Hiệu quả từ trồng dong lá phục vụ dịp tết ở Lạc Thủy (Hưng Yên)

Nguồn tin: Báo Hưng Yên, 8/2/2010
Ngày cập nhật: 9/2/2010

Thôn Lạc Thủy (xã Đông Kết, Khoái Châu, Hưng Yên) vốn có truyền thống trồng dong lá (cây lá dong- PV) phục vụ nhu cầu các làng nghề làm bánh, chế biến thực phẩm trong và ngoài tỉnh, nhất là cung ứng lá gói bánh chưng trong dịp Tết Nguyên đán. Cây dong lá ở Lạc Thủy đã trở thành thứ cây đặc sản đem lại giá trị kinh tế cao của nông dân nơi đây.

Cây dong lá vốn là loại cây không xa lạ với nhiều người, cây thân thảo, chủ yếu được trồng lấy lá gói các loại bánh và thực phẩm như: bánh nếp, bánh tẻ, bánh răng bừa, bánh chưng, bánh giầy... Đơn giản là loại lá dùng gói bánh nhưng với người dân Lạc Thủy thì dong lá đã giúp hàng trăm hộ có thu nhập chính và còn trở thành một nét đặc trưng của làng.

Thăm những vườn dong ở Lạc Thủy những ngày giáp tết, chúng tôi không chỉ bất ngờ trước không khí nhộn nhịp của cả làng mà còn được tận mắt chứng kiến hiệu quả từ loại cây này mang lại. Đi trên những con đường bê tông sạch đẹp, chúng tôi đã bị thu hút trước màu xanh mát mắt của những tàu lá dong rộng bản, lá nào cũng bóng đẹp, chen chúc nhau vươn lên nghiêng nghiêng theo chiều gió. Đâu đó trong các vườn lá xanh um cao quá đầu người, tiếng cười khúc khích của những cô hái lá dong vang lên sau vành nón trắng tạo nên nét đẹp rất riêng cho làng.

Gia đình ông Đỗ Văn Ngọc (xóm 19) là một trong những hộ có diện tích trồng dong lá lớn nhất làng. Những ngày này, để phục vụ nhu cầu lá gói bánh tết, gia đình ông phải thuê thêm 5- 10 lao động với mức tiền công 100 nghìn đồng/người/ngày để chuyên cắt và bó lá, công việc bận rộn từ sáng sớm tới chiều muộn. Ông Ngọc cho biết, bình thường lá dong cho thu đều từ 9- 10 tháng trong năm, nhưng việc chăm sóc cho cây lại chỉ cần tập trung vào một số thời điểm nhất định. Tháng 2, tháng 3 sau khi đã thu hết lá thì dọn sạch cọng lá và tiến hành bón phân tổng hợp đợt 1, khi cây lên xanh tốt thì thu hoạch bình thường. Thời gian xuân- hè xuất hiện sâu ăn lá, cuốn lá thì phun thuốc bảo vệ thực vật liều nhẹ là đủ, sang tháng 7, tháng 8 thì tiến hành bón thúc lần 2, tăng cường phân chuồng hoai mục, đạm lân cân đối để cây ra lá tốt trong dịp giáp tết. Công việc trên các vườn dong chủ yếu là thu hoạch lá, ngay cả tưới nước cũng ít khi phải quan tâm vì cây ưa khô lại sống dưới tán các cây khác, người trồng nhờ vậy mà đầu tư không đáng kể, ít mất công lao động lại có thu nhập quanh năm. Như gần 1 mẫu dong của gia đình ông Ngọc mỗi tháng bình thường cũng có lãi 3- 5 triệu đồng, riêng tháng giáp tết thì có thể lên tới hàng chục triệu đồng. Nhiều hộ trong thôn coi cây dong là cây trồng cho thu nhập chính, nhiều nhà nhờ có diện tích lớn đã làm giàu hiệu quả.

