Tiền Giang: Cây muồng "trồng chơi, ăn thiệt"

Nguồn tin: Tiền Giang, 19/08/2009
Ngày cập nhật: 20/8/2009

Từ xưa đến nay, cây Muồng trâu là một loại cây thuốc nam có tác dụng chữa trị chứng táo bón, nhuận trường, nó thường mọc trong những khu vườn tạp hay ngoài đồng ruộng. Thế mà những năm gần đây người dân xã Hiệp Đức, huyện Cai Lậy (Tiền Giang) khấm khá lên nhờ trồng cây này. Trong Đông y, Muồng còn có tên gọi Nam Đại Hoàn, hơn 10 năm nay nó được mệnh danh là loại cây "trồng chơi, ăn thiệt - một vốn, bốn lời".

Nguồn gốc phát triển cây Muồng

Vào năm 1995, từ chỗ quen biết, ông Nguyễn Văn Việt ngụ ấp Hiệp Ngãi (hiện ông công tác ở Hội Đông y Tiền Giang) được giới thiệu hợp đồng với một cơ sở bào chế thuốc Đông y ở xã Trung An, TP Mỹ Tho. Cơ sở này giao hạt giống và thu mua cây Muồng, tùy từng năm giá cả theo thỏa thuận. Sau khi hợp đồng xong với cơ sở, ông Việt về hợp đồng lại cho bà con trong ấp, thời gian hợp đồng là một năm kể từ khi lấy hạt về trồng cho đến thu hoạch hết lá Muồng, giá mỗi gam hạt giống chỉ có 6.000 đồng, giá lá khô hiện nay là 8.000đ/kg, mỗi kg bán cho cơ sở khi trừ tất cả chi phí cho ông lãi 20%. Lúc ban đầu ông đem về 1kg hạt giống, phổ biến cho bà con trong vùng thì ai cũng lắc đầu, vì cho là bán có được bao nhiêu mà trồng. Thấy vậy ông mới đánh liều đem trồng xen hết vào 4 - 5 công đất trồng cây ăn trái, sau 1 - 2 năm bà con thấy ông thu hoạch đạt năng suất và giá cả ổn định, nên có rất nhiều hộ đến xin hợp đồng và từ đó cây Muồng bắt đầu được nhân rộng khắp vùng. Nhờ nhiều năm kinh nghiệm, ông đã tự sản xuất được hạt giống: vào tháng gió bấc (tháng 10 - 11 âm lịch) cây Muồng trổ bông sau 1 tháng có trái to (ông chỉ chọn vài cây giống) kéo dài thời gian từ 2 - 3 tháng, sau đó ông hái trái lấy hạt phơi khô để dành bán lại cho bà con.

Hiện nay người dân ở đây rất yên tâm phát triển sản xuất cây Muồng, bởi nó có đầu ra ổn định, ít vốn đầu tư và công chăm sóc, giá cả không bấp bênh như các giống cây ăn trái hay cây màu, chỉ tốn công cắt, phơi khô, tuốt lá, vô bao, giao hàng... Điển hình trong năm 2009, ông Việt đã nhận hợp đồng từ cơ sở với số lượng khoảng 14 - 15 tấn lá khô, ông cho biết "1gam hạt giống thu hoạch khoảng vài trăm ký lá khô", sau đó ông cho hợp đồng lại khoảng vài chục hộ trồng Muồng, thời gian hợp đồng thường vào tháng 11 âm lịch, vì vậy số hộ trồng muồng ở đây không có tự phát mà chỉ trồng theo hợp đồng. Để có hàng cung ứng thường xuyên cho cơ sở bào chế thuốc, trong kho của ông Việt lúc nào cũng chứa từ 4 - 5 tấn lá khô...

