Hướng đi mới cho cây thảo quả ở Lào Cai

Nguồn tin: Báo Lào Cai, 25/9/2010
Ngày cập nhật: 26/9/2010

Chương trình hợp tác "Phát triển chuỗi giá trị thảo quả giai đoạn 2008 - 2010" đã được Trung tâm Khuyến nông tỉnh phối hợp với Tổ chức Phát triển Hà Lan tại Việt Nam (SNV) triển khai trên địa bàn 3 huyện Sa Pa, Bát Xát và Văn Bàn. Lần đầu tiên, ngành nông nghiệp Lào Cai được làm quen với phương pháp triển khai mới (theo chuỗi giá trị), các hoạt động kết nối từ người sản xuất, các hộ kinh doanh, các nhà khoa học đến thị trường tiêu thụ.

Sấy thảo quả

Tính đến thời điểm tháng 9/2010, Trung tâm Khuyến nông tỉnh đã tập trung vào 4 lĩnh vực: phát triển thị trường thảo quả; cải thiện năng suất và biện pháp canh tác thảo quả; cải thiện chất lượng thảo quả và hỗ trợ phát triển môi trường sản xuất, kinh doanh thảo quả. Ban đầu chương trình thực hiện thí điểm tại 4 xã là: Tả Phìn, San Sả Hồ (Sa Pa) Dền Sáng, Sảng Ma Sáo (Bát Xát) thành lập 12 nhóm với sự tham gia của 180 hộ nông dân sản xuất, kinh doanh thảo quả.

Trong những năm sau đã mở rộng triển khai 21 xã trên 3 địa bàn huyện. Trong đó, Trung tâm Khuyến nông tỉnh đã phối hợp với tư vấn SNV tổ chức 53 khóa tập huấn với 1.230 lượt người tham gia với các nội dung cơ bản: kỹ năng quản lý và làm việc theo nhóm nông dân; kỹ năng kinh doanh và marketing cơ bản; kỹ thuật canh tác, sản xuất giống và cải tiến công nghệ sấy thảo quả bền vững (canh tác, gieo ươm và cải tiến công nghệ sấy). Hỗ trợ 24 hộ về phân bón chăm sóc thảo quả, 5 mô hình gieo ươm giống thảo quả và 45 hộ cải tiến lò sấy thảo quả; xây dựng quy ước quản lý sản xuất thảo quả bền vững tại 21 xã cho gần 2.300 lượt người trực tiếp tham gia. Đồng thời in và cấp phát sổ tay hướng dẫn kỹ thuật canh tác, gieo ươm giống, cải tiến công nghệ sấy thảo quả. Hỗ trợ nghiên cứu thị trường Trung Quốc và các thị trường nhập khẩu thảo quả tiềm năng khác (nghiên cứu về nhu cầu thị trường, chất lượng sản phẩm, giá cả...) và tổ chức hội thảo phổ biến thông tin nghiên cứu thị trường; hỗ trợ tham quan, học tập kinh nghiệm về thảo quả tại Ấn Độ.

Với sự hỗ trợ về tư vấn và nâng cao năng lực từ SNV đến khách hàng và các bên tham gia chuỗi giá trị thảo quả trong giai đoạn 2008 - 2010, có ít nhất 2 thị trường nhập khẩu thảo quả mới ngoài Trung Quốc đã được xác định là Hàn Quốc và Nhật Bản. Thông tin tin cậy về thị trường thảo quả trong nước và quốc tế được cập nhật thường xuyên đến người sản xuất và kinh doanh thảo quả nhằm giúp đưa ra các quyết định kịp thời liên quan đến sản xuất và xuất khẩu thảo quả. Cùng với đó, năng lực của hệ thống khuyến nông Lào Cai, nhất là cán bộ khuyến nông đang công tác tại các xã vùng trồng thảo quả được nâng cao. Đặc biệt là kỹ năng tư vấn dịch vụ cải thiện chất lượng giống, kỹ thuật canh tác, cải thiện công nghệ và kỹ năng chế biến, tiếp cận thị trường thảo quả.

