Đồng Tháp: Sử dụng hệ thống thông tin địa lý Gis để dự báo tình hình sâu bệnh

Nguồn tin: Khuyến Nông VN, 07/09/2010
Ngày cập nhật: 9/9/2010

Đồng Tháp đang sử dụng Hệ thống thông tin địa lý GIS (Geographic Information System) trong lĩnh vực bảo vệ thực vật. GIS là phương pháp xử lý số liệu dưới dạng số, dùng cho việc phân tích và quản lý các số liệu thuộc về địa lý được kết hợp với các phần mềm nhập liệu, lưu trữ, mô phỏng, khôi phục hay hiển thị những số liệu không gian.

Nhờ đó, GIS phục vụ cho việc quản lý, cập nhật, truy xuất, nâng cao hiệu quả trong việc cung cấp nguồn dữ liệu cho công tác thống kê, quy hoạch cảnh báo, dự báo, dự đoán tình hình sâu bệnh trên cây trồng; xác định mô hình không gian và ước lượng tối ưu để tạo ra bản đồ phân bố dịch hại nhằm đánh giá xu thế phát triển của chúng, hạn chế thiệt hại do sâu bệnh gây ra trong sản xuất nông nghiệp.

Hiện Chi cục Bảo vệ thực vật (BVTV) đã xây dựng mạng lưới cộng tác viên GIS ở 129 xã phường, thị trấn trong tỉnh có sản xuất lúa để bảo đảm được công tác điều tra thu thập số liệu. Đây là những nông dân sản xuất giỏi đã qua các lớp huấn luyện IPM, giống nông hộ. Các bệnh như rầy nâu, bệnh vàng lùn, lùn xoắn lá xảy ra gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến năng suất và sản lượng lúa của tỉnh, đòi hỏi phải tăng cường công tác điều tra, phát hiện và dự tính, dự báo chính xác, kịp thời; phân tích, đánh giá các yếu tố có liên quan đến sự phát sinh, phát triển của dịch hại nhằm chủ động đối phó hiệu quả. Bởi vậy, Chi cục BVTV tỉnh đã triển khai ứng dụng GIS vào công tác điều tra sâu bệnh để dự tính, dự báo dịch hại trên cây lúa với mục tiêu quản lý các dữ liệu về tình hình nhiễm sinh vật hại lúa trên địa bàn tỉnh, phục vụ cho công tác lưu trữ, cập nhật, truy xuất các thông tin tư liệu. Từ các dữ liệu đã được xây dựng và quản lý sẽ phục vụ cho công tác thống kê, đánh giá, dự đoán, dự báo khả năng phát triển và gây hại của các đối tượng dịch hại chính trên lúa một cách chính xác, kịp thời và hiệu quả; đưa ra mô hình cảnh báo và dự báo tình hình dịch hại định kỳ để phổ biến rộng rãi trên phương tiện truyền thông; đáp ứng nhu cầu phục vụ sản xuất nông nghiệp theo hướng hiện đại.

Để thực hiện ứng dụng GIS, ngành BVTV có nguồn dữ liệu chính xác về tình hình sinh vật gây hại thực tế trên đồng ruộng và các yếu tố có liên quan như: giống, mật độ sạ, giai đoạn lúa, nhiệt độ, ẩm độ, thiên địch... Dữ liệu điều tra của cộng tác viên được kết hợp với số liệu từ các bẫy đèn để phân tích, đánh giá và dự báo khả năng phát sinh, phát triển các loại dịch hại. Nhìn chung, hiện nay hoạt động điều tra của mạng lưới cộng tác viên đã tương đối ổn định và đi vào nề nếp, bảo đảm cung cấp nguồn dữ liệu kịp thời theo quy định.

Ứng dụng GIS ở tỉnh Đồng Tháp hiện nay đã giúp cho Chi cục quản lý các dữ liệu sâu bệnh trên địa bàn tỉnh theo một hệ thống thống nhất, cung cấp dữ liệu hàng tuần cho Trung tâm BVTV phía Nam, phục vụ cho công tác dự tính, dự báo trên khu vực. Đồng thời, đánh giá hiện trạng gây hại của các đối tượng dịch hại phổ biến; quản lý các dữ liệu sâu bệnh hại lúa ở các địa phương trong tỉnh theo một hệ thống cần thiết phục vụ cho công tác truy xuất, cập nhật, quản lý đánh giá theo hai dạng: không gian và phi không gian. Từ đó, xây dựng được bản đồ dự báo tình hình dịch hại phổ biến trên lúa để phát định kỳ hàng tuần trên Đài Truyền hình tỉnh. Với bản tin này, nông dân có thể dễ dàng biết tình hình sâu bệnh hại lúa ở các địa phương trong tỉnh, do mức độ nhiễm từng đối tượng dịch hại được cụ thể hóa bằng màu sắc, từng xã, phường, thị trấn qua bản đồ và tiếp nhận các khuyến cáo phòng trừ kịp thời, hiệu quả, bước đầu ứng dụng GIS đã cho những kết quả tích cực, được nông dân quan tâm vì thể hiện bằng hình ảnh trực quan sinh động và thông tin kịp thời; giúp địa phương xây dựng lịch xuống giống đồng loạt, né rầy; các thông tin cảnh báo được nông dân theo dõi và thực hiện theo khuyến cáo. Nhờ đó, diện tích nhiễm bệnh vàng lùn, lùn xoắn lá trên lúa ở tỉnh Đồng Tháp giảm đáng kể và luôn trong tầm kiểm soát; diện tích, mức nhiễm và thiệt hại do rầy nâu dần được khống chế; thời tiết và cơ cấu giống đang sử dụng rất thích hợp cho bệnh đạo ôn phát triển nhưng luôn được phòng trị hiệu quả.

NVT