân, 12/03/2011
Ngày cập nhật: 14/3/2011

Hàng trăm ha mía ở Ninh Thuận đang chín sẽ bị cháy nếu không chặt kịp. Nhà máy mía đường Phan Rang đã chạy hết công suất, nhưng vẫn không "ngốn" kịp mía theo hợp đồng đã ký kết. Nông dân như đang ngồi trên đống lửa.

Mía chặt đã khô héo nhưng nhà máy chưa thu mua.

Chúng tôi đến Trạm nguyên liệu mía đường Ninh Sơn, chứng kiến cảnh rất đông người dân đang xếp hàng đợi giải quyết việc thu mua mía mà bà con đã ký hợp đồng với Công ty CP Mía đường Phan Rang trong niên vụ 2010 - 2011. Nhiều người bức xúc: Mía đã chín lắm rồi, nhưng công ty vẫn chưa phát lệnh chặt, nếu kéo dài hơn nữa, khó tránh khỏi mía sẽ bị cháy do thời tiết hanh khô, chữ đường của cây mía giảm.

Nông dân Trần Văn Thịnh ở thôn Triệu Phong 1, xã Quảng Sơn, huyện Ninh Sơn, than vãn: Theo hợp đồng ký kết với công ty thì chậm nhất 3,5 ha mía của gia đình phải thu hoạch vào ngày 18-2. Nhưng đến nay vẫn chưa xin được lệnh chặt. Cây mía đã khô héo cả tháng nay, đầu mía chỉ cần đụng vào là gãy. Nếu để lâu sẽ mất năng suất, giảm chữ đường thì ai sẽ chịu trách nhiệm và nếu cháy thì ai bồi thường thiệt hại?

Dọc các con đường đi vào cánh đồng mía của huyện Ninh Sơn, chúng tôi thấy hàng trăm ha mía của nông dân đang trong tình trạng héo khô. Trong số đó, có không ít hộ đã chặt mía cả tuần nhưng vẫn chưa được chuyển đi, ủ thành từng đống trên đồng ruộng. Anh Trần Văn Tùng ở thôn Triệu Phong 2 có ba ha mía đang tiến hành chặt, nhưng hiện tại chưa được công ty thu mua hết. Trong khi hợp đồng ký kết thì ghi rõ là từ ngày 23-2 đến ngày 3-3 sẽ tiến hành thu mua của anh là 50 tấn, nhưng đến thời điểm này chỉ thu mua được gần 10 tấn. 'Mía nhà tôi chặt ra khô héo hết rồi. Khốn khổ hơn là các mầm mía gốc của vụ sau đã lên xanh, chậm thế này, nếu muốn làm vụ mới, buộc tôi phải đốt bỏ hết các gốc mầm này rất uổng phí" - anh Tùng bức xúc.

Ðến thôn Thạch Hà, gặp nông dân Trần Cuộc, cho biết: Hai trong số bốn ha mía của gia đình tôi đang chết khô vì không thu hoạch kịp. Theo hợp đồng là trong tháng 12-2010 nhà máy sẽ phát lệnh chặt, nhưng đến bây giờ không biết tính sao. Hiện nay là thời điểm cuối vụ, mía đã chín đại trà và được giá (1,1 triệu đồng/tấn), cho nên tất cả bà con đều muốn chặt và bán hết theo hợp đồng đã ký kết, nếu kéo dài thời gian hơn nữa, chất lượng mía sẽ giảm và nguy cơ cháy ruộng mía, gây thiệt hại cho nông dân rất cao.

Phó Chủ tịch UBND xã Quảng Sơn Lê Văn Lâm cho biết: Bà con rất nóng ruột khi nhà máy thu mua chậm, vì đây là tài sản, công sức của nông dân đổ ra cả năm trên đồng ruộng, nhưng không hiểu sao phía nhà máy lại viện đủ lý do để chậm trễ, e rằng sẽ làm mất lòng tin đối với nông dân khi trồng vụ kế tiếp.

Mía là cây trồng chủ lực của nông dân xã Quảng Sơn. Ðây cũng là địa phương cung cấp phần lớn nguyên liệu cho hoạt động của Nhà máy đường Phan Rang. Trong vụ mía 2010 - 2011, xã Quảng Sơn đã trồng hơn 1.400 ha, sản lượng ước đạt khoảng 70 nghìn tấn. Năng suất bình quân đạt 60 tấn/ha, tăng gần 40% so với năng suất hợp đồng. Tính đến thời điểm này, tổng sản lượng mía đã thu hoạch tại xã Quảng Sơn là 47 nghìn tấn, trong đó, Công ty CP Mía đường Phan Rang thu mua 40 nghìn tấn, Công ty CP Mía đường Khánh Hòa 7 nghìn tấn. Còn gần 50% diện tích chưa thu hoạch được.

Trao đổi ý kiến với lãnh đạo Công ty CP Mía đường Phan Rang, chúng tôi được lý giải có nhiều nguyên nhân dẫn đến sự cố này. Trước hết là sản lượng mía năm nay đạt rất cao, tăng từ 30 đến 40% so với sản lượng trong hợp đồng và tăng gấp hai lần so với năm ngoái; kế tiếp là do ảnh hưởng đợt bão lụt vừa qua, cho nên buộc phải lùi lại thời gian ép mía... Công ty cũng dự tính được những vấn đề sẽ xảy ra, nên đã chủ động đầu tư 40 tỷ đồng xây dựng hệ thống lò hơi, máy ép và một số thiết bị công nghệ cao để nâng công suất ép mía từ 750 tấn/ngày lên hơn 1.000 tấn/ngày, nhưng do thiết bị lắp đặt chưa ổn định cần hiệu chỉnh, làm trở ngại sản xuất và dẫn đến việc thu mua mía chậm. Ðể giảm tình trạng ứ đọng mía hiện nay, công ty đã và đang triển khai mọi biện pháp có thể như tăng số lượng phát lệnh chặt mía mỗi ngày, thêm phương tiện vận chuyển, tiếp tục hiệu chỉnh công suất dây chuyền ép mía lên 1.100 tấn/ngày, tiến tới đầu tư công suất 1.500 tấn/ngày.

Trong niên vụ 2010 - 2011, Công ty CP Mía đường Phan Rang đã ký hợp đồng đầu tư và bao tiêu mía cho nông dân với diện tích gần 2.500 ha. Nhưng người trồng mía ở Ninh Thuận hiện như đang 'ngồi trên đống lửa', vì lo sợ mía sẽ bị cháy khi thời tiết vào mùa khô, nắng nóng ngày càng gắt. Trước tình hình đó, người nông dân cần cân nhắc để thu hoạch mía có hiệu quả, tránh làm ảnh hưởng đến năng suất cũng như thiệt hại về kinh tế của cả hai bên, để cùng chia sẻ những khó khăn hiện nay với nhà máy. Ðược biết, những diện tích trồng mía chủ động nước, sẽ được công ty hỗ trợ kinh phí cho người dân tiếp tục tưới nước và duy trì ruộng mía không bị khô; những trường hợp mía bị giảm chữ đường, thì công ty đã có bảo hiểm chữ đường... Vì vậy, nông dân không nên chặt mía sớm một cách ồ ạt, bỏ khô mía trên ruộng, đồng thời cẩn thận trong việc đốt ruộng mía sau thu hoạch, tránh nguy cơ cháy lan sang ruộng mía chưa thu hoạch.

Nguyễn Trung