Hào hứng trồng lúa trên đất tôm: Coi chừng quá đà!

Nguồn tin: Lao Động, 08/10/2009
Ngày cập nhật: 9/10/2009

Năm 2008 nông dân bán đảo Cà Mau trúng đậm lúa trên đất nuôi tôm. Và niềm vui này được cộng hưởng khi vụ tôm trên đất lúa - tôm trúng đậm.

Hai điều kiện thuận lợi này vô tình đẩy diện tích lúa trên đất nuôi tôm vào thời điểm này tăng lên chóng mặt. Chưa ai nói trước điều gì, nhưng ngành chức năng thì liên tiếp đưa ra những khuyến cáo.

Phát triển nhưng không vui

Ông Nguyễn Văn Hiều, thị trấn Sông Đốc, huyện Trần Văn Thời (Cà Mau) năm 2008 tình cờ cấy 7 công lúa Một bụi đỏ trên đất nuôi tôm. Cuối vụ một công được 25 giạ. Năm nay tôm của ông ít bệnh hẳn so với những ao tôm bên cạnh chính vì vậy năm nay ông quyết định sản xuất hết 10 công của mình. Anh cho biết: “Tui thấy nhiều vùng tôm ở Bạc Liêu trồng lúa khá quá nên về đây cấy thử nhưng không ngờ trúng dữ thiệt”.

Thấy anh Hiếu cấy lúa có kết quả, nhiều bà con ở thị trấn miền biển này cũng làm theo. Cho đến nay con số này đã lên đến trên 2.200ha. Điều khá lạ là toàn bộ diện tích quy hoạch sản xuất của thị trấn Sông Đốc hoàn toàn không có sản xuất nông nghiệp.

Tại huyện Cái Nước, để có lúa cấy trên đất tôm, người dân nơi đây gieo mạ trên sân nhà, sau đó mới nhổ cấy xuống vuông tôm. Dù qua nhiều công đoạn nhưng ai cũng hớn hở chờ đợi mùa bội thu.

Tại Bạc Liêu, do trúng mùa lúa từ năm rồi, nên năm nay không cần ai vận động nhiều nông dân đã chủ động xuống giống lúa trên ao tôm của mình... Ông Trần Thanh Điền, xã Long Điền Đông A, huyện Đông Hải cho biết: “Năm nay, trời mưa nhiều nên chắc trồng lúa thuận lợi. Năm vừa rồi tôi cũng cấy được 5 công nhưng thu hoạch không đáng kể”.

Chính quyền các địa phương không vui vì phải chịu nhiều áp lực vì sự phát triển quá đà này.

Vỡ quy hoạch

Cà Mau quy hoạch sản xuất 30.000ha lúa - tôm vào những năm 2007 tuy nhiên con số này chỉ dừng lại 25.000ha. Bất ngờ năm 2008 tăng lên trên 32.000 ha. Chính vì vậy năm 2009, Sở NN - PTNT quy hoạch sản xuất lúa trên đất nuôi tôm trong toàn tỉnh 35.000ha. Tuy nhiên con số chính thức Sở NNPTNT Cà Mau đưa ra vào ngày 7.10 đã có 42.000ha lúa trên đất tôm và dự báo nhiều khả năng sẽ đến con số 45.000ha.

Đáng chú ý một số địa phương của huyện Phú Tân, Trần Văn Thời, Cái Nước hệ thống thủy lợi không đáp ứng cho việc trồng lúa cũng được nông dân sản xuất. Lãnh đạo phòng NNPTNT huyện Phú Tân lúng túng trong việc có nên cấm hay không nông dân sản xuất lúa những nơi chưa có điều kiện. Bởi toàn huyện có trên 200ha nằm cặp đê nguy cơ khi gió mùa gió chướng thổi về nước mặn sẽ tràn vào khó cứu được lúa.

Trong khi đó, tại Bạc Liêu quy hoạch lúa trên đất tôm năm 2009 chỉ 18.000ha, nhưng đến nay chỉ riêng huyện Hồng Dân đã có đến 16.200ha đã được nông dân xuống giống, tăng 1.200ha so với kế hoạch. Huyện Phước Long con số này đã là 11.000ha, Giá Rai 6.000ha... Theo Sở NN - PTNT Bạc Liêu, diện tích lúa trên đất tôm năm 2009 lên đến gần 30.000ha trong khi kế hoạch chỉ 18.000ha.

Đáng chú ý, tại Cà Mau do tập quán của người nuôi tôm theo phương thức tỉa thưa, thả bù nên dù họ có "mê" cây lúa, nhưng vẫn thả tôm vào nuôi. Điều này rất khó khăn trong việc phòng trừ dịch bệnh trên lúa khi có sâu bệnh thiệt hại sẽ cao hơn.

Ông Nguyễn Xuân Hồng, Phó Chủ tịch UBND tỉnh kiêm Giám đốc Sở NN - PTNT Cà Mau khuyến cáo nông dân nên tách vụ trong mô hình lúa - tôm để vừa đảm bảo cho con tôm phát triển, vừa chăm sóc tốt cho cây lúa.

Cũng theo Sở NN - PTNT Cà Mau, hiện nay hệ thống thủy lợi phục vụ cho mô hình lúa - tôm chưa hoàn chỉnh nên việc quy hoạch đảm bảo sản xuất cho mô hình này gặp không ít khó khăn.

Nợ nông dân

Theo khảo sát mới đây, hầu hết lúa trên đất tôm trong tỉnh, nông dân chọn giống Một bụi đỏ, một giống lúa địa phương được Bạc Liêu xây dựng thương hiệu. Tuy nhiên, ngoài lúa Một bụi đỏ nông dân không biết chọn giống nào có khả năng chống chịu mặn.

Ông Lương Ngọc Lân, Phó Giám đốc Sở NN - PTNT Bạc Liêu cho biết hiện nay tỉnh đang cùng với Cục trồng trọt nghiên cứu nhiều bộ giống khác nhau, có độ thích nghi với vùng đất lúa tôm trên địa bàn tỉnh Bạc Liêu.

Ông Phạm Văn Dư, Phó Cục trưởng Cục trồng trọt cho biết, điều này Cục trồng trọt đã nhận biết từ rất lâu. Hiện nay Cục trồng trọt cùng với các trung tâm giống các tỉnh ven biển ĐBSCL thử nghiệm nhiều giống lúa có khả năng chịu mặn cao, phù hợp cho mô hình lúa - tôm.

Ngoài giống, việc quy hoạch hệ thống thủy lợi phục vụ cho nhu cầu sản xuất hiện nay vẫn chưa hoàn thành. Bạc Liêu được xem là tỉnh sản xuất lúa - tôm bền vững nhờ vào hệ thống thủy lợi thuộc chương trình ngọt hóa bán đảo Cà Mau. Tuy nhiên, năm nào mâu thuẫn trong nội bộ nông dân giữa những người chuyên sản xuất lúa và lúa - tôm cũng xảy ra, nguyên nhân chính là hệ thống thủy lợi này chưa được khép kín. Theo ước tính của UBND tỉnh Cà Mau để hoàn thành hệ thống thủy lợi cần đến 4.000 tỉ đồng. Con số này vượt quá tầm tay của một tỉnh nghèo như Cà Mau.

Nhật Hồ