Thu hoạch rộ lúa hè - thu ở ĐBSCL: Nông dân “ôm” lúa ướt

Nguồn tin: Sài Gòn Giải Phóng, 07/08/2009
Ngày cập nhật: 7/8/2009

Tại phiên họp Chính phủ thường kỳ tháng 7 vừa diễn ra ngày 4 và 5-8, Thủ tướng đã yêu cầu chú trọng đến sản xuất nông nghiệp, đảm bảo nông dân có lãi 30%. Tuy nhiên, khảo sát tại “vựa lúa” lớn nhất nước hiện nay của PV Báo SGGP cho thấy nhiều người dân đang lo được mùa vẫn lỗ vì mưa dầm, lúa ướt…

Khổ vì mưa dầm, lũ chụp

Hơn 10 ngày qua, mực nước lũ đầu nguồn sông Cửu Long lên nhanh, gặp ngay lúc triều cường và trời mưa nên đã và đang uy hiếp hơn 9.100ha lúa hè - thu ở khu vực Đồng Tháp Mười, thuộc tỉnh Long An.

Ông Nguyễn Minh Sơn, Phó phòng NN - PTNT huyện Vĩnh Hưng, tỉnh Long An, cho biết: “10 ngày qua, 4.500ha trên tổng số 15.000ha lúa hè - thu đang và sắp thu hoạch bị nước tràn vào đồng làm ngập khoảng 20cm. Tuy chưa ngập bông lúa nhưng làm cho bà con gặp rất nhiều khó khăn khi thu hoạch. Máy gặt đập liên hợp bó tay, hiện chỉ còn lực lượng cắt lúa thủ công nhưng lại rất khan hiếm và giá tăng đến mức 300.000 - 350.000 đồng/công (1.000m²). Đã vậy, lúa thu hoạch xong không có thương lái thu mua, nếu có cũng rất nhỏ giọt, giá rất thấp: 3.000 – 3.500 đồng/kg lúa phơi 1 nắng, giống chất lượng cao; lúa ướt chỉ khoảng 2.700 đồng/kg. Với giá này nông dân trồng lúa hè - thu ở Đồng Tháp Mười không thể có lời”.

Trong tình cảnh mưa dầm, lũ chụp như thế, lại không đủ sân phơi, nên tuyến đường liên huyện dài hàng chục cây số từ trung tâm huyện Tân Hồng đến huyện Hồng Ngự (tỉnh Đồng Tháp), được nông dân tận dụng phơi lúa khi có nắng.

Ông Nguyễn Văn Thắng, xã Thường Thới Tiền, huyện Hồng Ngự, Đồng Tháp, than vãn: “Hơn 30 tấn lúa ướt vừa chuyển từ ngoài đồng vào phải bán giá 3.000 đồng/kg. Giá này không có lãi nhưng không thể trữ lại được. Nếu như chở đi mướn sấy thì tốn thêm 200.000 đồng/tấn. Có người mua là may, nhiều hộ khác cứ nhóng hoài mà chẳng thấy ai mua”.

Ông Trương Hoàng Nam, Phó Chủ tịch UBND xã Tân Hộ Cơ, huyện Tân Hồng, tỉnh Đồng Tháp, lo lắng: “2.700ha lúa hè-thu của xã đang thu hoạch rộ nhưng gặp cảnh mưa, lũ làm cho nhà nông bí lối. Bán lúa ướt thì không có thương lái mua, muốn sấy thì phải qua xã khác nhưng cũng chưa chắc còn chỗ trống. Với đà này, khó tránh khỏi tình trạng lúa lên mộng, lỗ lã”…

Thiếu lúa gạo tốt để mua

Tại khu vực chợ gạo Cái Răng (Cần Thơ), hàng loạt nhà máy lau bóng gạo tư nhân ngưng thu mua nguyên liệu nhiều ngày qua. Nguyên do là lúa bị mắc mưa dầm khiến chất lượng gạo nguyên liệu rất thấp, bị ẩm mốc, gãy nát. Anh Nguyễn Khánh Lớn, chủ một nhà máy lau bóng gạo, cho biết: “Bình quân 10 ghe chỉ mua được 1 ghe. Gạo xấu, giá thấp, giá đầu ra cũng rất hẻo nên không có lời”.

