Bắc Giang: Cây đậu tương mất dần chỗ đứng

Nguồn tin: Báo Bắc Giang, 30/06/2010
Ngày cập nhật: 1/7/2010

Khoảng 10 năm trước, đậu tương là cây trồng thế mạnh góp phần tăng thu nhập cho nông dân Bắc Giang. Tuy nhiên, những năm gần đây, diện tích cây trồng này giảm mạnh, mất dần chỗ đứng trong cơ cấu cây trồng hàng năm trên địa bàn tỉnh.

Danh Thắng (Hiệp Hoà) là xã nhiều năm trước dẫn đầu về sản xuất đậu tương. Cây đậu tương "bén duyên" từ những năm 80 của thế kỷ trước nhưng đầu năm 2000, phong trào trồng đậu tương mới phát triển mạnh mẽ, cao điểm có năm toàn xã trồng gần 300 ha. Ông Nguyễn Văn Quý, Chủ tịch UBND xã cho biết: "Trước đây, các thôn Phúc Thắng, Đại Đồng nhà nào cũng trồng đậu tương. Vào mùa thu hoạch, người xe tấp nập đông vui như hội. Nhưng thời điểm này, chỉ lác đác vài ruộng trồng đậu tương, còn lại là những chân ruộng chuẩn bị cấy lúa mùa". Chị Nguyễn Thị Giang, thôn Phúc Thắng chia sẻ: "Những năm trước, gia đình tôi trồng 4 sào đậu tương nhưng năm nay chỉ còn 1 sào do không có nhân lực". Đến nay, toàn xã chỉ trồng khoảng 40 ha đậu tương hè. Cũng như Danh Thắng, Đoan Bái từng là xã trồng nhiều đậu tương của huyện. Khi đó nông dân tích cực tham gia dự án sản xuất đậu tương làm giống của Viện Di truyền Nông nghiệp (Bộ Nông nghiệp và PTNT) với mong muốn vừa có thêm thu nhập vừa để cải tạo đất. Tuy nhiên, hiện nay diện tích đậu tương giảm chỉ còn 40 ha.

Theo một số người dân nơi đây, nguyên nhân của tình trạng này là do đậu tương bị sâu bệnh hại nhiều, năng suất không cao. Anh Đặng Văn Bắc, thôn Đồng Nứa cho biết: "Trước đây, năm nào gia đình tôi cũng trồng 5 - 6 sào đậu tương. Nhưng năm nay muốn trồng cũng không được do cùng một chân ruộng chỉ có vài nhà trồng nên sâu bọ tập trung gây hại nhiều lại hay bị úng nước. Vì vậy, vụ này tôi chỉ trồng 10 thước". Nhiều nơi vốn coi đậu tương là cây trồng truyền thống nay nông dân cũng bỏ dần, thay bằng các loại cây trồng khác như ở các xã Hùng Sơn, Lương Phong, Ngọc Sơn…

Nhằm khai thác tiềm năng đất đai, lao động, đưa cây đậu tương trở thành cây trồng chính sau cây ngô và cây lúa, những năm trước, huyện Hiệp Hoà đã chỉ đạo các cấp, các ngành tuyên truyền vận động nhân dân tập trung mở rộng diện tích cây đậu tương theo hướng sản xuất hàng hoá, góp phần nâng cao thu nhập. Đồng thời tăng hệ số sử dụng đất lên 4 vụ/năm, quy hoạch các vùng tập trung ở một số xã có điều kiện, lựa chọn các loại giống đậu tương phù hợp để đưa vào gieo trồng như giống DT84, DT99. Tuy nhiên, theo ông Nguyễn Hữu Chính, Trưởng phòng Nông nghiệp và PTNT huyện thì nguyên nhân khiến diện tích đậu tương giảm do những năm gần đây nhiều dự án công nghiệp đầu tư vào huyện, những lao động chính ở nông thôn đi làm công nhân trong nhà máy hoặc làm nghề phụ cho thu nhập cao hơn sản xuất nông nghiệp. Chủ trương của huyện vẫn khuyến khích, duy trì diện tích đậu tương ở mức độ hợp lý khoảng 700 - 800 ha nhưng rất khó thực hiện.

Tại nhiều địa phương khác trong tỉnh, diện tích đậu tương cũng thu hẹp. Tìm hiểu tại Lạng Giang được biết, trước đây cây đậu tương được gieo trồng trên gần 2 nghìn ha. Những xã như: Tân Dĩnh, Mỹ Thái, Xuân Hương từng có diện tích cây đậu tương lớn thì hiện nay cũng chỉ còn vài hộ trồng với diện tích nhỏ lẻ. Năm nay, diện tích đậu tương hè toàn huyện khoảng 50 ha. Nguyên nhân do thời gian gieo trồng đậu tương ngắn, thời điểm xuống giống trùng vào lúc thu hoạch lúa mùa nên nhiều hộ không đủ nhân lực, phương tiện để tập trung sản xuất đậu tương. Bên cạnh đó thu nhập từ sản xuất đậu tương không cao khiến người dân không mặn mà với loại cây trồng này.

Theo Sở Nông nghiệp và PTNT, năm 2010, diện tích đậu tương hè toàn tỉnh hơn 700 ha, giảm hơn 100 ha so với năm ngoái, chỉ bằng một phần nhỏ so với những năm trước đây. Sở dĩ diện tích cây đậu tương ngày càng thu hẹp do trước đây nông dân thực hiện công thức luân canh lúa xuân - đậu tương hè - lúa tái giá - cây vụ đông. Nay công thức canh tác này khiến nông dân vất vả, hiệu quả không cao bởi trà lúa tái giá thường bị sâu bệnh gây hại nặng, năng suất thấp nên nông dân chuyển đổi sang luân canh 3 vụ/năm: lúa xuân - lúa mùa - cây vụ đông. Cùng đó là chưa có nhiều giống đậu tương mới vượt trội về năng suất, bình quân chỉ đạt 60 - 70 kg/sào, có ruộng bị sâu bệnh chỉ cho 45 kg/sào. Giá thuốc bảo vệ thực vật, phân bón tăng cao, trong khi giá đậu tương tăng không đáng kể, hiện bán ở mức 9 - 10 nghìn đồng/kg, mỗi sào chỉ thu được bình quân 700 - 800 nghìn đồng. Thêm nữa thời vụ trồng đậu tương yêu cầu khắt khe lại đúng vào thời điểm thời tiết khắc nghiệt, nắng nóng nên người trồng đậu tương rất vất vả. Thời gian thu hoạch vào cuối tháng bảy âm lịch hay có mưa lớn lại không có phương tiện bảo quản, hạt đậu dễ bị thối, mốc, chất lượng kém, giá bán thấp… Từ thực trạng trên, vấn đề đặt ra với ngành nông nghiệp là cần đánh giá chi tiết vị trí trong cơ cấu luân canh cũng như hiệu quả của cây đậu tương đồng thời quy hoạch vùng sản xuất hợp lý và quan tâm lựa chọn bộ giống đậu tương mới với năng suất vượt trội và kháng sâu bệnh tốt để thay thế dần giống cũ.

Trịnh Lan