Thăng trầm cây quế

Nguồn tin: Báo Yên Bái, 10/06/2009
Ngày cập nhật: 11/6/2009

Hơn chục năm trở lại đây, cứ vào vụ thu hoạch quế, nông dân Văn Yên (Yên Bái) lại thấp thỏm lo âu mất giá. Giá quế không cải thiện trong khi tiền, công đầu tư thì ngày một lớn, khiến đời sống người trồng quế còn gặp nhiều khó khăn. Đã có lúc, người trồng quế tính chuyện chặt quế để trồng các loại cây khác.

Thị trường bấp bênh

Với trên 15.600 ha, cây quế gắn bó với đồng bào người Dao hàng trăm năm nay. Tuy nhiên, chục năm trở lại đây, cây quế đang dần mất đi vị thế kinh tế chủ lực khi mà giá cả luôn phập phù, nhiều khi còn thấp hơn so với công sức đầu tư của người dân, khiến người trồng quế lâm vào cảnh khó khăn.

Năm 2009 cũng vậy, sự “đỏng đảnh” của thị trường làm cho giá quế tươi chỉ 5.000đồng-6.000/kg, còn giá quế khô trung bình 11.000 đồng-12.000 đồng/kg. Thời điểm cuối tháng 5, vào các làng người Dao không khí rất trầm lắng. Cái cảnh nhà nhà nô nức lên đồi bóc quế, phơi quế, rồi đem đi bán không nhộn nhịp như xưa. Xã Đại Sơn với 632 hộ dân, trong khi toàn xã chỉ có 81,8 ha ruộng nước nên người dân sống chủ yếu dựa vào 1500 ha quế.

Tìm đầu ra cho quế

Ở đây, nhà ít cũng có 1-2 ha quế nhà nhiều có đến cả chục ha và sản lượng khoảng 700 tấn quế vỏ khô/năm và cùng với tận thu gỗ, lá, cành cũng thu về trên 8 tỷ đồng. Nhưng với giá quế thấp như hiện nay khiến mỗi năm xã có đến gần 300 hộ thiếu ăn.

Bài toán đầu ra ổn định cho sản phẩm quế được đặt ra từ khá lâu, nhưng cho tới nay vẫn chưa tìm được lời giải hữu hiệu. Người trồng quế luôn phải tự tìm nơi tiêu thụ và không thể tự định giá cho sản phẩm của mình. Hiện nay, đầu mối tiêu thụ quế ở Văn Yên chủ yếu do các doanh nghiệp hay nói chính xác là các đại lý, hộ tư thương thu mua rồi lại đem bán cho các công ty, các doanh nghiệp khác kiếm lãi.

Giá cả hoàn toàn do tư thương áp đặt, khi tìm kiếm được thị trường thì họ mua với giá cao, khi không có thị trường thì giá thấp. Những năm gần đây, việc phát triển quế tràn lan, giống cây không đảm bảo dẫn đến chất lượng quế rất kém, vỏ mỏng hàm lượng tinh dầu ít khiến giá quế thấp.Trước thực trạng đó, tỉnh và huyện Văn Yên đã nỗ lực hết mình tìm hướng đi cho cây quế. Huyện đã đưa ra nhiều cơ chế, chính sách để khuyến khích các doanh nghiệp đến đầu tư xây dựng các cơ sở chế biến, thu mua và tiêu thụ sản phẩm nhưng cho đến nay mới có doanh nghiệp Đạt Thành đầu tư xây dựng nhà máy chế biến tinh dầu quế công nghiệp nhưng chỉ thu mua cành, lá là chính.

Trên địa bàn cũng có khá nhiều doanh nghiệp thu mua, chế biến nhưng vẫn ở dạng chế biến thô nên giá trị của sản phẩm quế vẫn ở mức thấp. Huyện cũng đã định hướng xây dựng chiến lược phát triển thương hiệu quế Văn Yên bằng việc xác lập Quyền chỉ dẫn địa lý cho sản phẩm quế Văn Yên; quy hoạch lại vùng trồng quế tập trung vào các xã vùng cao; triển khai Đề án giữ lại diện tích quế có đường kính 30 cm trở lên, chiều cao 15 m ở các xã Đại Sơn, Viễn Sơn, Mỏ Vàng, Xuân Tầm nhằm bảo tồn nguồn giống quế và làm tiền đề để phục vụ du lịch sinh thái. Đó là cơ sở để các sản phẩm quế Văn Yên được quảng bá rộng rãi, có thị trường tiêu thụ ổn định, giá trị cao.

Tuy vậy, để cây quế phát triển bền vững, tỉnh, huyện vẫn cần có chính sách hỗ trợ trong khâu tìm kiếm thị trường, tiêu thụ sản phẩm cho nông dân; khuyến khích các doanh nghiệp có đủ năng lực đầu tư xây dựng nhà máy chế biến tinh thì mới có khả năng nâng cao giá trị cho sản phẩm quế và bao tiêu sản phẩm cho nông dân. Cùng với đó, cần nghiên cứu đưa các giống quế có năng suất, chất lượng cao vào trồng, cây giống cần kiểm soát một cách nghiêm ngặt.

Ngoài việc sản xuất sản phẩm quế thô thì cần kêu gọi các doanh nghiệp đầu tư đa dạng các sản phẩm từ vỏ quế, thân quế như: hàng mỹ nghệ, tăm răng, lót giầy, nhang quế… tạo việc làm và nâng cao giá trị sản phẩm từ cây quế.

Ông Lý Văn Minh - Chủ tịch UBND xã Đại Sơn: Giá quế tươi 5.000 đồng/kg như hiện nay, người trồng quế thực sự không có lãi. Trồng quế sau 7 năm mới cho thu tỉa và ít nhất phải 10 năm sau mới được thu bán từ vỏ quế, sương quế, lá quế cũng chỉ thu được 50-60 triệu đồng/ha. Như vậy, bình quân mỗi năm người trồng quế chỉ thu được 6 triệu đồng, trong khi đó trồng 1 ha cây keo chỉ trong vòng 5-6 năm đã có 60-70 triệu đồng.

Văn Thông