Anh Trần Thanh Minh, quản lý kho lúa gạo thuộc Công ty Chế biến lương thực Toàn Thắng (phường An Bình, quận Ninh Kiều, TP Cần Thơ), nói: “Hổm rày bán ế quá, mỗi ngày kho xuất cao lắm cũng chỉ 20 tấn. Việc thu mua gạo trong dân cũng chậm lại, vì còn đến 500 tấn gạo tồn kho”.

Mấy ngày qua, Kho lương thực Cái Răng (thuộc Công ty Lương thực Sông Hậu) cũng chỉ mua vào 20 - 30 tấn/ngày, cao nhất là 50 tấn (so với lúc cao điểm đến 200 - 300 tấn/ngày). Ông Phạm Minh So, Trưởng trạm Thu mua Kho lương thực Cái Răng, cho biết: “Thực tế là không có gạo tốt, đạt chất lượng để thu mua. Nhiều thương lái đã tạm ngưng thu mua”.

Anh Phan Văn Nam, một thương lái ở Hậu Giang, than thở: “Cách nay 10 ngày, tôi mua lúa với giá 4.050 đồng/kg rồi bán lại gạo cho công ty giá 5.300 đồng/kg. Trừ chi phí xay xát, nhân công thì ghe lúa 21 tấn của tôi lỗ gần 5 triệu đồng”.

Tại khu vực chợ gạo Thốt Nốt, TP Cần Thơ, quy tụ 300 cơ sở xay xát, lau bóng gạo, tình hình thu mua lúa gạo nguyên liệu cũng khá trầm lắng trong mấy ngày qua. Phần lớn kho chứa đã đầy, đang chờ xuất ra nên tạm ngưng hoặc thu mua nguyên liệu cầm chừng. Ông Nguyễn Văn Út, chủ nhà máy xay xát tại khu vực chợ gạo Thốt Nốt, cho biết: “Kho của chúng tôi sức chứa 3.000 tấn gạo, hiện đã đầy, đang chờ xuất bán nên ngưng mua vào 2 tuần qua”.

Sớm có hệ thống kho dự trữ, sấy lúa cho dân

Ông Dương Nghĩa Quốc, Phó Giám đốc Sở NN - PTNT tỉnh Đồng Tháp, cho biết: “Nông dân trong tỉnh đã thu hoạch 80% trong tổng diện tích 195.000ha lúa hè - thu, năng suất 5,1 - 5,2 tấn/ha. Vì thu hoạch trong điều kiện mưa dầm liên tục, một số địa phương đầu nguồn lũ lên nên bức xúc nhất hiện nay là thiếu nơi phơi sấy lúa, chi phí sản xuất tăng cao”.

Thực tế hiện nay, các doanh nghiệp xuất khẩu gạo hầu hết chỉ mua gạo nguyên liệu khi khả năng kho dự trữ có hạn trong khi không đầu tư nhà máy sấy lúa quy mô. Do vậy vai trò sấy lúa do các lò tư nhân nhỏ lẻ (hơn 6.500 lò) ở nông thôn đảm nhận.

TS Lê Văn Bảnh, Viện trưởng Viện Lúa ĐBSCL, cho biết: Đến thời điểm này nông dân ĐBSCL thu hoạch hơn 600.000ha lúa hè - thu, năng suất bình quân 4,8 tấn/ha. Hiện tại khả năng của các lò sấy lúa trong vùng chỉ đáp ứng tối đa 30% - 35% nhu cầu của nông dân. Khả năng dự trữ, bảo quản lúa của nông dân rất thấp, không quá 3 tháng. Trong điều kiện mưa gió hiện nay, nếu trữ lúa trong nhà khoảng 1 - 2 tháng là chất lượng sụt giảm, thất thoát rất lớn.

Tình trạng mưa dầm, lũ ngập, nông dân khó có điều kiện phơi sấy, trữ lúa tại nhà không phải là mới nên việc nhanh chóng xây dựng hệ thống kho chứa quy mô lớn ở ĐBSCL trở nên cần thiết hơn bao giờ hết. Từ đó có thể thu mua, sấy, trữ hoặc cho dân thuê kho chứa lúa, chờ bán. Giải pháp này giúp đảm bảo chất lượng, giảm giá thành, giảm thất thoát rất lớn cho nông dân và nền kinh tế…

B.Đại - Ng.Duy - L.Chinh