Phú Yên tạo đột phá trong sản xuất lúa giống

Nguồn tin: Nhân dân, 22/6/2010
Ngày cập nhật: 23/6/2010

Hằng năm, ngành nông nghiệp Phú Yên luôn bố trí kinh phí sự nghiệp thường xuyên cho công tác khảo nghiệm, chọn lọc giống lúa có năng suất, chất lượng cao phù hợp với điều kiện của tỉnh, đáp ứng nhu cầu thay thế các giống mới cho sản xuất.

Mỗi vụ sản xuất, các trại giống nông nghiệp Hòa An, Hòa Ðồng thuộc Trung tâm giống và Kỹ thuật cây trồng bố trí khảo nghiệm hơn 40 giống lúa nước, với diện tích khoảng 1,6 ha; khảo nghiệm bộ giống lúa cạn LC93-1,LC93-2 để thay thế một phần giống lúa cạn địa phương tại các huyện miền núi Sông Hinh, Sơn Hòa và Ðồng Xuân. Công tác chọn lọc, phục tráng các giống lúa có tiềm năng, năng suất cao, chất lượng tốt, phù hợp với điều kiện của địa phương, nhằm bảo tồn và duy trì các giống tốt, với diện tích ổn định hàng vụ 0,8 ha; bố trí diện tích phù hợp cho sản xuất giống siêu nguyên chủng, nguyên chủng, cung cấp cho các đơn vị sản xuất giống lúa trong tỉnh. Ðối với việc sản xuất lúa giống, tỉnh hiện có hai trại sản xuất là Hòa An và Hòa Ðồng, diện tích canh tác khoảng 19 ha, mỗi năm sản xuất và cung ứng hơn 200 tấn lúa giống cấp xác nhận cho nhu cầu sản xuất lúa của tỉnh.

Ðiều đáng nói là ở Phú Yên, việc làm lúa giống không còn là chuyện của cơ quan chức năng, thông qua các chương trình, dự án được triển khai, đến nay hàng nghìn nông dân đã có thể sản xuất, lai tạo lúa giống để sử dụng và bán lại cho các tổ chức, địa phương khác. Thông qua dự án "Tiểu hợp phần sản xuất giống nông hộ", thuộc hợp phần giống cây trồng do Chính phủ Ðan Mạch và tổ chức DANIDA tài trợ đã triển khai đào tạo và hỗ trợ nông dân sản xuất lúa giống tại bốn huyện, thành phố Tuy Hòa, Phú Hòa, Tuy An, Ðồng Xuân, với tổng kinh phí 1 tỷ 876 triệu đồng. Kết quả đã chọn lọc, tuyển chọn được 15 giống lúa có triển vọng phù hợp với điều kiện của từng địa phương như OM4086, OM4295,QN99-81, ML2002-1; phổ biến đưa ra sản xuất đại trà bốn giống lúa nước gồm ML22-2, ML211, DDB6, VD8; hai giống lúa cạn LC 93-1, LC93-2, và một số giống lúa chất lượng cao phục vụ xuất khẩu như OM3536, OM2717, OMTL250, OM2517; chọn lọc phục tráng được năm giống lúa thuần: ML48, ML4, ML49, DDV108, ML202.

Thực hiện dự án đa dạng hóa nông nghiệp, tỉnh Phú Yên đào tạo được 20 tiểu giáo viên về sản xuất giống nông hộ; tập huấn cho hơn 2.400 người nông dân tự sản xuất giống lúa (chiếm tỷ lệ 1% số hộ nông dân sản xuất lúa trên toàn tỉnh); hỗ trợ thành lập tám câu lạc bộ sản xuất giống, có năng lực sản xuất 300 tấn lúa giống cấp xác nhận hoặc tương đương. Do đó năng lực sản xuất và cung ứng giống lúa cấp xác nhận tại tỉnh Phú Yên tăng từ 2% năm 2005 (200 tấn) lên 5% năm 2007 (500 tấn).

