Rau, tôm... làm đổi thay vùng đất Ngũ Điền

Nguồn tin: Báo Thừa Thiên-Huế, 3/09/2010
Ngày cập nhật: 5/9/2010

Vùng Ngũ Điền (Phong Điền) là một trong những nơi nổi tiếng về sự nghèo. Cái nghèo của vùng cát ven biển đã đeo đẳng người dân suốt cả thời gian dài. Nhưng, đó đã là chuyện quá khứ… Chuyện của “ông tổ” trồng rau trên cát

Hơn 10 năm trước, dù có… nằm mơ ban ngày, người dân xã Điền Lộc cũng không thể hình dung được có một ngày, những động cát ngút ngàn, bỏng rát quê mình lại bạt ngàn rau xanh như bây giờ. Ông Lê Hợi (thôn Nhất Đông), được mệnh danh là “ông tổ” khai sinh ra nghề trồng rau trên cát nhớ lại: “Trước đây gia đình tui thuộc diện nghèo nhất xã. Những lúc cùng quẫn nhất, tui thường lội bộ như kẻ mộng du trên những động cát để vơi đi phiền muộn về nỗi lo miếng cơm, manh áo. Rồi trong những lần quanh quẩn chuyện tiền tiền, nong nong, tui bỗng nảy ra ý nghĩ đất canh tác thiếu nhưng cát thì thừa. Vì răng mình không trồng rau trên những động cát này?”

Chợt nghĩ lại ý tưởng của mình thấy cũng hơi… quái dị. Nhưng tính tới tính lui, thành công thì có cơ hội đổi đời, còn thất bại? Đã nghèo, nghèo thêm chút nữa cũng rứa thôi. Hôm sau, ông Hợi huy động toàn bộ người nhà ra trồng cây, đắp đê chống cát bay, rồi đào mương dẫn nước để cải tạo đất cát thành đất nông nghiệp. Mới đầu, ai cũng bảo ông… không bình thường. Rau trồng trên đất thịt chưa chắc đã ăn thua, đem trồng trên đất cát, hoạ là…

Mặc kệ lời ra tiếng vào, ông cùng gia đình bắt tay vào thực hiện ý tưởng có phần… “quái dị” này. Dần dà, những cố gắng của ông và gia đình đã được bù đắp. Ban đầu, diện tích nào cải tạo được, ông dùng phân chuồng và phân lân tổng hợp để bón lót nhằm tạo độ phì nhiêu cho đất (cát). Cặm cụi một thời gian ngắn, gia đình ông Hợi cải tạo được hơn 0,5 ha đất cát thành đất sản xuất.

Cải tạo đất xong, ông bắt tay thực hiện công đoạn thứ hai là trồng thử nghiệm các loại rau như cải, su hào, xà lách... Hồi hộp, mong đợi một thời gian, cuối cùng, tất cả đều phát triển tươi tốt ngoài sức mong đợi. Ngay vụ thu hoạch đầu tiên, 0,5 ha rau của gia đình ông Hợi đã cho thu nhập gần 100 triệu đồng. “Thừa thắng xông lên”, ông Hợi tiếp tục cải tạo cát để mở rộng diện tích trồng rau lên hơn 1ha, đồng thời, ông đa dạng hoá các loại rau, cũng như sản xuất quanh năm thay vì một vụ. Nhờ vậy, thu nhập từ rau trên cát của gia đình ông Hợi sau đó đã tăng lên trung bình 300 triệu đồng/ năm.

Nhờ mô hình trồng rau xanh trên cát, người dân Điền Lộc khấm khá hẳn lên.

Tiếng lành đồn xa, người dân thôn Nhất Đông và xã Điền Lộc thay nhau tìm ông “bái sư”. Đến thời điểm này (2010), toàn xã Điền Lộc có gần 300 hộ dân tham gia trồng rau trên những động cát ven biển. Ông Lê Duy Dũng (thôn Nhì Đông, xã Điền Lộc) kể: “Học tập ông Hợi, gia đình tui ngoài làm nông còn cải tạo đất để trồng thêm 2 sào cải, tần ô, ngò..., rau chính vụ trồng ngoài đồng, mưa lũ thì trồng ở chân động cát ven biển. Hiện tại, một sào rau xanh bình quân cho thu nhập 60 triệu đồng/năm. Cũng nhờ học hỏi ông Hợi mà gia đình tui xây được nhà cửa kiên cố, có điều kiện nuôi hai đứa con đang học đại học”.

