“Vua” lúa giống miền Tây

Nguồn tin: Báo Vĩnh Long, 23/10/2010
Ngày cập nhật: 25/10/2010

Tôi gặp ông khi ông vừa ký kết hợp đồng sản xuất giống lúa cho một công ty (Cty) đối tác bên Thái Lan. Chuyện một đối tác ở nước xuất khẩu gạo hàng đầu thế giới ôm gần tỉ bạc tiền qua nhờ ông trồng lúa giống quả là sự hơi lạ, làm cho nhiều người khó tin. Nhưng đó là chuyện có thật!

Hồi sinh đất chết

Ông Nguyễn Thiện Tâm, 47 tuổi, được sinh ra và lớn lên ở Thốt Nốt (TP Cần Thơ), lập nghiệp ở xã Tà Đảnh, huyện Tri Tôn (Tịnh Biên, An Giang). Nhìn dáng gầy và đen sạm của ông vua lúa giống này chẳng ai dám nghĩ ông là ông chủ của 2 Cty (Cty TNHH dịch vụ - nghiên cứu sản xuất giống cây trồng Bình Minh và Cty TNHH sản xuất phân thuốc hữu cơ Núi Vui). Có tài sản tròm trèm vài chục tỉ bạc nhưng bao giờ cũng quần áo tuềnh toàng, đôi dép cao su bình dị. Làm giám đốc, công việc luôn bận rộn, cái điện thoại trong túi áo cứ liên tục “réo” chuông. Toàn là khách hàng làm ăn và nông dân điện đến muốn nhờ tư vấn kỹ thuật làm lúa giống. Thỉnh thoảng có chút thời gian là ông lại ra ruộng.

Nguyễn Thiện Tâm tại vườn lai tạo giống.

Ông Tâm nói giọng chân tình, “tôi có của ăn của để ngày hôm nay nhờ yêu ruộng đồng, giàu có lên cũng nhờ ruộng đồng nên coi ruộng đồng như máu thịt”. Tuổi thơ ông là những ngày vất vả, gia đình đông anh em, cha mẹ đi hoạt động cách mạng biền biệt xa nhà. 16 tuổi ông Tâm vẫn chưa biết tới mặt chữ.

Năm 1989, ông học bổ túc văn hóa và tốt nghiệp cấp ba ở Cần Thơ, được sắp xếp làm cán bộ nhà nước. Thế nhưng ông từ chối để về Tứ giác Long Xuyên khai hoang trồng lúa với giấc mơ hồi sinh vùng đất chết. Vợ chồng mới cưới nhau, được hai bên gia đình giúp cho một số vốn mua 12 ha đất để trồng lúa. Lúc đó vùng Tứ giác Long Xuyên còn những cánh đồng tràm xanh ngút, cỏ cao quá thân người, đất phèn đỏ hối. Bao nhiêu lúa gieo sạ xuống bị chết gần như hết sạch. Người trồng lúa ở đây chống phèn chống cỏ gần như cả ngày lẫn đêm nhưng không chịu nổi, cây lúa cứ èo ọt, thu hoạch vụ nào cũng thua lỗ và thua lỗ. Có lúc gia đình ông chẳng có gạo để ăn, phải vay mượn. Với tinh thần yêu ruộng đồng, cộng thêm ý chí vượt khó, ông phải xuống đất Cần Thơ sống bằng nghề chạy xe ôm suốt 4 năm liền để lấy tiền mua sách kỹ thuật nông nghiệp về học hỏi. Được bao nhiêu tiền anh dành hết để mua sách. Những ngày chạy xe bị ế, anh tấp vào mấy nhà sách ở Cần Thơ đọc đủ loại sách nông nghiệp, nhất là về giống. Chưa thỏa mãn, ông lân la vào Viện Lúa ĐBSCL, rồi vào Trường Đại học Cần Thơ mượn sách đọc, có khi tới nửa đêm mới về. Ông gặp được nhiều người nhiệt tình, tâm huyết giúp đỡ. Từ đó, ông bắt đầu quen và thành thạo trong việc tạo ra những giống lúa kháng phèn, chịu cỏ. Năng suất ruộng lúa được cải thiện, cuộc sống đỡ khó khăn vất vả.

Trong khi nhiều người khác cùng canh tác đất ở vùng đất Tứ giác Long Xuyên chịu không nổi, ngán ngẩm bỏ đi kiếm nghề khác làm ăn. Với quyết tâm bám trụ, cuối cùng vợ chồng ông đã tháo chua, rửa phèn được cho vùng đất chết. Cộng thêm kiến thức trong đầu từ học hỏi sách báo, cuối cùng vùng đất bạc màu cũng biết đơm trái lành, lúa của vợ chồng ông ngày càng tăng năng suất, từ một vụ trong năm tăng lên hai đến 3 vụ trong năm.

