Giải pháp nâng sức cạnh tranh lúa gạo ở Hậu Giang

Nguồn tin: Báo Hậu Giang, 12/01/2010
Ngày cập nhật: 13/1/2010

Hậu Giang có diện tích sản xuất lúa tương đối lớn, với sản lượng lúa trên 1 triệu tấn/năm, là cây trồng chủ lực của tỉnh trong sản xuất nông nghiệp. Việc ứng dụng các tiến bộ kỹ thuật, công nghệ mới trong khâu sản xuất, phơi sấy, bảo quản sau thu hoạch thời gian qua đã được tỉnh tính đến.

Toàn tỉnh Hậu Giang có gần 850 lò sấy đang hoạt động ở hầu hết các huyện, thị đảm bảo nhu cầu sấy khoảng 30% sản lượng lúa hàng hóa của bà con nông dân. Đây là điều kiện để giữ chất lượng lúa gạo khi thu hoạch bị mưa bão kéo dài. Như lò sấy của ông Sáu Tuấn, ở ấp 6, xã Vị Thủy, huyện Vị Thủy được xây dựng từ năm 1995, có công suất sấy trên 50 tấn lúa/ngày đêm, giải quyết được một lượng lúa rất lớn trong phơi sấy của người dân. Theo ông Tuấn, chỉ có hệ thống lò sấy mới giữ được chất lượng lúa gạo trong mùa mưa bão, chi phí sấy rẻ hơn nhiều so với thuê mướn lao động phơi bằng thủ công. Chưa kể những ngày mưa dầm, nếu không sấy, lúa để lâu ngày sẽ bị lên mộng, chất lượng lúa giảm sút, bán không được giá. Trung bình mỗi năm, lò sấy của ông Tuấn sấy được trên 1.000 tấn lúa của bà con ở xã Vị Thủy, Vị Thắng, Vĩnh Thuận Tây (huyện Vị Thủy) và xã Vĩnh Thuận Đông (huyện Long Mỹ). Ngoài khâu sấy, ông Tuấn còn liên kết với hệ thống thương lái giới thiệu cho bà con nông dân bán lúa với giá cả hợp lý, tránh tình trạng tư thương ép giá người dân.

Ông Nguyễn Văn Nên, ở ấp So Đũa Bé, xã Thạnh Xuân, huyện Châu Thành A - là một lão nông có hàng chục năm làm ruộng rất thấm thía cảnh thu hoạch lúa xong, nhưng mưa dầm kéo dài không phơi được - bộc bạch: “Làm lúa vào mùa nắng đem phơi còn dễ nhưng vào mùa mưa, thậm chí có cả chục ngày mà lúa vẫn không khô. Vừa mất nhiều thời gian để phơi lúa nhưng không giữ được chất lượng lúa. Bây giờ, bà con mình hầu hết là làm lúa chất lượng cao để xuất khẩu, nếu không bảo quản được hạt lúa, giữ chất lượng gạo tốt thì rất khó bán ra thị trường”. Chỉ trừ vụ lúa Đông xuân là gia đình ông Nên cũng như bà con trong vùng đem phơi nắng, còn vào vụ Thu đông, Hè thu thì đem ra lò sấy.

Ngoài ra, việc ứng dụng cơ giới hóa trong thu hoạch lúa cũng góp phần nâng cao chất lượng cho hạt gạo. Nếu sử dụng máy sẽ thu hoạch nhanh, hạt lúa không bị phơi nắng ngoài đồng lâu ngày, gạo không bị rạn nứt, còn giảm thất thoát trong khâu thu hoạch. Chỉ cần 3 - 4 người và một máy gặt đập liên hợp (GĐLH) có thể thu hoạch từ 2 - 3 ha/ngày, trong khi muốn gặt tay thì phải thuê trên 20 - 30 lao động để vừa gặt, gom, suốt lúa. Thu hoạch bằng máy thuận lợi ở chỗ vừa kịp thời gian, lúa ít hao hụt, điều quan trọng là lúa bán ra thường có giá cao hơn so với thu hoạch bằng thủ công. Ông Võ Phước Tấn, ở ấp 5, xã Vị Đông, huyện Vị Thủy, nhiều năm liền thu hoạch lúa bằng máy nhận xét: Mướn máy GĐLH chỉ 55 kg lúa ướt/công, tính ra chỉ khoảng 200.000 đ/công trọn gói, giảm khoảng 30 kg lúa/công so với thuê mướn bằng thủ công. Thuận lợi của cơ giới là thu hoạch nhanh, kịp thời, ít hao hụt nhưng giá cả hợp lý, chất lượng lúa được đảm bảo. Ngoài ra, còn không phải tốn tiền thuê mướn rải rơm, suốt hay kéo lúa về bến sông để chuyên chở.

Giám đốc Trung tâm Khuyến nông - khuyến ngư Hậu Giang Nguyễn Văn Sơn cho rằng, thời gian qua, ngành nông nghiệp tỉnh rất quan tâm đến dịch vụ sau thu hoạch để nâng dần chất lượng hạt lúa. Cụ thể đã kết hợp và triển khai Dự án Danida về cơ giới hóa sau thu hoạch trong khâu phơi sấy lúa, triển khai chương trình hỗ trợ lãi suất cho nông dân mua 100 máy GĐLH để phục vụ trong thu hoạch lúa. Tạo cho người dân quen dần công nghệ sau thu hoạch nhằm giảm hao hụt và nâng chất lượng lúa hàng hóa trên thị trường. Dù sản lượng lúa được sấy chưa nhiều, diện tích được thu hoạch bằng cơ giới không lớn nhưng ngành đang tiếp tục vận động nông dân, nhất là các CLB khuyến nông, HTX nông nghiệp mở dịch vụ sấy, thu hoạch lúa để giải quyết tốt khâu sau thu hoạch, đảm bảo chất lượng lúa cho bà con nông dân. Khuyến khích nông dân đầu tư mua thêm máy GĐLH để cơ giới hóa thu hoạch lúa, hạn chế tối đa chi phí, thất thoát sau thu hoạch, tiến đến nền sản xuất nông nghiệp cao trong tương lai.

Theo kết quả nghiên cứu của Viện Lúa ĐBSCL, tổng thất thoát từ thu hoạch đến khi ra tiêu thụ trong sản xuất lúa từ 30 - 50%, nghĩa là nông dân phải mất khoảng 30 USD/tấn lúa. Các công trình nghiên cứu khác cũng cho thấy, nếu sử dụng máy gặt đập liên hợp trong thu hoạch, tổn thất lúa chỉ mức 2 - 3%. Nếu toàn vùng ĐBSCL thu hoạch bằng máy gặt đập liên hợp, mỗi vụ sẽ tránh được thất thoát khoảng 300.000 tấn lúa cho người nông dân. Ngoài ra, nếu phơi lúa trên nền xi măng, thu hoạch lúa không đúng thời điểm, tỷ lệ gạo nguyên chỉ ở mức từ 40 - 54%, còn sử dụng máy sấy lúa sẽ cho gạo nguyên đến trên 59%.

HOÀI THU