… và những mô hình triển vọng

Không chỉ trồng các loại rau màu quen thuộc (cải, ngò, xà lách, ném...), người dân Điền Lộc còn “thuần hoá” được hầu hết các loại rau màu có giá trị kinh tế cao xuất xứ từ Đà Lạt, TP.Hồ Chí Minh như: ngò rí, tần ô, cải ngọt, su hào... Nhiều hộ gia đình thu nhập đều đặn từ rau xanh từ 50-100 nghìn đồng/ngày, có hộ thu nhập lên đến 500 nghìn đồng/ngày, đối với người nông dân đây là số tiền khá lớn. Ông Hồ Tỵ, người trồng rau xanh ở thôn Nhì Đông cho biết: “Ngày trước người dân chỉ trồng rau vào vụ Đông xuân, tuy nhiên trồng rau chính vụ giá cả rất thấp. Khoảng 5 năm trở lại đây, người dân tập trung trồng trái vụ. Những tháng lũ lụt giá rau xanh lại cao gấp mười lần ngày thường mà vẫn không đủ cung cấp cho thị trường. Rau xanh ở Điền Lộc, không những tiêu thụ trong tỉnh mà còn ra đến thị xã Quảng Trị, Đông Hà... ”.

Hiện toàn xã Điền Lộc có gần 70ha rau trên cát, tập trung ở các thôn Nhất Đông, Nhì Đông. Ước tính, tổng thu nhập từ nguồn rau xanh ở hai thôn Nhất Đông và Nhì Đông của xã Điền Lộc bình quân mỗi năm hơn 5 tỷ đồng. Mới đây, để giúp bà con nông dân phát triển nghề trồng rau tốt hơn, cho thu nhập cao hơn, Hội Nông dân xã Điền Lộc xúc tiến thành lập câu lạc bộ trồng rau xanh nhằm chia sẻ kinh nghiệm, chuyển giao khoa học kỹ thuật, cũng như phát triển mạnh hơn thương hiệu và thị trường cho rau Điền Lộc.

Ông Nguyễn Đại Vui, Chủ tịch UBND huyện Phong Điền tự hào: “Mô hình trồng rau cát thật có lợi năm, bảy đường. Người dân vừa có tiền triệu, tiền tỷ, môi trường được cải tạo; đồng thời, nghề trồng rau xanh ở vùng cát có thể tận dụng mọi đối tượng cũng như đã giải quyết lao động suốt năm”.

“Ngoài trồng rau ở xã Điền Lộc, người dân Ngũ Điền khấm khá lên còn nhờ nuôi tôm trên cát. Mới đầu, chuyện nuôi tôm trên cát cũng lắm nhiêu khê. Nhiêu khê từ con giống, kỹ thuật cho đến việc xử lý vệ sinh môi trường. Lúc đầu nuôi tôm có lãi, thậm chí nhanh chóng phất lên giàu có nên nhà nhà thi nhau đầu tư. Nhưng họ lại quên một điều, nuôi tôm không đơn thuần chỉ bỏ tiền ra là xong. Một số công đoạn chủ yếu, như kỹ thuật chọn tôm giống, kỹ thuật xử lý nước… mới là yếu tố quyết định. Chính vì vậy, có vài vụ người nuôi trắng tay, nợ chồng lên nợ, có người bỏ ngang. Sau này, lãnh đạo huyện cùng một số chuyên viên về giải thích cách thức xử lý nước thải, vệ sinh môi trường, chọn giống… mà trước đây người nuôi khá sơ sài thì diện tích và số hộ nuôi tôm trên cát càng lúc càng nhân rộng”, ông Nguyễn Đại Vui cho biết thêm.

Trồng rau, nuôi tôm trên cát là hai mô hình kinh tế góp phần tích cực thay đổi bộ mặt kinh tế người dân vùng Ngũ Điền. Cũng qua trao đổi với ông Vui, hiện huyện đã và đang bắt tay thực hiện thêm hai mô hình nữa là trồng keo lưỡi mác và chăn nuôi tập trung tại vùng Ngũ Điền. Keo lưỡi mác bên cạnh có công năng trong việc giữ gìn, chống sạt lở cho người dân vùng ven biển thì nó còn là loại cây có giá trị kinh tế cao. Còn chăn nuôi tập trung, tuy chưa đưa vào thực hiện nhưng dự báo sẽ là mô hình hiệu quả khi người dân sẽ được sự trợ giúp từ chính quyền địa phương về việc đầu tư cơ sở hạ tầng.

Võ Đại Nhân