Nghệ An: Chè, mía, cao su - "Thế chân kiềng" cho người dân miền núi làm giàu vững chắc

Nguồn tin: Báo Nghệ An, 13/01/2011
Ngày cập nhật: 14/1/2011

Tỉnh Nghệ An có diện tích tự nhiên lớn, giàu tiềm năng về đất rừng, đồi và núi. Đó là điều kiện thuận lợi để phát triển cây công nghiệp, xóa đói, làm giàu. Nhiều năm qua, tỉnh đã khai thác rất tốt tiềm năng, thế mạnh này, đồng thời mở thêm những hướng đi mới đầy hứa hẹn...

Giám đốc Sở NN và PTNT - ông Nguyễn Thọ Cảnh khẳng định: Phát triển diện tích cũng như tăng năng suất, chất lượng cây công nghiệp luôn là một trong những nhiệm vụ được ưu tiên hàng đầu trong phát triển KT-XH của tỉnh. Việc trồng các loại cây công nghiệp trên diện tích đất lâm nghiệp, đất gò đồi đã đáp ứng được yêu cầu phát triển bền vững cho nền nông nghiệp Nghệ An, giúp người dân làm giàu. Đặc biệt, góp phần thực hiện mục tiêu tăng độ che phủ của cây xanh, giúp giảm thiểu ô nhiễm môi trường. Đồng thời tạo nguyên liệu để phát triển công nghiệp chế biến, qua đó đưa sản xuất công nghiệp chế biến vào nông nghiệp, thực hiện CNH-HĐH nông thôn.

Trên nguyên tắc "đất nào cây ấy", đảm bảo phù hợp với đặc tính sinh học của các loại cây trồng, ở từng vùng đất khác nhau, tỉnh Nghệ An đã quy hoạch từng loại cây trồng hợp lý. Có ba loại cây nhiều năm qua đã khẳng định được vị trí, tính ổn định, tạo thành một "thế chân kiềng" vững chắc ở vùng miền núi, đó là cây chè, cây mía và cao su.

Với chè, có thể coi là loại cây trồng "truyền thống" ở Nghệ An. Chè Nghệ An có vị đậm đà, chát ngọt, được thị trường ưa chuộng. Có thể nói, khó tìm một vùng đất trồng chè nào vừa cho năng suất cao, vừa cho hương vị thơm ngon như vùng đất trải dài từ Thanh Chương lên tận Kỳ Sơn, giáp biên giới Việt Lào. Tận dụng ưu thế về đất đai, kinh nghiệm, dần lựa chọn những giống chè mới thay thế các giống cũ năng suất thấp, chất lượng kém, hiện vùng nguyên liệu chè của tỉnh đã là 9.000 ha, với các giống chè tiềm năng năng suất cao, chất lượng tốt như LDP2, PH1... năng suất bình quân đạt 86 tạ búp tươi/ha. Ngoài ra, mấy năm nay, có nhiều giống chè đặc sản đã được đưa vào trồng và nhân rộng như chè Hùng Đỉnh Bạch, Hoa Nhật Kim và Ô Long....

Cây chè ở Kỳ Sơn. Ảnh: Hữu Nghĩa

Chè không phải là loại cây làm giàu nhanh, nhưng cho thu nhập ổn định. Trong kế hoạch của tỉnh, đến năm 2015, toàn tỉnh chỉ trồng mới thêm 4.000 ha, chủ yếu tập trung vào thâm canh tăng năng suất và chất lượng, phấn đấu đạt năng suất 100 tạ/ha. Hiện tại, trên địa bàn tỉnh đã có 8 nhà máy chế biến chè với tổng công suất gần 150 tấn/ngày, trong đó có 6 dây chuyền chế biến chè đen CTC công suất 76 tấn búp tươi/ngày. Sản phẩm chè Nghệ An hiện đã xuất sang các nước Trung Đông, SNG. Đặc biệt, gần đây, cây chè đặc sản Tuyết shan đã được đưa vào trồng thử nghiệm ở vùng núi cao Huồi Tụ - Kỳ Sơn, với hai giống chè là chè Shan Tham Vè và Shan Chất Tiền (đã được Bộ NN và PTNT công nhận là giống khảo nghiệm sản xuất trên diện rộng) vào trồng thử nghiệm, bước đầu đạt kết quả tốt, được chế biến tại chỗ theo hướng đảm bảo an toàn thực phẩm, đáp ứng yêu cầu người tiêu dùng ở các nước phát triển, tiến tới nâng cao vị thế cây chè Nghệ An, có thể xuất khẩu sang các thị trường khó tính như Nhật Bản, Mỹ, các nước EU.

