Cà Mau: Chuyển mình cùng mô hình lúa – tôm hiệu quả

Nguồn tin: Báo Cà Mau, 22/06/2010
Ngày cập nhật: 25/6/2010

Năm 2009, Cà Mau có hơn 51.000 ha luân canh lúa - tôm, năng suất lúa đạt từ 3,5 - 3,6 tấn/ha; sản lượng tôm nuôi trung bình từ 400 - 460 kg/ha/năm, tăng từ 20 - 30% so với những đồng đất nuôi chuyên tôm không trồng lúa. Tại hội nghị sơ kết 3 năm thực hiện kế hoạch sản xuất luân canh lúa - tôm giai đoạn 2007 - 2009, mô hình luân canh một vụ lúa - một vụ tôm đã được khẳng định là mô hình mang tính bền vững, ổn định và cần nhân rộng để nông dân thực hiện.

Theo báo cáo của Bộ NN&PTNT, diện tích luân canh một vụ lúa trên đất nuôi tôm tại các tỉnh ĐBSCL khoảng 250.000 ha. Trong đó tập trung ở một số tỉnh trọng điểm như: Bạc Liêu, Sóc Trăng, Cà Mau và một phần tỉnh Kiên Giang.

Mô hình bền vững

Sau chủ trương chuyển đổi cơ cấu sản xuất, Cà Mau có diện tích nuôi tôm lớn nhất cả nước với hơn 264.000 ha nhưng năng suất, sản lượng thấp, bấp bênh, thiếu ổn định và mang tính rủi ro cao. Tình trạng tôm chết trên diện rộng, nhiều nông dân đối mặt với tình trạng thiếu vốn sản xuất, con tôm không còn giữ vị trí độc tôn. Mô hình trồng lúa trên đất nuôi tôm ra đời và đã mang lại kết quả khả quan.

Các nhà khoa học, người nông dân đều khẳng định, sản xuất luân canh một vụ lúa - một vụ tôm là mô hình sản xuất bền vững, mang lại hiệu quả kinh tế cao. Trồng lúa để ổn định môi trường phục vụ cho nuôi tôm, con tôm tạo ra môi trường dinh dưỡng cho cây lúa. Sự gắn kết giữa cây lúa - con tôm là không thể tách rời.

Qua nhiều năm thực hiện mô hình sản xuất lúa - tôm, ông Võ Văn Cầu (ấp 11, xã Thới Bình, huyện Thới Bình) khẳng định: “Luân canh lúa - tôm giống như hai chân trong một cơ thể, không thể tách rời. Nó phải được phát triển song hành với nhau. Có như vậy chất lượng, năng suất, sản lượng của cây lúa, con tôm mới đạt hiệu quả cao nhất”.

Hiệu quả cao

Năm 2007, diện tích lúa cấy trên đất nuôi tôm tại huyện Thới Bình 15.979 ha, đạt 38% diện tích đất nuôi tôm, năng suất bình quân 3,2 tấn/ha. Năm 2009, diện tích trồng lúa trên đất nuôi tôm tăng trên 24.000 ha, năng suất bình quân 3,6 tấn/ha. Sản lượng tôm nuôi theo đó cũng tăng cao. Anh Nguyễn Thanh Tâm, Trưởng Phòng NN&PTNT huyện Thới Bình cho biết, đại bộ phận người dân đã nhận thức được lợi ích của việc trồng lúa trên đất nuôi tôm. Trồng lúa để ổn định môi trường nuôi tôm, sản phẩm từ cây lúa góp phần tăng thêm thu nhập.

Gốc rạ sau khi thu hoạch để lại trên đồng ruộng giúp cho hệ phiêu sinh vật phát triển, làm tăng độ phì nhiêu cho đất và hạn chế mầm bệnh gây hại cho tôm. Qua so sánh thực tế mô hình sản xuất luân canh lúa - tôm cho thu nhập cao hơn mô hình sản xuất chuyên tôm và sản xuất lúa 2 vụ.

Giai đoạn 2007 - 2009, toàn tỉnh đã mở trên 200 lớp tập huấn chuyển giao kỹ thuật sản xuất luân canh lúa - tôm cho hơn 6.000 lượt người tham gia. Ngay từ đầu vụ kế hoạch sản xuất đã được triển khai đến tận cơ sở xóm, ấp.

