Nông dân thuê nhà khoa học dạy trồng màu

Nguồn tin: Báo Hậu Giang, 04/01/2010
Ngày cập nhật: 5/1/2010

Ở ĐBSCL, các chủ trang trại thường giàu có nên thuê mướn kỹ sư hướng dẫn kỹ thuật chăn nuôi. Nhưng chuyện nông dân Khmer nghèo thuê hẳn nhà khoa học hướng dẫn kỹ thuật trồng màu là điều hiếm thấy.

Đầu năm 2009, 11 nông dân Khmer nghèo ở ấp Trà Kháo, xã Hòa Ân (Cầu Kè, Trà Vinh) làm cho cả xóm bất ngờ khi đã chính thức “gác cuốc” một buổi để... cầm viết ký hợp đồng thuê thạc sĩ Phạm Chí Tùng - Trưởng bộ môn Trồng trọt và phát triển nông thôn thuộc Khoa nông nghiệp Trường Đại học Trà Vinh hướng dẫn kỹ thuật canh tác hoa màu dài hạn. Theo hợp đồng, thạc sĩ Tùng có trách nhiệm tư vấn kế hoạch sản xuất, kỹ thuật trồng màu, hướng dẫn nông dân cách bón phân, chăm sóc và phòng trị sâu bệnh... mỗi tuần một lần. Do nông dân nghèo ít đất sản xuất, mỗi hộ có từ 1 - 3 công đất nên thạc sĩ Tùng nhận thù lao chỉ có 100.000 đ/công/tháng.

* Tự tin khi có nhà khoa học

Anh Kim Thai, Tổ trưởng Tổ trồng màu, cho biết: Trước đây, địa phương được dự án “Sinh kế bền vững cho người nghèo” do Oxfam (Canada) cử chuyên gia hỗ trợ kỹ thuật trồng trọt. Trong đó, thạc sĩ Tùng là người tư vấn trực tiếp hướng dẫn cho nông dân, nên nhiều người trồng màu đạt năng suất và lợi nhuận cao hơn gấp đôi so trước đây, do nắm được kỹ thuật bón phân, cách chăm sóc hoa màu. Tuy nhiên, do thời gian thực hiện dự án quá ngắn (kết thúc cuối năm 2008) nên tác động của mô hình này đến nông dân chưa sâu. Do đó, dù được trang bị kiến thức ban đầu, nhưng không ít nông dân xã Hòa Ân vẫn chưa tự tin canh tác một mình bởi trước đây lúc nào cũng có chuyên gia bên cạnh. Mặt khác, những kiến thức đã học chỉ sản xuất trong điều kiện thời tiết bình thường, nhưng nay trồng các loại cây màu lạ nên nông dân chưa có kỹ thuật khi điều kiện thời tiết phức tạp, sâu bệnh hoành hành.

Mặc dù dự án của Oxfam đã kết thúc, nhưng thạc sĩ Tùng vẫn thường xuyên đến thăm nông dân, nên ông thường lưu ý với họ rằng nên hạn chế tối đa thuốc BVTV và phân bón hóa học, thay vào đó bằng phân hữu cơ và phân vi sinh. Qua nhiều lần được thạc sĩ Tùng hướng dẫn, nhiều nông dân tiết kiệm được 50% chi phí nhưng năng suất không giảm, lãi tăng 2 - 3 lần. Thấy được hiệu quả khi có chuyên gia “kềm cặp”, sau một buổi sáng uống hết mấy bình trà, 11 nông dân ấp Trà Kháo quyết định thuê chuyên gia để dạy trồng màu lâu dài.