Trong ba năm (2007-2009), Chi cục bảo vệ thực vật tỉnh tập huấn, huấn luyện 1.124 nông dân (trong đó có 402 nông dân là phụ nữ) biết lai tạo, chọn giống tốt và sản xuất lúa giống cấp nông hộ, đặc biệt thông qua chương trình này đã nâng cao nhận thức người nông dân về giống và hoàn thiện kỹ thuật thâm canh tăng năng suất cho cây lúa. Ðến cuối vụ hè thu năm 2009, nông dân tự phục tráng các giống lúa có đặc điểm tốt nhưng đã bị thoái hóa như ML68, ML 48, IR64 và tự sản xuất lúa giống cấp xác nhận để trao đổi trong xã và các huyện trong tỉnh, số lượng hơn 580 tấn lúa giống để gieo trồng trong vụ đông xuân 2009-2010 là 239 ha, riêng trong vụ hè thu năm 2010 sẽ gieo trồng một nghìn ha diện tích giống cấp xác nhận. Phần lớn nông dân tại các HTX dùng cách chọn quần thể (còn gọi là khử lẫn) để phục tráng các giống lúa có những đặc điểm họ ưa thích.

Ngoài phục tráng, nông dân có thể lai tạo các loại giống lúa. 30 nông dân HTX Hòa Kiến 2 đã lai tạo được 134 hạt lai. Tiêu biểu có ông Lê Văn Mẫu lai 38 hạt thì có 34 hạt đạt chất lượng. Riêng ông Hồ Lưu Quỳ thôn Mỹ Thành, xã Hòa Thắng, huyện Phú Hòa, với mô hình sản xuất giống nông hộ, mỗi năm dành diện tích 16 sào, sản xuất bốn tấn lúa giống các loại, ông đã cung cấp, trao đổi cho bà con xã viên khác với giá bình quân 6.000 đồng/kg (cao hơn lúa thịt 1.500 đồng/kg), mỗi năm gia đình ông Quỳ có thu nhập 24 triệu đồng, lãi 14 triệu đồng/năm. Hiện nay, tỉnh Phú Yên đã có 20 HTX tự sản xuất được lúa giống, tập trung tại các huyện Phú Hòa, Tây Hòa, TP Tuy Hòa, Tuy An. Nhiều HTX trong tỉnh đã hướng cho xã viên chuyên sản xuất giống lúa để tăng lợi nhuận, như HTX Nam An Nghiệp (xã An Nghiệp, huyện Tuy An) do đất làm lúa ít, đã quy hoạch 32ha/160 ha diện tích chuyên sản xuất lúa giống. Chủ nhiệm HTX Nam An Nghiệp, Trần Tấn Khoa cho biết, vụ đông xuân 2009-2010 vừa qua, năng suất bình quân toàn HTX là 66 tạ/ha, riêng năng suất lúa tại 32 ha làm giống đạt 75 tạ/ha. Giá lúa thịt trên thị trường hiện nay là 4.200 đồng/kg, còn lúa giống được mua với giá 5.460 đồng/kg. Như vậy, mỗi ha lúa làm giống cho thu nhập 40,95 triệu đồng, trong khi làm lúa thịt chỉ 27,72 triệu đồng. Sản lượng giống của HTX Nam An Nghiệp được Trung tâm Giống và Kỹ thuật cây trồng Phú Yên và Công ty TNHH TBT Quảng Ngãi bao tiêu toàn bộ, đem lại lợi nhuận cho xã viên cao hơn nhiều so với làm lúa thịt.

Theo Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Phú Yên Nguyễn Như Thức, ngoài các chương trình, dự án của Chính phủ, hằng năm tỉnh dành một khoản kinh phí thường xuyên để thực hiện công tác giống lúa, nhất là từ năm 2006 đến nay tạo bước đột phá cơ bản về giống lúa và sản xuất lúa giống cấp xác nhận và giống lúa nông hộ trên địa bàn tỉnh Phú Yên.

Qua đó xác định được cơ cấu bộ giống lúa có năng suất cao, chống chịu sâu bệnh, nhất là bệnh rầy nâu, vàng lùn, lùn xoắn lá, lùn sọc đen, đạo ôn..., như các giống lúa ML202, ML4-2, ML213, ML216, ML49; các giống lúa triển vọng bổ sung cho thời gian tới như RNT3, OM5199, ML211, 24SS, ML2002-1; nhóm giống lúa chất lượng cao như OM3536, OM4900, An Giang 2, MTL250; nhóm giống lúa cạn phục vụ các huyện miền núi như LC93-1, LC93-2. Từng bước khuyến khích phát triển sản xuất lúa giống cấp xác nhận, giống nông hộ ở các địa phương, góp phần nâng cao năng suất lúa ở Phú Yên bình quân từ 54,3tạ/ha (năm 2006), lên 57,6 tạ/ha (năm 2009), đến vụ đông xuân 2009-2010 đạt năng suất bình quân 67 tạ/ha, là vụ có năng suất lúa cao nhất từ trước đến nay.

TRÌNH KẾ