Nghề nuôi trùn quế hiện đang phát triển khá mạnh ở nhiều vùng nông thôn Bến Tre. Đây là loài ruột khoan nhập nội được thuần hóa, thích nghi tốt trong môi trường nóng ẩm nhiệt đới, có hàm lượng đạm rất cao, là thức ăn giàu dinh dưỡng được dùng trong chăn nuôi và nuôi trồng thủy sản. Tuy nhiên, nghề nuôi trùn quế ở Bến Tre trong thời gian qua vẫn còn manh mún, tự phát, qui mô nhỏ ở dạng nông hộ, hiệu quả kinh tế thấp.

Trong khi, Bến Tre hội đủ điều kiện về môi trường sinh thái, thổ nhưỡng, nhất là nghề nuôi bò đang phát triển rất mạnh, tạo ra nguồn phân tươi dồi dào - nguyên liệu chính dùng làm cơ chất để nuôi trùn quế. Đàn bò của tỉnh hiện có gần 125.000 con, lượng phân tươi thải ra mỗi ngày khoảng 625 tấn. Nguồn phân này chủ yếu được phơi khô cung ứng cho các nhà máy chế biến phân bón hữu cơ. Nhưng nếu đưa vào nuôi trùn quế thì mang lại nguồn kinh tế rất lớn.

Sau thời gian nghiên cứu, tháng 11/2005, HTX nuôi trùn quế Thành Đạt đã được thành lập tại xã Tân Mỹ (Ba Tri). Đây là HTX đầu tiên của tỉnh Bến Tre đột phá vào lĩnh vực nuôi trùn quế qui mô lớn theo phương thức công nghiệp. Bước đầu, HTX hình thành 2 trại nuôi tập trung tại Tân Mỹ và Phước Tuy, với tổng diện tích gần 2.000m2. Khác với cách nuôi nhỏ lẻ qui mô hộ gia đình bằng hầm đất, HTX Thành Đạt đầu tư trên 80 triệu đồng xây dựng hệ thống bể xi-măng trong nhà kín. Qui trình nuôi được tuân thủ nghiêm ngặt về ánh sáng, nhiệt độ, ẩm độ và độ pH. Trùn quế rất nhạy cảm, phản ứng mạnh với cường độ ánh sáng và biên độ nhiệt cao. Điều kiện thích hợp nhất cho trùn quế phát triển là nhiệt độ từ 20 - 300C và độ pH từ 7 - 7,5. Tuy nhiên, trùn quế cũng có khả năng sinh trưởng ở phổ pH từ 4 - 9. Nhưng nếu pH và nhiệt độ cao quá, hoặc thấp quá trùn quế sẽ chết.

Nắm được đặc tính sinh học của loài ruột khoan này, HTX Thành Đạt thiết kế những hộc xi-măng thoáng mát, có mái che để tránh tác động trực tiếp của ánh sáng, giữ nhiệt độ dưới 300C, xử lý thật kỹ cơ chất để ổn định phổ pH thích hợp trước khi thả giống. Hộc nuôi trùn quế thường có chiều ngang từ 1 - 2m, cao từ 30 - 40 cm. Đối với mô hình nuôi công nghiệp, người ta thường thiết kế chiều cao của hộc nuôi khoảng 50 cm. Cơ chất để cho trùn quế sinh sống phải tơi xốp, có khả năng giữ ẩm, không gây phản ứng nhiệt và phổ pH ở mức độ cho phép.

Trùn quế rất thích hợp với môi trường ẩm ướt, hô hấp qua da, hấp thụ Oxy và thải CO2. Tuỳ vào mùa mưa hay mùa khô mà cung cấp nước, nhưng thường mỗi ngày tưới nước 1 lần là đảm bảo độ ẩm cho cơ chất để trùn quế phát triển. Thức ăn cho trùn quế có thể là các loại phân chuồng hoai, chất thải hữu cơ ở dạng phân hủy. Nhưng phân bò tươi được đánh giá là nguồn thức ăn thích hợp nhất để nuôi trùn quế vì có hàm lượng muối và NH3 cực thấp, tỷ lệ Cacbon và Nitơ không vượt quá 10:1. Không nên cho trùn ăn quá nhiều sẽ ảnh hưởng đến môi trường sống và quá trình sinh trưởng, tốt nhất là từ 3 - 7 ngày một lần. Trùn quế sinh sản rất nhanh, từ 1 cặp trùn trưởng thành, chỉ sau 1 năm cho ra từ 1.000 - 1.500 con. Thời gian từ khi nuôi đến khi thu hoạch thường là 60 ngày. Nhưng nhờ áp dụng đúng qui trình kỹ thuật, HTX Thành Đạt đã rút ngắn chu kỳ nuôi còn 45 ngày, đạt 3kg trùn/m2. Để khỏi phải thả trùn giống nhiều lần, khi đến kỳ thu hoạch, chỉ cần hớt lớp mặt 30% (khoảng 15cm từ trên xuống) để thu 2/3 lượng trùn; 70% sinh khối còn lại gồm 1/3 lượng trùn dùng làm giống nuôi tiếp. Trong đó, có cả trùn trưởng thành, trùn con, kén trùn, trứng trùn và phân trùn ở phía dưới. Cứ 3 lần thu hoạch trùn như thế sẽ tiến hành thu phân trùn.

