Mô hình liên kết trong nông nghiệp tại Hà Nội: Hiệu quả nhưng khó nhân rộng

Nguồn tin: Hà Nội Mới, 28/02/2011
Ngày cập nhật: 1/3/2011

Trong bối cảnh sản xuất thiếu liên kết, thiếu vốn, sản xuất manh mún, nhỏ lẻ... nên hàng chục mặt hàng nông sản ở khu vực ngoại thành Hà Nội chưa đáp ứng được yêu cầu của thị trường và gần đây, ở một số địa phương, mô hình liên kết sản xuất đã bước đầu mang lại hiệu quả, làm tăng năng suất, chất lượng, giá trị hàng nông sản. Tuy nhiên, để nhân rộng các mô hình này vẫn còn không ít khó khăn.

Thành công ban đầu

Bên những ruộng hoa mới xuống giống trải dài ngút ngát, những luống rau xanh mơn mởn được trồng theo tiêu chuẩn rau an toàn, ông Mạc Đình Việt, nông dân thôn Chúc Đồng xã Thụy Hương vẫn không khỏi ngỡ ngàng khi cách đây chỉ vài tháng, khu đồng này còn là những thửa ruộng trồng hai lúa, một ngô đơn thuần, thu nhập thấp. "Nhớ lại những ngày đầu xã có chủ trương sản xuất tập trung theo mô hình liên kết, bà con chúng tôi ai cũng băn khoăn chẳng biết có làm được không bởi từ trước đến nay chỉ biết trồng lúa, ngô chứ đã ai trồng hoa bao giờ. Nay thì tôi tin rồi bởi trước đây, trồng lúa chỉ được khoảng 4 triệu đồng/sào/năm, nay vẫn thửa ruộng đó có thu về cao hơn trước 3 - 4 lần" - ông Việt phấn khởi cho biết. Vụ đông vừa qua, xã Thụy Hương đã có 35 hộ tham gia vào HTX hoa cây cảnh; 200 hộ tham gia dự án rau.

Mô hình trồng dưa bao tử xuất khẩu ở huyện Phú Xuyên cho hiệu quả kinh tế cao. Ảnh: Phương An

Ông Nguyễn Duy Miên, Chủ nhiệm HTX Nông nghiệp Thụy Hương cho hay, cách làm ở Thụy Hương là các HTX đã đứng lên thuê lại đất nông nghiệp của bà con (với sản lượng 2 tạ thóc/sào/năm) để tạo thành các khu sản xuất tập trung. Đối với HTX hoa cây cảnh, tham gia vào dự án, xã viên góp cổ phần 5 triệu đồng/người và HTX đứng ra đầu tư xây dựng hạ tầng, mua giống, vật tư sản xuất, tổ chức tập huấn kỹ thuật canh tác mới cho xã viên... Việc thực hiện có sự liên kết chặt chẽ giữa nông dân với Viện Nghiên cứu rau quả trong chuyển giao KHKT và doanh nghiệp trong bao tiêu sản phẩm. Đối với mô hình trồng rau, chính quyền đầu tư về cơ sở hạ tầng cho cả vùng dự án, các hộ có đất tham gia tự dồn đổi ruộng cho nhau để có thửa lớn và đầu tư cơ sở hạ tầng cho ruộng nhà mình. Quy trình sản xuất và đầu ra sản phẩm được thực hiện theo tiêu chuẩn chung do doanh nghiệp đưa ra. Nhờ vậy, sản xuất nông nghiệp của xã đã thu được nhiều kết quả tốt. Dịp Tết vừa qua, xã viên của HTX hoa cây cảnh Thụy Hương đã có một vụ thu hoạch khá với 15 nghìn cây lan và 40 nghìn cây hoa ly cho thu hơn 2 tỷ đồng. Đây là số tiền lớn mà trước đây chẳng ai dám nghĩ tới.

Ngoài mô hình ở Thụy Hương, trên địa bàn thành phố Hà Nội cũng đã hình thành một số mô hình liên kết trong sản xuất thu được thành công nhất định như mô hình trồng ớt xuất khẩu trên diện tích 20 ha tại 3 xã Hồng Phong, Thượng Vực và Đồng Phú, huyện Chương Mỹ có giá trị kinh tế cao gấp 3 - 4 lần so với cây lúa, đậu tương hoặc ngô trên cùng 1 diện tích. Hay mô hình trồng dưa bao tử xuất khẩu ở xã Tri Trung, huyện Phú Xuyên trên diện tích 2,52 ha... có sự liên kết chặt chẽ giữa nông dân với nông dân, nông dân với doanh nghiệp nên cho hiệu quả cao.

Vẫn khó nhân rộng

Mặc dù hiệu quả mô hình liên kết trong sản xuất nông nghiệp đã rõ nhưng trên địa bàn thành phố, những mô hình liên kết này vẫn chưa nhiều. Tại xã Song Phượng (nơi đang triển khai mô hình nông thôn mới của thành phố Hà Nội), mặc dù đề án trồng rau an toàn của xã trên diện tích hơn 30 ha đã được UBND thành phố phê duyệt tháng 12-2010, dự kiến tháng 6-2011 sẽ có sản phẩm thu hoạch nhưng đến nay, công tác vận động nhân dân dồn điền đổi thửa vẫn chưa hoàn thành. Theo Chủ tịch UBND xã Song Phượng Tạ Mạnh Hùng, cả xã có hơn 500 hộ dân thuộc 2 thôn Thu Quế và Thuận Thượng nằm trong vùng dự án. Để tạo thành vùng sản xuất tập trung, UBND xã đứng ra thuê lại đất nông nghiệp của dân với giá 250 kg thóc/sào/năm giao lại cho doanh nghiệp. Các hộ nông dân sau khi cho thuê lại ruộng sẽ vào làm "công nhân" trồng rau cho công ty, tuy nhiên đến nay, mới 60% số hộ dân chấp thuận cho thuê đất (UBND xã đã trả tiền thuê đất được hơn 100 hộ với diện tích 3,9 ha); số hộ còn lại, chưa đồng tình do sợ "mất đất" và chưa tin vào mô hình mới...

Ông Đào Duy Tâm, Phó Giám đốc Sở NN&PTNT Hà Nội cho rằng, việc liên kết trong sản xuất nông nghiệp ở Hà Nội hiện nay còn rất chung chung và mờ nhạt, cụm từ liên kết 3 nhà, 4 nhà được nói nhiều nhưng kết quả rất thấp. Chính vì vậy, nhiều chương trình sản xuất nông sản áp dụng quy trình hiện đại khó thực hiện như chương trình sản xuất rau an toàn (RAT) được đưa vào Hà Nội đã 17 năm nay nhưng phát triển vùng RAT vẫn là bài toán khó... Trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế, sản xuất nông nghiệp của các hộ nông dân theo cách truyền thống không còn phù hợp, nông dân cần được hướng dẫn, giúp đỡ để sản xuất theo quy mô lớn tập trung, có sự đầu tư bài bản đáp ứng yêu cầu về chất lượng của các doanh nghiệp. Tuy nhiên, chính bản thân người nông dân cũng cần thay đổi tư duy, tập quán sản xuất cũ, ủng hộ các mô hình mới để mang lại thành công.

Nguyễn Mai