Vua lúa giống

Ông Tâm thấy “vùng đất này phèn nặng, đem lúa giống xuống rất hao”. Trong khi lượng lúa giống ở trong vùng tìm mua rất khó khăn, phải chạy xuống tận Long Xuyên hay qua Kiên Giang, Đồng Tháp mới có. Chính vì lẽ đó năm 2006, ông mở cty sản xuất lúa giống. Cái tên công ty giống cây trồng Bình Minh, hàm ý là giống mới, hạt nẩy mầm khỏe như mặt trời lú dạng càng lúc càng lên cao. Lượng lúa giống của vợ chồng ông làm ra năm đầu chỉ vài chục giạ, rồi tăng lên hàng trăm giạ vẫn không đủ đáp ứng cho bà con trong xóm. Từ đó, ông mở rộng diện tích lên trên 50 ha đất nhà chuyên sản xuất lúa giống chất lượng cao tiếng tăm của ông lan rộng khắp cả ĐBSCL. Ông nhớ lại, thời mới lập cty ở vùng đất nghèo khổ giáp miền biên giới này, tài sản của doanh nghiệp ban đầu vài chục ngàn đồng đi vay mượn, nhân viên chỉ... một người. Cái vốn lớn nhất là kiến thức những ngày lăn lê học làm giống giúp ông tự tin.

Ông Nguyễn Thiện Tâm và giống lúa mang thương hiệu Bình Minh.

Lúc bấy giờ, vùng Tứ giác Long Xuyên khát giống, anh lập tức nắm bắt thời cơ. Từ vụ Đông Xuân năm 2006, ông bắt đầu làm lúa giống chuyên nghiệp. Vừa chăm sóc lúa ông vừa tranh thủ đến các Viện, Trường ở ĐBSCL và TP Hồ Chí Minh xin dự học các lớp tập huấn về kỹ thuật nhân và lai tạo giống. Ngay trong vụ đầu, việc nhân lúa giống của ông Tâm đã gặt hái thành công, các giống lúa đều thu hoạch năng suất cao, hạt chắc đều. Tiếng lành đồn xa, nông dân khắp nơi tín nhiệm, lúa giống làm ra bao nhiêu đều bán hết.

Ông “giám đốc liều” bắt đầu mở rộng làm ăn, đi thu gom lúa giống của nhiều nông dân khác bán lại cho các cty mà ông đã cất công quan hệ làm ăn trước đó, rồi lấy tiền thanh toán lại cho nông dân. Cứ thế, ông liên tục thắng lớn ở những vụ kế tiếp. Năm 2008, ông bắt tay liên kết các nông dân ở khắp các tỉnh ĐBSCL để sản xuất lúa giống và ông bao tiêu nên diện tích tăng lên 300 ha/vụ. Thực hiện mô hình bao tiêu lúa giống cho các hộ dân, ông cử nhân viên của cty xuống đồng ruộng hướng dẫn kỹ thuật trực tiếp cho bà con và mua giá cao hơn thị trường từ 1.000 - 1.200 đ/kg. Nông dân nắm chắc lời mỗi vụ từ 30 - 40%.

Ngoài ra, ông Tâm hàng năm còn bỏ ra hàng trăm triệu đồng làm công tác từ thiện xây cầu, đường, trường học và giúp hỗ trợ lúa giống cho các hộ nghèo không có khả năng mua được lúa giống để canh tác. Mục đích của ông nhằm góp phần nhỏ để thúc đẩy phát triển vùng quê thành vùng nông thôn mới.

Hiện nay, Cty TNHH Dịch vụ nghiên cứu sản xuất lúa giống Bình Minh đã là một thương hiệu có uy tín, thị trường rộng lớn. Diện tích liên kết sản xuất lúa giống của doanh nghiệp năm 2010 lên đến 500 ha, mỗi năm cung cấp cho thị trường 4.000 tấn lúa giống, tương đương với Viện Lúa ĐBSCL. Lúa giống Bình Minh có thị trường tiêu thụ khắp các tỉnh thành ĐBSCL và Ninh Thuận, Bình Thuận, mỗi năm xuất sang Campuchia hơn 300 tấn... doanh thu mỗi năm trên dưới 20 tỉ đồng.

Cty có 1 tiến sĩ 4 thạc sĩ, 2 kỹ sư cùng hàng chục nhân viên cùng 50 hộ nông dân ở khắp các tỉnh ở ĐBSCL liên kết làm ăn để sản xuất lúa giống. Mô hình làm ăn của Bình Minh nức tiếng xa gần, trong và ngoài nước đổ xô học hỏi. Một cty Thái Lan vừa trả 750 triệu đồng nhờ Cty ông để giúp đở nhân lúa giống. Ông Tâm vui vể nói: “Tôi chẳng có bí quyết gì cả, nghĩ là làm thôi, đã làm là không đắn đo. Nếu thất bại thì không bỏ thời gian để tiếc mà phải tìm cách đứng lên.

Ngoài việc nhân lúa giống thành công, ông còn sáng tạo và đã thành công việc ngâm giữ lúa giống dưới nước - một ý tưởng táo bạo khác mà Báo Vĩnh Long đã thông tin. Hiện ông “vua” lúa giống miền Tây đang chuẩn bị lấn sân sang một loạt các hình thức kinh doanh khác như phân bón, thuốc Bảo vệ thực vật, bất động sản… Ngoài ra, anh sẽ xúc tiến đầu tư sản phẩm gạo chất lượng cao mang nhãn hiệu Bình Minh nhắm tới thị trường bán lẻ trong và ngoài nước.

LÊ HOÀNG VŨ