Đến những vùng đất sâu, xa hun hút của các huyện Nghĩa Đàn, Quỳ Hợp, Quỳ Châu, Tân Kỳ... đâu đâu cũng có thể bắt gặp màu xanh ngút ngàn của mía. Từ mươi, mười lăm năm trước, mía là loại cây trồng vừa xóa đói, giảm nghèo, vừa giúp người dân miền núi làm giàu. Vào xóm Đồng Nang - xóm xa nhất của xã Hạ Sơn - xã vùng sâu Quỳ Hợp - mới thấy thật rõ hiệu quả mà cây mía đem lại cho bà con dân tộc Thổ nơi đây. Xóm có 140 hộ thì có tới 120 hộ chuyên trồng mía. Đất vùng này trước chỉ trồng ngô, đậu, từ khi đưa cây mía vào, năng suất đạt bình quân gần 60 tấn/ha. Nhờ cây mía, những ngôi nhà xây to đẹp, khang trang đã mọc lên giữa màu xanh ngút ngàn của núi rừng. Không những thế, ở vùng nguyên liệu của Công ty liên doanh mía đường Nghệ An Tate & Lyle, có nhiều xã như Nghĩa Xuân, Minh Hợp (Quỳ Hợp), Nghĩa Thắng (Nghĩa Đàn) đã hình thành nên những "xóm vận tải". Người nông dân đã đầu tư mua đủ các loại xe như IFA, Kamas, thậm chí cả xe Huyndai trị giá cả tỷ bạc/xe. Hiện cả tỉnh có 24.000 ha mía nguyên liệu, tập trung ở ba vùng: Vùng nguyên liệu của Nhà máy đường Nghệ An Tate & Lyle gồm Quỳnh Lưu, Yên Thành, Nghĩa Đàn, Quỳ Hợp, Quỳ Châu; vùng nguyên liệu của Nhà máy đường Sông Con gồm Tân Kỳ, Yên Thành, và Đô Lương; vùng nguyên liệu của Nhà máy đường Sông Lam ở Anh Sơn và Con Cuông. Những năm tới, quan điểm chỉ đạo chung của tỉnh Nghệ An là hạn chế tăng diện tích, từ nay đến năm 2015, phấn đấu tăng năng suất lên 70 tấn/ha và năm 2020 sẽ tăng lên mức 80 tấn/ha. Để có được năng suất này, sẽ tập trung vào các biện pháp thâm canh để tăng năng suất và chất lượng mía như: Chuyển giao nhanh các giống mía có năng suất cao, chất lượng tốt, phù hợp với từng chất đất, sử dụng có hiệu quả trại giống mía của các công ty để sản xuất thử và nhân nhanh các giống đã được công nhận. Điều đáng mừng là hiện nay diện tích mía có năng suất cao ngày càng tăng và ngược lại.

Gần một trăm năm trước, cây cao su đã được người Pháp đưa vào trồng ở Nghệ An với những đồn điền rộng lớn khắp khu vực Phủ Quỳ. Thế nhưng, dù có hơn 13 nghìn ha đất đỏ bazan - loại đất quý hiếm chủ yếu dành trồng các loại cây công nghiệp dài ngày có giá trị kinh tế cao là cây cao su hoặc cà phê, thế nhưng qua 9 thập kỷ, cây cao su chỉ phát triển cầm chừng.

