Bình Định: Chuyển đổi từ sản xuất lúa 3 vụ sang 2 vụ/năm hiệu quả nhiều mặt

Nguồn tin: Báo Bình Định, 06/06/2010
Ngày cập nhật: 7/6/2010

Từ nhiều năm qua, việc chuyển đổi sản xuất lúa từ 3 vụ sang 2 vụ/năm đã mang lại hiệu quả kinh tế cao; chi phí sản xuất giảm, năng suất lúa cao hơn, lợi nhuận lớn hơn... nên chủ trương này của tỉnh Bình Định ngày càng được nông dân hưởng ứng tích cực.

Trước năm 2006, phần lớn diện tích đất lúa trên địa bàn tỉnh được nông dân sản xuất 3 vụ/năm. Tuy nhiên, thực tế cho thấy, việc sản xuất 3 vụ lúa/năm đã bộc lộ nhiều hạn chế. Cụ thể, ở vụ Đông Xuân thường bị mất giống vào đầu vụ do mưa lũ và thời kỳ lúa làm đòng thường gặp rét, dễ dẫn đến mất mùa. Ở vụ Hè Thu, thời tiết nắng nóng, nhất là thời kỳ lúa trổ bông, vào chắc, gây ảnh hưởng đến năng suất. Ở vụ Mùa, đầu vụ thường xảy ra nắng hạn, cuối vụ thường bị ngập úng do mưa lũ, nên hiệu quả kinh tế cũng không cao, thậm chí có vùng bị mất trắng. Hơn nữa, việc sản xuất 3 vụ lúa/năm chỉ có thể bố trí được các giống lúa ngắn ngày, năng suất thấp; đất không đủ thời gian để tái tạo độ phì, sâu bệnh dễ phát sinh, dẫn đến chi phí đầu tư cao, ảnh hưởng đến hiệu quả sản xuất và gây ô nhiễm môi trường.

Với nông dân, việc sản xuất 3 vụ lúa/năm mất nhiều thời gian, công sức trong khâu làm đất, chăm sóc và thu hoạch, nên chi phí đầu tư cao. Mặt khác, việc cung cấp nước tưới cho diện tích lúa 3 vụ/năm rất căng thẳng, đặc biệt là vào mùa khô. Công tác duy tu, sửa chữa các công trình thủy lợi cũng gặp khó khăn do phải phục vụ nước tưới liên tục cho cây trồng.

Nhận thấy những hạn chế nói trên, nhiều tỉnh, thành trong cả nước đã chủ trương chuyển đổi từ sản xuất 3 vụ lúa/năm sang 2 vụ lúa/năm và đã mang lại hiệu quả tích cực. Học tập cách làm này, ngành Nông nghiệp tỉnh đã đề xuất với UBND tỉnh cho triển khai chuyển đổi từ sản xuất 3 vụ lúa/năm sang sản xuất 2 vụ lúa/năm. UBND tỉnh đã đồng ý chủ trương này và ban hành nhiều chính sách khuyến khích nông dân chuyển đổi cơ cấu mùa vụ, đồng thời chỉ đạo ngành chức năng và chính quyền địa phương xây dựng kế hoạch cụ thể, vận động nông dân thực hiện chủ trương của tỉnh.

Từ năm 2006 đến nay, ngành Nông nghiệp tỉnh đã xây dựng nhiều mô hình chuyển đổi từ sản xuất 3 vụ lúa/năm sang 2 vụ lúa/năm ở các địa phương và đưa vào gieo trồng các giống lúa lai, lúa thuần có năng suất cao, khả năng kháng bệnh tốt, như Nhị ưu 838, PAC807, ĐB6, ĐB1, VĐ8, TBR-1…ĐB6, Q5…. Các mô hình thí điểm cho thấy sản xuất 2 vụ lúa/năm đem lại năng suất cao, ở vụ Đông Xuân đạt bình quân từ 77 - 80 tạ/ha, vụ Thu đạt từ 70 - 72,9 tạ/ha. Bên cạnh đó, việc sản xuất 2 vụ lúa/năm còn hạn chế được sâu bệnh lan truyền, đồng ruộng có thời gian tái tạo dinh dưỡng và độ phì, giảm lượng phân bón, thuốc bảo vệ thực vật, nên lợi nhuận cao hơn so với sản xuất 3 vụ lúa/năm từ 7,3 đến 8,9 triệu đồng/ha.

Bên cạnh việc xây dựng các mô hình thí điểm, ngành Nông nghiệp tỉnh cũng đã tuyển chọn và nhân nhiều loại giống lúa mới và mở thêm các cửa hàng cung ứng giống đến tận cơ sở, tạo điều kiện thuận lợi trong việc chuyển đổi cơ cấu mùa vụ của nông dân. UBND các huyện, thành phố đã chỉ đạo các xã quy hoạch đất sản xuất cụ thể cho từng vùng, từng vụ; xây dựng kế hoạch chuyển đổi mùa vụ cho từng năm; đồng thời hỗ trợ kinh phí, quỹ đất cho các HTX Nông nghiệp sản xuất và cung ứng lúa giống cho bà con nông dân... Nhờ vậy, chủ trương chuyển đổi từ sản xuất 3 vụ lúa/năm sang sản xuất 2 vụ lúa/năm của tỉnh đã được nông dân hưởng ứng tích cực. Bà Lê Thị Thứ, ở thôn Chánh Mẫn, xã Cát Nhơn (Phù Cát), cho biết: “Hiện nay ở đây hầu như nhà nào cũng chuyển từ sản xuất 3 vụ lúa/năm sang 2 vụ lúa/năm và đưa các loại giống lúa mới dài ngày vào gieo sạ để cho năng suất cao hơn. Gia đình tôi có 5 sào ruộng, tất cả đều sản xuất 2 vụ lúa/năm, vì tính ra hiệu quả kinh tế mang lại cao hơn so với làm 3 vụ”. Đến nay, toàn tỉnh đã chuyển đổi được trên 17.000 ha đất sản xuất 3 vụ lúa bấp bênh sang 2 vụ lúa ăn chắc. Các địa phương làm tốt công tác chuyển đổi mùa vụ là An Nhơn, Tuy Phước, Phù Mỹ, Hoài Nhơn, Phù Cát và Tây Sơn…

Ông Hồ Ngọc Hùng, Phó Giám đốc Sở NN-PTNT tỉnh, cho biết: Thực tế trong nhiều năm qua cho thấy, việc chuyển đổi từ sản xuất 3 vụ lúa/năm sang 2 vụ lúa/năm vừa đảm bảo sản lượng lương thực mà còn giảm được chi phí sản xuất, hạn chế rủi ro do thời tiết gây ra. Chẳng hạn, vụ Đông Xuân 2009 - 2010, tuy sản xuất trong điều kiện thời tiết diễn biến phức tạp, sâu bệnh phát sinh nhiều, nhưng nhờ làm tốt công tác chuyển đổi cơ cấu cây trồng, mùa vụ, nên năng suất đạt 62 tạ/ha, cao hơn vụ này năm trước 3,3 tạ/ha.

Phạm Tiến Sỹ