Ngoài sản phẩm chính là trùn, người ta còn thu được nguồn kinh tế rất lớn từ phân trùn quế. Theo các nhà khoa học, phân trùn quế có chứa nhiều vi sinh vật cộng sinh, có hàm lượng dinh dưỡng cao, cải tạo đất, giúp cây trồng phát triển tốt. Hiện nay, các nhà máy phân bón tại TP.HCM dùng phân trùn quế sản xuất phân bón hữu cơ vi sinh. Phân trùn quế còn được xử lý độ ẩm đạt từ 30 - 50% đưa vào sản xuất đất sạch xuất sang Hàn Quốc với số lượng lớn. Theo các xã viên của HTX Thành Đạt, cứ 3 kg phân bò tươi với giá 50 đồng/kg, sau khi nuôi trùn quế sẽ thu được 1 kg phân với giá từ 550 - 800đồng/kg.

Riêng trùn quế, giá bán hiện nay từ 35.000 - 40.000 đồng/kg. Do trùn quế có hàm lượng Protein rất cao (68 - 70%) nên được dùng trong chăn nuôi gia súc gia cầm và các loài thủy sản. Các công ty chế biến thủy sản tại TP.HCM đã dùng trùn quế sấy khô xuất khẩu sang nhiều nước trong khu vực. Đặc biệt, dùng trùn quế làm thức ăn cho tôm sú thay cho thức ăn công nghiệp đang là xu hướng hiện nay của các trại nuôi tôm. Cứ 1 kg trùn quế thay thế từ 2 - 2,5 kg thức ăn công nghiệp. Khi cho tôm ăn trùn quế, tôm lớn nhanh, tăng sức đề kháng, lượng thức ăn được tiêu hóa hoàn toàn, hạn chế ô nhiễm đáy ao và nguồn nước do một phần dư lượng thức ăn gây ra. Ngoài ra, khi cho tôm ăn trùn quế, thời gian thu hoạch tôm sớm hơn từ 20 - 25 ngày trong 1 chu kỳ nuôi. Tuy nhiên, do giá trùn quế còn khá cao, nông dân lại chưa quen dùng trùn quế thay cho thức ăn công nghiệp nên chưa kích thích người nuôi sử dụng.

HTX Thành Đạt đã chọn Ba Tri đặt cơ sở nuôi trùn quế vì nơi đây phát triển nghề nuôi bò mạnh nhất. Mỗi năm, Ba Tri ổn định đàn bò khoảng 52.000 con, mỗi ngày thải ra trên 260 tấn phân tươi. Trong khi các hộ nuôi trùn quế nhỏ lẻ sử dụng lượng phân bò chưa tới 1%. Riêng HTX nuôi trùn quế Thành Đạt cũng chỉ sử dụng trên 1 tấn phân bò tươi/ngày. Hiện nay, ngoài 2 trại nuôi tại Tân Mỹ và Phước Tuy với tổng nguồn vốn lên đến trên 1 tỷ đồng, HTX Thành Đạt chuẩn bị xuống giống trại thứ 3 tại xã Phước Tuy khoảng 1.100m2, với nguồn vốn đầu tư trên 860 triệu đồng. HTX cũng đang mở rộng thêm các trại nuôi tại xã Phú Lễ, Bảo Thuận và nhiều vùng nuôi bò tập trung của huyện Ba Tri. Hình thức hoạt động của HTX là cách làm rất năng động, huy động vốn của xã viên chủ yếu là mặt bằng xây dựng chuồng trại và công lao động. Kinh phí đầu tư nuôi trùn quế công nghiệp khá lớn. Cứ 1.000m2 nuôi trùn quế phải bỏ ra ít nhất 100 triệu đồng. Trong đó, khoảng 40 triệu đồng xây dựng trại nuôi và 60 triệu đồng đầu tư con giống. Nếu nuôi thành công, chỉ sau một năm sẽ thu hồi vốn. Hiện HTX này có 14 xã viên tham gia. Ngoài lợi nhuận được chia theo tỷ lệ góp vốn, xã viên còn được tận dụng thời gian nhàn rỗi làm việc cho HTX, không ảnh hưởng gì đến công việc gia đình, với thu nhập cộng thêm thấp nhất là 800.000 đồng/người/tháng.

Có thể nói, sự ra đời của HTX nuôi trùn quế Thành Đạt rất phù hợp với điều kiện phát triển ở các vùng nông thôn của tỉnh Bến Tre hiện nay, vừa tận dụng nguồn nguyên liệu sẵn có góp phần cải thiện môi trường, vừa tạo ra thu nhập cao và giải quyết lao động nhàn rỗi ở địa phương. Tuy nhiên, nếu HTX Thành Đạt tiến tới một qui trình khép kín: trồng cỏ để nuôi bò; dùng phân bò nuôi trùn quế; dùng trùn quế nuôi thủy sản thì hiệu quả kinh tế sẽ tăng lên gấp bội lần.

Nguyễn Bảy

Các tin mới:

 

Các tin năm 2014

Các tin năm 2013 | 2012 | 2011 | 2010 | 2009 | 2008 | 2007 | 2006: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119