Là loại cây công nghiệp dài ngày, đồng thời cũng là cây lâm nghiệp, cây cao su ngoài giá trị kinh tế cao, còn là loại cây bảo vệ và chống xói mòn đất. Cũng là loại cây dễ trồng, đầu tư chủ yếu một lần và thời gian thu hoạch kéo dài trên 30 năm. Đất trồng cao su phải là đất có tầng canh tác dày để kéo dài được thời gian khai thác mủ. Đây là điều kiện tiên quyết để cây cao su phát triển tốt nhất ở vùng đất đỏ Phủ Quỳ và các vùng phụ cận như Tân Kỳ, Anh Sơn, Quỳ Hợp, Quế Phong, Quỳ Châu. Sau hai năm khảo sát, công ty cổ phần đầu tư phát triển cao su Nghệ An thuộc Tập đoàn công nghiệp cao su Việt Nam được tỉnh Nghệ An cho triển khai thuê gần 10.000 ha đất ở các huyện Yên Thành, Anh Sơn, Quỳnh Lưu, Thanh Chương... để trồng cao su.

Ông Phạm Trung Thái - Chủ tịch HĐQT Công ty cổ phần cao su Nghệ An cho biết: Nghệ An là địa phương có diện tích đất tự nhiên lớn nhất cả nước, điều kiện khí hậu, thời tiết, thổ nhưỡng rất phù hợp với sinh trưởng và phát triển của cây cao su. Tập đoàn đã quyết định triển khai dự án trồng cao su tại Nghệ An với các tiêu chí là không phá rừng tự nhiên, rừng phòng hộ, rừng đặc dụng, rừng khoanh nuôi bảo vệ. Đồng thời, cây cao su không cạnh tranh với các cây trồng khác có giá trị kinh tế cao hơn, và đi đến đâu sẽ phát triển bền vững về hạ tầng cơ sở, việc làm và đời sống người dân. Ngày 12/9 vừa qua, Công ty cổ phần Đầu tư phát triển cao su Nghệ An đã tổ chức Lễ ra quân trồng mới 1.000 ha cao su vụ thu năm 2010, mở đầu cho việc thực hiện dự án trồng cao su ở Nghệ An, từng bước nâng cao quy mô diện tích quản lý của Công ty lên 15.000 ha.

Cây cao su ở Nghĩa Đàn. Ảnh: Hữu Nghĩa

Sự có mặt của cây cao su sẽ là cơ hội cho người dân trong vùng dự án nâng cao thu nhập, tiến tới làm giàu. Công ty cam kết, bên cạnh việc phát triển cây cao su, sẽ tiến hành xây dựng các công trình hạ tầng như đường giao thông, trường học, trạm y tế, khu gia đình công nhân... Đồng thời, tiếp nhận con em địa phương vào làm công nhân góp phần xóa đói giảm nghèo và cũng là một giải pháp quan trọng góp phần vào công tác bảo vệ rừng. Ông Nguyễn Thọ Cảnh cho biết: Sở NN-PTNT đã tham mưu cho tỉnh quy hoạch tổng thể 30.000 ha đất để phát triển cao su, trong đó trồng theo đại điền và số còn lại phát triển theo tiểu điền là 7.000 ha. Quan điểm của tỉnh và hiện cũng đang được nhân dân ủng hộ, đó là sẽ đưa cây cao su trở lại phát triển một cách mạnh mẽ, khai thác hiệu quả tiềm năng của tỉnh. Bởi cao su là loại cây đa mục đích. Trong 8.000 ha cao su hiện có, 4.500 ha đang cho thu hoạch, dù năng suất còn hạn chế do giống cũ, nhưng vẫn đạt bình quân 1,1 tấn mủ/ha, với giá hiện nay là 72 triệu đồng/tấn mủ, người dân có thu nhập khá cao. Việc Tập đoàn cao su Việt Nam quyết định đầu tư vào phát triển diện tích cao su ở Nghệ An mở thêm một cơ hội làm giàu cho bà con nhiều huyện miền núi.

Phú Hương