Nông nghiệp công nghệ cao ở Hà Nội: Thiếu một “cú hích”

Nguồn tin: Hà Nội Mới, 04/08/2009
Ngày cập nhật: 4/8/2009

Với mục đích sớm hiện đại hóa khu vực nông nghiệp nông thôn, Hà Nội đã triển khai hàng loạt mô hình sản xuất rau, hoa, cây ăn quả theo hướng hàng hóa, chất lượng cao... Tuy nhiên cho tới thời điểm này, các dự án nông nghiệp công nghệ cao (NNCNC) của Hà Nội chưa mang lại hiệu quả như mong muốn, tiến độ triển khai một số dự án còn chậm.

Vì sao nhiều dự án chậm tiến độ?

Với mong muốn giữ lại cho Thủ đô ngàn năm tuổi một vùng trồng hoa truyền thống nhưng hiện đại, mang dáng dấp của một "công viên hoa" giữa lòng thành phố, năm 2004, UBND thành phố Hà Nội đã phê duyệt Dự án xây dựng khu trồng hoa hàng hóa tập trung tại xã Tây Tựu và Liên Mạc (Từ Liêm) với tổng diện tích 526ha, tổng kinh phí hơn 100 tỷ đồng. Đặc biệt, dự án dành 10ha để thực hiện phần quan trọng nhất, đó là tiểu dự án ứng dụng công nghệ cao trong sản xuất và bảo quản hoa, do Công ty TNHH Nhà nước một thành viên Đầu tư và Phát triển nông nghiệp Hà Nội (HADICO) làm chủ đầu tư.

Theo ông Phan Minh Nguyệt, Tổng Giám đốc HADICO sau khi hoàn thành, nơi đây sẽ hình thành khu NNCNC có thể sản xuất hơn 50 triệu cây hoa giống mỗi năm. Các công nghệ tiên tiến sẽ được áp dụng vào quy trình trồng, thu hoạch và bảo quản hoa. Đồng thời dự án cũng thực hiện chức năng dịch vụ hậu cần cho cả vùng hoa về cây giống, kỹ thuật, đào tạo nghề và xúc tiến thị trường nhằm tạo đầu ra cho hoa. Đây là dự án duy nhất của ngành nông nghiệp chào mừng Đại lễ 1000 năm Thăng Long, tuy nhiên, đến thời điểm này mới dừng lại ở khâu giải phóng mặt bằng.

Cách đây vài năm, Hà Nội ấp ủ làm 4 dự án NNCNC nhưng 3 dự án không triển khai được (một phần do không tích tụ được diện tích đất đủ rộng, phần do quá tốn kém) chỉ có dự án ở HADICO là thực hiện được. Mặc dù vậy, sau một số thành công ban đầu, hiện nay dự án NNCNC này đang phải đối mặt với nhiều khó khăn. Ở khu vực trồng rau an toàn của công ty, do hệ thống thoát nước kém nên sau mỗi trận mưa rau thường xuyên bị ngập. Khâu chăm sóc chưa được thực hiện theo quy trình CNC nên năng suất một số loại rau, củ chưa đạt hiệu quả như mong muốn. Vì vậy, nhiều ý kiến cho rằng sản xuất NNCNC của Hà Nội chỉ mới ở mức trình diễn.

Ông Nguyễn Tấn Hinh - Phó Vụ trưởng Vụ Khoa học Công nghệ và Môi trường, Bộ NN - PTNT cho rằng: CNC trong nông nghiệp là công nghệ có hàm lượng cao về nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ được tích hợp từ các thành tựu khoa học và công nghệ hiện đại như công nghệ sinh học, công nghệ vật liệu mới, công nghệ tin học, công nghệ tự động hóa… So với tiêu chí trên thì các khu NNCNC của Hà Nội chưa đáp ứng được yêu cầu cả về nghiên cứu, ứng dụng và đào tạo nhân lực. Một số thiết bị, công nghệ nhập tỏ ra chưa phù hợp hoặc lạc hậu, gây ảnh hưởng quá trình sản xuất và năng suất cây trồng, bên cạnh đó là nguồn nhân lực vận hành sản xuất chưa lành nghề, chưa có tác phong làm việc công nghiệp nên chưa đáp ứng được yêu cầu.

Chiến lược đúng và tư duy mới

Theo ông Phan Minh Nguyệt, Tổng Giám đốc HADICO, việc đầu tư vào nông nghiệp, đặc biệt là đầu tư NNCNC có rủi ro rất lớn. Do vậy không thể đòi hỏi mang lại hiệu quả kinh tế như sản xuất công nghiệp, du lịch. Một quốc gia không thể giàu lên từ nông nghiệp nhưng chính nông nghiệp phát triển lại là đòn bẩy, là nền tảng cho công nghiệp - dịch vụ - du lịch phát triển bền vững. Vì vậy, Hà Nội xác định mục tiêu phát triển NNCNC là đúng hướng, khi diện tích sản xuất nông nghiệp sẽ ngày càng thu hẹp nên cần nâng cao giá trị trên một đơn vị đất canh tác. Việc đưa CNC ứng dụng vào sản xuất nông nghiệp của Thủ đô là những vấn đề hết sức thiết thực đối với đời sống nông dân nhưng không phải dễ làm.

Theo một số chuyên gia về rau quả, muốn làm nông nghiệp hiện đại tiến tới CNC, người sản xuất phải thay đổi phương thức làm ăn, phải có tư duy theo kiểu công nghiệp. Hiện nay điểm yếu của ta là ở vấn đề này. Không chỉ nông dân, không ít cán bộ, kỹ sư trong ngành nông nghiệp nước ta vẫn còn hiểu lơ mơ về NNCNC, chưa biết phải bắt đầu từ đâu, sẽ đi theo hướng nào để có hiệu quả. Do vậy nhiều ý kiến cho rằng, muốn thực hiện hiệu quả các dự án NNCNC, phải tạo sự chuyển biến đồng bộ trong cả đội ngũ cán bộ quản lý, kỹ thuật và người nông dân. Các khâu công việc cần được chuẩn bị kỹ và có sự tập dượt để nông dân có thể tiếp cận với những yêu cầu kỹ thuật, quản lý, lựa chọn đầu tư... nhanh chóng thoát ra khỏi lối canh tác phổ thông hiện nay.

Để ứng dụng mô hình sản xuất NNCNC, người nông dân phải đầu tư hệ thống thiết bị như nhà kính, nhà lưới, giàn tưới nước, vật tư nông nghiệp chất lượng cao theo hướng an toàn, do đó Nhà nước cần có chính sách tín dụng cho nông dân và doanh nghiệp vay vốn để đầu tư sản xuất. Phát triển NNCNC là giải pháp lớn nhằm nâng cao giá trị/ha canh tác, do đó, thành phố cần quy hoạch phát triển những vùng NNCNC và doanh nghiệp NNCNC thay cho những khu nông nghiệp truyền thống để tập trung đất và đầu tư nhiều nguồn lực.

Bạch Thanh - Nguyễn Mai