Vụ đông xuân ở ĐBSCL: Thiếu lúa giống chất lượng cao

Nguồn tin: Báo Cần Thơ, 06/11/2009
Ngày cập nhật: 9/11/2009

Nông dân ĐBSCL đang chuẩn bị vào vụ lúa mới đông xuân 2009 - 2010. Từ đầu tháng 10-2009 đến nay nhiều nông dân đã lo khâu lúa giống. Mấy năm qua, nhiều địa phương trong vùng đều kêu thiếu lúa giống, nhưng năm nay thì sao?

Đa số nông dân các tỉnh phía Nam, cả miền Đông và miền Tây Nam bộ, đều biết rõ rằng vụ lúa đông xuân là quan trọng nhất trong năm, với giá thành sản xuất thấp, chất lượng gạo tốt rất thuận lợi cho thị trường xuất khẩu. Mấy năm gần đây, để có một vụ lúa trúng mùa, trúng giá, kinh nghiệm nhiều nông dân cho rằng chọn giống lúa là nhắm tới bán gạo thị trường tiêu thụ. Do vậy, giống trở thành tiền đề và sắp vào vụ là chuyện thời sự nóng...

Sau một năm làm 3 vụ lúa, nhất là chứng kiến cảnh giá lúa thăng trầm, tâm lý nhà nông thường muốn thay giống tức thì để sao cho dễ bán và bán được giá cao, nhưng giống phải đảm bảo có năng suất, kháng sâu rầy. Hiện nay, phần lớn nông dân đều nhận thấy nếu dùng giống lúa xác nhận sẽ hiệu quả cao hơn so với dùng lúa thịt làm giống. Nhu cầu đã có nên ở nhiều tỉnh trong vùng chú tâm mở mạng lưới nhân giống qua các hợp tác xã (HTX) nông nghiệp, câu lạc bộ (CLB) khuyến nông hay các tổ sản xuất lúa giống... trong đó sản xuất mạnh nhất là các cơ sở, doanh nghiệp (DN) tư nhân.

Ở xã Tân Thạnh, huyện Cờ Đỏ, TP Cần Thơ, năm nay có nhiều cơ sở, cửa hàng chi nhánh của các DN sản xuất và bán lúa giống thi nhau xuất hiện từ ngoài mặt tiền đường quốc lộ 91A cho đến dọc theo lộ tẻ vào cổng cơ quan Viện Lúa ĐBSCL (CLRRI). Có lẽ ăn theo lợi thế địa điểm nông dân trong vùng thường lui tới và “thương hiệu” Viện Lúa dễ tạo uy tín làm ăn...

Những ngày này ở Viện Lúa cũng như các cửa hàng tư nhân bên ngoài bán lúa giống lúc nào cũng tấp nập nông dân. Tuy nhiên, trò chuyện với những người trong cuộc mới biết, thực tế để đáp ứng nhu cầu nông dân trong bối cảnh thị trường lúa hàng hóa hiện nay thì không hoàn toàn “dễ ăn” như nhiều người nghĩ. Anh Nguyễn Thiện Tâm, Giám đốc Công ty Giống cây trồng Bình Minh (An Giang), cho biết, năm nay mở chi nhánh cửa hàng ở Cần Thơ nằm gần CLRRI và chuẩn bị trước cho vụ đông xuân, từ vụ hè thu Công ty Bình Minh chuẩn bị bộ giống với 40 loại giống khác nhau, tổng số lượng 2.000 tấn giống, giá giống xác nhận 9.500 đồng/kg, giống nguyên chủng 11.900 đồng/kg. Năm ngoái nông dân chuộng giống chất lượng cao, gạo phẩm chất ngon cơm như Jasmine 85, OM 6162... nên Công ty Bình Minh theo xu hướng này sản xuất để cung ứng. Nhưng đến nay sau gần 1 tháng bắt đầu đưa hàng ra thăm dò, sức mua tuy mạnh, song lại có một bộ phận nông dân lại quay về chọn giống chất lượng thấp như IR 50404, vì cho rằng giống này dễ làm, có năng suất và dân hàng xáo đặt mua. Trong khi lúa thơm Jasmine năm trước có giá khá cao thì năm nay lại tiêu thụ chậm, bán ra giá không cao nhiều hơn giống lúa thường. Song hiện thời lúa IR 50404 không có nguồn giống xác nhận cung cấp, nông dân phải lấy lúa thịt để lại làm giống.