Chất lượng thảo quả ở Lào Cai được xây dựng và áp dụng trên cơ sở những thông tin đáng tin cậy từ thị trường nhập khẩu. Việc áp dụng tiêu chuẩn chất lượng thảo quả giúp tư thương và người xuất khẩu thảo quả tại Lào Cai tiếp cận tốt hơn thị trường nhập khẩu cuối cùng. Các xã đã xây dựng và thực hiện tốt quy ước về quản lý thảo quả bền vững, trong đó tập trung vào vấn đề thu hoạch thảo quả đúng thời vụ và cải thiện công nghệ sấy. Ông Lý Kin Siểu, Chủ tịch UBND xã Dền Sáng cho biết: những năm trước bằng giờ này, các hộ dân trong xã đã thu hoạch xong thảo quả, 10 kg thảo quả tươi chỉ sấy được 2 kg thảo quả khô nhưng năm nay, do thực hiện tốt quy ước nên hiện tại các hộ chưa thu hoạch, thống nhất trong tháng 10 thu hoạch đồng loạt, khi đó chất lượng quả khô sẽ đảm bảo, lượng tinh dầu sẽ cao hơn.

Bên cạnh đó, chính quyền huyện đã chủ động chỉ đạo, tuyên truyền tất cả các xã có thảo quả trên địa bàn thực hiện tốt chủ trương về sản xuất thảo quả bền vững. Đến thời điểm hiện tại đã có khoảng 30 xã ủng hộ và hưởng ứng chủ trương này. Từ việc áp dụng các hướng dẫn kỹ thuật đã giúp cải thiện khoảng 20% - 30% giá trị sản phẩm cho 3.000 hộ nông dân sản xuất, chế biến thảo quả tại Lào Cai. Lượng nhiên liệu đầu vào cho quá trình sấy và thời gian sấy thảo quả đã giảm ít nhất 30% thông qua áp dụng công nghệ chế biến bền vững. Quy trình quản lý chất lượng thảo quả được xây dựng và hoàn thiện với sự hỗ trợ tích cực của chuyên gia Ấn Độ và Trung tâm Nghiên cứu Lâm - đặc sản ngoài gỗ Việt Nam.

Trong gần 3 năm thực hiện, đã thay đổi tư duy, nâng cao trình độ cho gần 5.000 hộ nông dân trồng thảo quả trên địa bàn tỉnh, góp phần cải thiện năng suất và sản lượng thảo quả. Đặc biệt với việc thu hoạch thảo quả đúng vụ, cải thiện công nghệ sấy, nên chất lượng thảo quả khô được nâng lên, giá bán cao hơn. Từng bước tạo chuyển biến trong quản lý sản xuất thảo quả bền vững, nổi bật nhất là giảm 90% việc thu hoạch thảo quả non. Các hộ có tinh thần trách nhiệm với cộng đồng, với bảo vệ môi trường sinh thái, góp phần quản lý hiệu quả trên 3.000 ha rừng có trồng thảo quả. Nhận thức của chính quyền cơ sở về việc hỗ trợ phát triển thảo quả theo hướng bền vững đã được nâng cao rõ rệt, người sản xuất thảo quả ngày càng yên tâm hơn trong việc sản xuất và đầu tư vào phát triển sản phẩm này.

Ông Lê Tân Phong, Giám đốc Trung tâm Khuyến nông khẳng định: Thông qua thực hiện chương trình, cách tiếp cận theo chuỗi giá trị đã mang lại kết quả tốt, phù hợp với định hướng phát triển sản phẩm nông sản hàng hóa. Chương trình đã góp phần thúc đẩy sự liên kết giữa nông dân với doanh nghiệp, các tư thương tại địa phương, với các đơn vị cung cấp dịch vụ, các nhà nghiên cứu khoa học trong và ngoài tỉnh, đặc biệt, nâng cao năng lực cho các đối tác để hỗ trợ liên kết thị trường, tìm đầu ra cho sản phẩm, hoạt động xúc tiến thương mại... tạo điều kiện cho phát triển nền nông nghiệp hàng hóa trong thời gian tới.

Kiều Lê