Trao đổi với ông Ngô Trọng Vụ, trưởng thôn Lạc Thủy, được biết hiện trong thôn có khoảng trên 200 hộ trồng dong lá trên tổng diện tích hơn 30 mẫu, hộ trồng ít thì một vài sào, hộ trồng nhiều thì lên tới hàng mẫu. Lá dong cho thu hoạch quanh năm nhưng vụ thu hoạch chính và cũng là vụ cho hiệu quả kinh tế cao nhất là thời điểm giáp Tết Nguyên đán. Nếu những tháng bình thường trong năm cho lãi 200- 300 nghìn đồng/ sào/ tháng thì tháng giáp tết có thể cho thu 3- 5 triệu đồng/ sào/ tháng. Một điều đặc biệt là loại cây này phù hợp với thổ nhưỡng ở Lạc Thủy, cả vùng không đâu trồng được, nhiều hộ muốn mở rộng diện tích sang các làng khác đều không thành công, nhiều địa phương tới mua giống về trồng nhưng cây cũng phát triển kém mặc dù đã thử chăm bón bằng nhiều phương pháp khác nhau. Trên thực tế, người trồng dong lá ở Lạc Thủy cho hay, loại cây này trồng và chăm sóc đều rất đơn giản, không đòi hỏi nhiều công chăm sóc cũng như phân bón, quan trọng là cây có "ưa" đất hay không. Là loại cây lâu năm, nông dân chỉ cần ươm một lần là có thể chăm bón cho thu hoạch lâu dài, việc nhân giống cũng rất đơn giản bằng phương pháp tách chồi. Cây phát triển tốt ở những khu đất thịt, lại thích hợp khi trồng dưới tán cây khác nên người trồng có thể tận dụng trồng xen canh vừa cho hiệu quả kinh tế cao lại vừa không ảnh hưởng tới các loài cây khác.

Lá dong Lạc Thủy nổi tiếng trong vùng, được thương lái nhiều nơi ưa chuộng bởi chất lượng lá tốt, mã lá bền đẹp, xanh tươi, dùng làm bánh khi luộc lên có mùi thơm ngọt đặc trưng rất dễ chịu, lưu lại màu xanh tự nhiên trên vỏ bánh. Hơn nữa, lá dong Lạc Thủy còn có "thương hiệu" nhiều năm, người mua quen chỉ cần nhìn qua là biết được sản phẩm của làng nhờ phiến lá to, dày, cứng cáp, để nhiều tuần vẫn giữ được màu xanh tươi. Người làng chỉ cần cắt lá về, bó lại là có thương lái về tận nơi thu mua, dù thời điểm nào trong năm cũng rất đắt hàng. Thậm chí, khách mua trong làng đều là những mối quen bởi lượng lá có hạn, ngay cả người trồng lâu năm trong làng cũng chưa tìm ra cách nào để mở rộng diện tích sang vùng đất khác. Những ngày giáp tết này, các chuyến xe nhộn nhịp vào làng mua lá, mỗi buộc lá 100 chiếc loại đẹp có giá 50- 60 nghìn đồng, loại vừa cũng bán được 30- 40 nghìn đồng. Ông Vụ cho hay, cây dong lá không chỉ là loại cây đặc sản lâu đời của Lạc Thủy mà chính là cây trồng đem lại hiệu quả kinh tế cao, góp phần xóa nghèo, làm giàu cho địa phương. Những người gắn bó lâu năm với cây dong nơi đây vẫn kiên trì thử nghiệm, tìm cách phát triển diện tích của loại cây này để làm giàu, đáp ứng nhu cầu lớn của thị trường.

Năm nay lá dong Lạc Thủy được mùa, được giá, các vườn lá đều xanh tốt, bóng đẹp. Lao động trong làng những ngày này hầu hết được huy động thu cắt lá, người cắt, người xếp, người buộc... nhanh thoăn thoắt. Các cô, các chị trong làng còn được coi là những "nghệ nhân" xếp lá tài hoa, chỉ họ mới có thể xếp lá đều đẹp, buộc hàng trăm lá với nhau mà vẫn gọn gàng, không bị nhàu nát. Lá dong phục vụ dịp tết thường được lựa chọn kỹ càng hơn, loại bỏ những lá giập, hỏng, có kích thước, màu sắc đồng đều. Loại đẹp phải là những phiến lá "bánh tẻ" không quá già cũng không quá non, phù hợp để gói bánh chưng truyền thống. Theo những đôi tay nhanh nhẹn, khéo léo của người Lạc Thủy, từng phiến lá dong xanh mướt được xếp gọn gàng, theo xe tỏa đi các ngả, những cuộn lá dong xanh thơm mát đầu xuân là một phần không thể thiếu trong thực đơn của các bà nội trợ khi sắm tết.

Vi Ngoan