Theo cơ quan khuyến nông các tỉnh trong vùng ĐBSCL, sau nhiều năm khuyến cáo, đến nay nông dân trong vùng dùng giống lúa xác nhận chất lượng tốt tuy chậm nhưng diện tích được nâng lên dần với mức bình quân 25 - 30%. Cùng với Pháp lệnh Giống cây trồng, công tác xã hội hóa nhân giống lúa được khuyến khích rất mạnh, các trung tâm giống, cơ sở sản xuất, DN mở rộng vùng sản xuất lúa giống. Về mặt hiệu quả đã thấy và xu hướng trong tương lai nông dân dùng giống xác nhận chắc chắn sẽ tăng lên. Do đó nhiều địa phương cho biết vẫn đang thiếu giống chất lượng tốt.

Chuẩn bị nhu cầu giống lúa cho vụ đông xuân năm nay, ông Nguyễn Văn Tạo, Trưởng phòng Sản xuất hạt giống Viện Lúa ĐBSCL, nhận xét: “Thị trường lúa giống năm nay sôi động nếu nhìn qua nhu cầu đặt hàng từ các trung tâm giống các địa phương. CLRRI cung cấp 10 tấn giống siêu nguyên chủng và 200 tấn giống nguyên chủng bao gồm các giống lúa chủ lực bổ sung chuẩn bị cho vụ đông xuân tới theo yêu cầu đặt hàng từ các địa phương khắp vùng ĐBSCL, miền Đông Nam bộ, Tây Nguyên, Phú Yên, Bình Định... Nhưng so với nhu cầu đặt hàng chung của các địa phương cần tới 1.000 tấn giống nguyên chủng. Giá giống siêu nguyên chủng 20.000 đồng/kg, giống nguyên chủng 10.000 đồng/kg và giống xác nhận 8.000 đồng/kg. Tuy nhiên, do một số địa phương không đặt hàng trước nên khi cần tới Viện Lúa mua thì đã hết, vì có loại giống cần nhiều, có loại cần ít. Như trong vụ đông xuân và hè thu vừa qua, các loại giống OM 4900, OM 6162, OM 7347, OM 3536, OM 4059... dễ canh tác, năng suất cao, cho phẩm chất gạo rất tốt nên luôn có sức hút mạnh để chuyển theo sức tiêu thụ lúa hàng hóa của các DN xuất khẩu”.

Trong tháng 11 và 12-2009, tùy theo điều kiện mức nước từng vùng khi lũ rút, vụ đông xuân 2009 - 2010 tại các tỉnh Đông Nam bộ và ĐBSCL sẽ tập trung xuống giống đồng loạt. Bộ NN&PTNT đề nghị, các tỉnh, thành khu vực phía Nam cần lưu ý đảm bảo thời gian giãn cách vụ từ vụ thu đông 2009 sang vụ đông xuân ít nhất 3 tuần để cắt cầu nối lây lan của dịch hại. Về cơ cấu giống lúa cần đáp ứng thị trường tiêu thụ nội địa và xuất khẩu, kiên trì bố trí cơ cấu giống lúa theo hướng chất lượng cao: gạo hạt dài, trong, không bạc bụng. Trong vụ đông xuân có thể trồng các giống lúa thơm cao sản ở những vùng thuận lợi để cung cấp gạo cao cấp. Riêng mỗi tỉnh thành chọn 3 - 5 giống chủ lực, 2 - 3 giống bổ sung và một vài giống lúa triển vọng để có thể thay thế khi gặp những điều kiện không thuận lợi đối với giống chủ lực. Theo Bộ NN&PTNT, các giống lúa chủ lực được khuyến cáo trong vụ đông xuân cho vùng ĐBSCL gồm: OM 4498, OM 2717, AS 996, OM 6561, OM 2395, OM 6162, OM 6561, VD 95-20, OMCS 2000, OM 3536, Jasmine 85, OM 4900.

Đối với giống mới đưa vào sản xuất cần được chọn lọc, trình diễn, thử nghiệm trước khi khuyến cáo cho nông dân. Các địa phương cần tăng cường khuyến cáo nông dân sử dụng giống lúa xác nhận và cơ cấu một giống lúa diện tích không vượt quá 30%. Các giống chủ lực có thể bố trí thành từng địa bàn sản xuất tập trung theo từng giống để thuận lợi cho việc tổ chức thu mua, chế biến...

HỮU ĐỨC