Căn cứ trên kế hoạch của Sở NN&PTNT, các cấp chính quyền địa phương có kế hoạch chỉ đạo khá cụ thể, phân công cán bộ xuống tận địa bàn để tuyên truyền, vận động bà con nông dân hưởng ứng phong trào sản xuất vụ lúa trên đất nuôi tôm.

Cùng với công tác tuyên truyền vận động, công tác đầu tư về thủy lợi cũng được quan tâm. Một số tiểu vùng đã được khép kín đáp ứng việc ngăn mặn giữ ngọt tại chỗ như: ấp Vàm Xáng (xã Phú Mỹ, huyện Phú Tân) quy mô 650 ha; các tiểu vùng của huyện Cái Nước: ấp Trần Độ (xã Thạnh Phú) với 350 ha; ấp Rạch Mũi (xã Phú Hưng) với 360 ha.

Trên cơ sở thành công của mô hình luân canh lúa - tôm, Sở NN&PTNT triển khai kế hoạch sản xuất năm 2010 tăng diện tích luân canh lúa - tôm lên 43.000 ha. Trong đó tập trung ở các huyện: Thới Bình trên 23.000 ha, U Minh 8.500 ha, Trần Văn Thời 6.200 ha, Cái Nước 3.600 ha, Phú Tân 1.100 ha và TP Cà Mau 500 ha.

Triển vọng mới

3 năm thực hiện mô hình trồng lúa trên đất nuôi tôm đã mở ra hướng phát triển kinh tế mới cho gia đình ông Nguyễn Hoàng Chiến (ấp Tân Bằng, xã Phong Lạc, huyện Trần Văn Thời). Ông Chiến chia sẻ, những năm đầu sau chuyển dịch cơ cấu sản xuất, do nuôi độc canh con tôm nên rủi ro rất cao.

Con giống kém chất lượng, thiếu khoa học - kỹ thuật, mỗi năm tôm chết từ 2 - 3 lần và sau một thời gian gia đình hết vốn sản xuất. Mô hình trồng lúa trên đất nuôi tôm đã thay đổi cuộc sống gia đình ông.

Theo ông Chiến, để trồng lúa trên đất nuôi tôm đạt hiệu quả trước hết cần phải chọn giống lúa chịu được phèn, mặn và tuân thủ đúng kỹ thuật rửa mặn cho đất trước khi tiến hành gieo sạ. “Nếu rửa mặn không triệt để thì cây lúa không thể phát triển tốt, tôm nuôi cũng kém hiệu quả”, ông Chiến cho biết thêm.

Nhờ tuân thủ và thực hiện đúng lịch thời vụ, kỹ thuật chọn giống lúa - tôm chất lượng, kỹ thuật chăm sóc… 3 năm qua mô hình lúa - tôm của gia đình ông đều đạt năng suất cao. Năm 2007, năng suất lúa đạt 3,2 tấn/ha, sản lượng tôm 300 kg/ha, năm 2009 năng suất lúa trên 3,2 tấn/ha, sản lượng tôm đạt 500 kg/ha. Chỉ tính riêng năm 2009, nguồn thu từ cây lúa, con tôm, cua trên diện tích 3,5 ha, gia đình ông thu nhập trên 188 triệu đồng.

Đời sống kinh tế phát triển ổn định, ông có điều kiện lo cho 4 người con tốt nghiệp đại học, 2 người đang theo học lên đại học và động viên giúp đỡ nhiều hội viên nông dân trong ấp cùng phát triển kinh tế, ổn định đời sống, tham gia tốt các phong trào ở địa phương.

Phó Chủ tịch UBND tỉnh Nguyễn Xuân Hồng khẳng định, hiệu quả mô hình luân canh lúa - tôm đã được chứng minh trên cơ sở lý luận và thực tiễn. Đây là mô hình kinh tế vừa mang tính ổn định và bền vững, vừa giảm được chi phí trong sản xuất. Tuy nhiên, với những diễn biến phức tạp của thời tiết, cùng với hệ thống thủy lợi chưa được đầu tư đồng bộ, lãnh đạo các sở, ngành cần đưa ra những quy hoạch chi tiết cho từng địa phương. Các ngành chức năng triển khai tốt kỹ thuật cải tạo đất, gieo mạ, chăm sóc, phòng trừ sâu bệnh cho cây lúa, tập huấn kỹ thuật nuôi tôm sau khi thu hoạch lúa… cho người dân.

Phương Lài