Cách trồng và hiệu quả kinh tế

Chị Bùi Thị Sương ngụ ấp Hiệp Nhơn cho biết: vào năm 2008, thấy vườn nhãn còn trống, làm cỏ hoài cũng mệt, chị tìm đến điểm anh Việt để nhận hợp đồng cây Muồng, chị nhận 200gam hạt giống trồng xen vào hơn 2.000m2 đất nhãn. Có 2 cách trồng, cách thứ nhất lấy hạt ngâm nước nóng một đêm, thấy nảy mầm cho vào bầu tro, sau đó cây lên khoảng 10cm mới đem trồng; cách thứ hai là xới đất bỏ hạt (còn gọi là tỉa) cây vẫn lên bình thường. Cây phát triển tốt còn tùy thuộc vào cách chăm sóc ban đầu, không chỉ tưới nước cho cây mau lớn, còn phải sử dụng một ít phân DAP, URE và xịt thuốc trừ sâu rầy cho cây, trồng vào tháng nắng cần tưới thường xuyên để cây sẽ không bị mất sức. Nếu trồng cây Muồng nơi đất trống và trồng thưa thì lá dày, trọng lượng khi thu hoạch được nặng ký, còn nếu trồng xen và bị rập bóng mát thì lá sẽ mỏng, nhẹ ký hơn. Thời gian từ khi trồng đến thu hoạch là 3 tháng, cắt lá từ dưới chân lên, lưu ý lá vừa già mới được cắt, không nên để lá quá vàng, lá non chừa lại, sau mỗi lần cắt rải qua một ít phân. Muồng là một loại cây rất dễ trồng, chi phí cũng thấp, điều kiện thích nghi nhất của nó là đất phèn và đất trống.

Tháng 11 âm lịch trồng Muồng, bắt đầu tháng giêng thu hoạch cho đến tháng 11 sau cây ra hoa không cho lá, đốn bỏ làm đất lại và trồng tiếp - theo kinh nghiệm của ông Việt đây là cách làm tốt, còn nếu chặt bỏ đọt để ra tượt tiếp thì năng suất không cao. Cách 1 tháng thu hoạch 1 đợt, trong 1 đợt cắt liên tục khoảng 1 tuần mới đứt lứa lá già. Lúc nắng tốt, thời gian phơi cho lá khô là 3 giờ đồng hồ, sau đó tuốt từng cọng, để giữ lá không bị ẩm mốc, số lá được tuốt đem phơi lại 1 nắng nữa điểm thu mua mới nhận hàng. Một đợt cắt lá trên diện tích 2.000m2 cho thu hoạch từ 100 - 150kg lá khô bán được trên 1 triệu đồng, bình quân 1.000m2 cây Muồng trồng chuyên canh sẽ cho 1 tấn lá Muồng khô. Chị Sương bộc bạch: "Nếu giữ giá cả như thế này thì cuộc sống gia đình chúng tôi khỏe lắm!". Thật ra, theo nhận định của nhiều người, cây Muồng không phải là nguồn thu nhập chính, nhưng phần nào nó đã giúp cho bà con nông dân xã Hiệp Đức có thêm nguồn thu nhập mà không phải tốn nhiều vốn đầu tư, chỉ bỏ công để lấy lãi.

Thấy hiệu quả nhanh chóng, đầu năm 2009 vợ chồng chị Nguyễn Thị Chi và anh Nguyễn Thanh Sơn ngụ ấp Hiệp Ngãi, chuyên sống nghề làm mướn, đã dám mạnh dạn đến ấp Hiệp Thạnh thuê 2.000m2 đất ruộng để trồng cây Muồng. Vì đây là loại cây thuốc nam rẻ tiền, biết chắc rằng sẽ không bao giờ bị trộm, nên anh chị thỉnh thoảng mới tới lui chăm sóc và chỉ đến thường xuyên khi thu hoạch. Chị Chi cho biết: "Chi phí bỏ ra khoảng 2 triệu đồng, đến thời điểm này đã thu trên 7 triệu đồng, đến cuối đợt chắc thu trên 10 triệu đồng!".

Theo ông Việt - chủ thu mua cây Muồng cho biết thêm: "Hiện nay diện tích trồng Muồng toàn xã khoảng 4 - 5 hecta, tập trung nhiều nhất ở ấp Hiệp Ngãi và Hiệp Thạnh". Bên cạnh cây Muồng, bà con các ấp trong xã còn trồng xen chân vườn các loại cây thuốc nam khác như bồn bồn, râu mèo... để bán cho một vài điểm thu mua trong xã giao hàng tận TP. Hồ Chí Minh, tuy nhiên các mặt hàng này giá cả không ổn định như cây Muồng. Mong rằng các cơ sở chế biến thuốc Đông y luôn hoạt động tốt, hiệu quả bền vững lâu dài, nhằm giúp người nông dân tăng thu nhập cho gia đình từ trồng những loại cây thuốc nam.

Nguyễn Thị Bông