Khôi phục rau muống tiến vua: sống lại một “tứ quý thực phẩm” xứ Đoài

Nguồn tin: Hà Nội mới, 10/09/2009
Ngày cập nhật: 13/9/2009

Xưa nay, vùng đất Sơn Tây không chỉ nổi tiếng là mảnh đất địa linh nhân kiệt mà còn nổi tiếng vì có những món ăn dân dã, bình dị mà trở thành đặc sản để dâng vua.

Ngoài gà Mía Đường Lâm, cá chép Cấn Khánh, không thể không nhắc tới rau muống của làng Linh Chiểu, xã Sen Chiểu, huyện Phúc Thọ. Sau một thời gian mai một, Công ty TNHH Đầu tư và Phát triển nông nghiệp Hà Nội (Hadico) đã phối hợp với nông dân xã Sen Chiểu khôi phục lại loại rau này.

Một trong "tứ quý" của thực phẩm xứ Đoài

"Loại rau muống này chỉ có ở thôn Linh Chiểu, xã Sen Chiểu, Phúc Thọ (Hà Nội), bởi chỉ có nơi đây mới có loại đất phù sa màu mỡ và mạch nước sủi từ nguồn nước sông Hồng để tạo nên một trong "tứ quý" (dơi Sài Sơn, cá chép Cấn Khánh, cua đồng Khánh Hiệp, rau muống Linh Chiểu) trong thực phẩm của miền đất xứ Đoài mà người xưa đã chọn để làm sản vật cung tiến lên vua" - một nông dân thôn Linh Chiểu đã tự hào kể như vậy. Rau muống tiến vua thân trắng nõn, dài 30-40cm, ngọn nhỏ, vươn dài, lá thưa và nhỏ, ăn ngọt, giòn và thơm, có vị rất riêng và có thể chế biến được nhiều món. Là một loại giống rau quý nhưng qua nhiều thời gian thăng trầm của cơ chế thị trường, giống rau này đã bị thoái hóa, mai một dần. Với mục tiêu khôi phục lại thương hiệu một giống rau quý của đất Hà thành nhân dịp kỷ niệm Thăng Long - Hà Nội 1000 năm tuổi, Hadico đã phối hợp với HTX NN Sen Chiểu triển khai dự án "Khôi phục và phát triển giống rau muống tiến vua". Công ty đã thuê gần 2ha đất của nhiều hộ dân trong thôn Linh Chiểu, chọn những chân đất tốt, cách ly các khu dân cư, trường học, bệnh viện, nguồn nước thải sinh hoạt, chỉ sử dụng nguồn nước từ sông Hồng để sản xuất theo phương thức sản xuất rau an toàn. Anh Lê Công Cường, Giám đốc dự án rau an toàn của Hadico cho biết, hiện nay, do người dân trồng rau muống tiến vua cùng với nhiều loại rau khác nhau nên khâu chọn giống được Công ty đặt lên hàng đầu. Qua khoảng 5 đợt trồng và tuyển chọn, hiện nay Hadico đã chọn được loại giống rau thuần chủng.

Sau một thời gian khôi phục, hiện nay những lứa rau muống tiến vua của Hadico đã bắt đầu có mặt tại một số gian hàng giới thiệu sản phẩm của công ty và các siêu thị trên địa bàn Hà Nội. Từ nay đến hết tháng 10-2009, mỗi ngày công ty sẽ cung cấp cho thị trường Hà Nội chừng 300kg rau đặc sản rồi "tăng tốc" lượng cung cho năm sau.

Rau muống tiến vua thân trắng nõn, ngọn nhỏ, lá thưa ăn ngọt, giòn và thơm.

Khó khăn về nguồn nước và xây dựng thương hiệu

Anh Nguyễn Ngọc Bạn, Chủ nhiệm HTX NN Sen Chiểu cho biết, để bảo đảm chất lượng của loại rau này, ngoài yếu tố về giống thuần chủng thì nước tưới để chăm sóc cũng rất quan trọng. Hiện nay, nguồn nước tự nhiên để tưới cũng còn rất hạn chế bởi thôn Linh Chiểu là làng nghề làm bún, làm đậu phụ. Nước thải từ sản xuất cộng với nước thải từ chăn nuôi đổ ra đồng, ra mương gây ô nhiễm môi trường, phá dần mạch nước sủi của sông Hồng dễ làm mất vị ngon của rau muống. Do đặc điểm của loại rau này chịu rét rất kém nên chỉ phát triển từ tháng 3 đến tháng 7, riêng trong những tháng mùa đông rau phát triển chậm, nên trong thời kỳ này phải có kỹ thuật chăm sóc rất cẩn thận rau mới sinh trưởng và phát triển tốt. Đó là chưa kể việc phải trồng thưa để bảo đảm kỹ thuật khiến năng suất loại rau này thấp hơn so với rau muống thường từ 12-13 tấn/ha. Bên cạnh đó, kỹ thuật chăm sóc rau muống tiến vua đòi hỏi khá cao và mất nhiều thời gian nên giá bán sẽ đắt hơn so với rau muống thông thường. Vì vậy, phải có sự liên kết rất chặt chẽ không chỉ giữa người nông dân với nhà đầu tư mà còn cần sự hỗ trợ của các nhà khoa học và nhà quản lý trong quá trình xây dựng thương hiệu.

Song song với việc khôi phục và hoàn chỉnh quy trình sản xuất giống gốc, tới đây Hadico sẽ mở rộng sản xuất bằng việc liên kết, liên doanh cung cấp giống, hướng dẫn quy trình và ký kết hợp đồng tiêu thụ sản phẩm với nông dân xã Sen Chiểu để phục vụ khách hàng Thủ đô và các tỉnh lân cận. Hiện nay, Hadico đang cùng với nông dân xã Sen Chiểu tiến hành các thủ tục để xây dựng thương hiệu riêng cho sản phẩm rau muống tiến vua, qua đó để quảng bá và giới thiệu sản phẩm với khách hàng trong và ngoài nước.

Quỳnh Dung