* Tăng lợi nhuận gấp 2 - 3 lần

Vụ màu Thu đông, nông dân Trà Kháo xuống giống ớt, hành lá và rau cần. Trên đồng, mỗi thửa đất đều có địa hình khác nhau nên mỗi luống rau, liếp ớt, giồng dưa... đều có kỹ thuật canh tác riêng theo từng thời điểm từ khâu làm đất, xuống giống cho đến kỹ thuật chăm sóc. Hàng tuần, thạc sĩ Tùng phải vượt gần 40 km vào ngày nghỉ cuối tuần để cùng nông dân Trà Kháo ra đồng quan sát thực tế trên từng rẫy màu. Từ đây, những “hội thảo đầu bờ” cũng được tổ chức ngay trên đồng ruộng để từng nông dân đóng góp ý kiến rồi sau đó thạc sĩ Tùng tổng hợp, phân tích từng ý kiến, đề ra giải pháp chăm sóc từng loại màu và cách đối phó sâu bệnh.

Với những kỹ thuật tưởng chừng đơn giản như khâu làm đất, nhưng khi bắt tay vào sản xuất mới thấy nhiều bất cập nếu không được chuyên gia hướng dẫn. Như trước đây, nông dân trồng dưa leo cứ lên giồng khoảng 2 tấc rồi xuống giống chứ không biết giồng đất cao, thấp theo mùa. Nhưng nhờ chuyên gia hướng dẫn, nay đã biết được mùa mưa phải trồng giồng cao để chống ngập nước, mùa nắng mặt giồng thấp ít tốn nước tưới. Thạc sĩ Tùng còn hướng dẫn nông dân cách tự sản xuất phân vi sinh được tận dụng từ các loại phân chuồng, rơm rạ, lục bình... Hình thức này tiết kiệm chi phí sản xuất từ phế phẩm động, thực vật vừa không ô nhiễm môi trường vừa tạo ra sản phẩm sạch. Nông dân Kim Thai cho biết, trước lúc thuê chuyên gia, một công cà chua tốn chi phí 2,5 - 3 triệu đồng, nay giảm xuống còn 1,5 triệu đồng. Ông Thai bộc bạch: “Trước đây, trồng cà chua sau 3 tháng xuống giống thu về khoảng 2 tấn trái/công, bán lời chừng 3 triệu đồng. Nay có thạc sĩ Tùng hướng dẫn kỹ thuật tháp cành, thời gian trồng tuy kéo dài thêm một tháng, nhưng năng suất đạt gần 5 tấn/công, thu lợi nhuận trên 7 triệu đồng”. Gần nhà Kim Thai, anh Thạch Khiên cho biết, gia đình có 3 công rẫy, nhưng năm nào cũng thiếu trước hụt sau. Từ khi gắn bó với thạc sĩ Tùng, đất rẫy trồng 3 vụ màu/năm, nên giờ đây không chỉ trả được nợ còn dành dụm được 70 triệu đồng xây nhà mới, các con có điều kiện đến trường.

Thạc sĩ Tùng cho rằng, mục tiêu của sự liên kết giữa ông và nông dân Trà Kháo nhằm mục đích hướng dẫn người dân giảm chi phí đầu vào để tăng năng suất, tăng chất lượng sản phẩm và giảm rủi ro khi giá nông sản giảm. Hiện, tổ sản xuất ở Trà Kháo đang liên kết với dự án “Cải thiện tham gia thị trường cho người nghèo” để lấy mẫu kiểm định các loại rau đang canh tác nơi đây nhằm xét công nhận rau màu an toàn đưa vào hệ thống siêu thị tiêu thụ trên toàn quốc.

Theo ông Nguyễn Tiến Dũng, Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Trà Vinh, hiện trường đang nhân rộng mô hình đào tạo sinh viên gắn với thực tiễn trên đồng ruộng. Do đó, tổ sản xuất ở Trà Kháo là một lớp học trên đồng ruộng mà các sinh viên Khoa nông nghiệp cần phải ra đồng để trải nghiệm thực tế cùng nông dân. Tới đây, trường sẽ đào tạo kỹ sư theo yêu cầu của từng địa phương nhằm từng bước đưa đội ngũ khoa học từ giảng đường bước vào thực tế đồng ruộng để khi ra trường có đủ lý thuyết lẫn kinh nghiệm thực tiễn, góp phần đắc lực trong sự nghiệp phát triển nông nghiệp, nông thôn.

THIÊN LỘC