Định hướng cho cây gấc

Nguồn tin: Báo Nghệ An, 16/4/2009
Ngày cập nhật: 19/4/2009

Trong năm 2008 Công ty đã tiêu thụ được 1,2 tỷ viên gacrotenl, một dược phẩm được chế bằng tinh dầu gấc, đáp ứng 1/3 nhu cầu của thị trường. Nếu tính cả số lượng của các đơn vị khác nữa, thì con số này tăng lên đến xấp xỉ 4 tỷ viên. Qua thông tin hiện nay các công ty dược phẩm của Hoa Kỳ, Hàn Quốc, Úc v.v...đang rất quan tâm đến cây gấc của Việt Nam. Đã nhiều đoàn sang Việt Nam tìm nơi cung cấp hàng lâu dài cho họ...

Đón xu hướng phát triển, đưa loại cây trồng mới về cho bà con nông dân, năm 2008 TP.Vinh, các huyện Nam Đàn, Kỳ Sơn v.v... đã đưa cây gấc vào trồng thử nghiệm. Qua vụ thu hoạch đầu tiên, một tín hiệu vui đã đến với loại cây trồng mới này. Năm 2008, Nam Đàn thí điểm 5,4 ha với 550 hộ tham gia. Là năm đầu tiên chưa có kinh nghiệm, giống đưa về muộn gặp nắng chết nhiều nên chưa có thể đánh giá đúng về năng suất. Tại xã Kim Liên, 102 hộ tham gia dự án. 2/3 số hộ gặp phải gấc đực không cho quả; 25 hộ thu nhập cao. Gia đình chị Lý (xã Kim Liên) năm 2008 trồng 5 bụi gấc trên diện tích hơn 70m2, sống 13 cây, có 5 cây cho 30 quả, (giá bán bình quân 7.000 đ/quả). Theo chị Lý, gấc là cây dễ tính có thể tận dụng đất để trồng. Hệ thống dàn sử dụng 1 năm được 2 vụ, 1 vụ trồng bí, 1 vụ trồng gấc. Một số bà con ở đây tìm hiểu kỹ thuật qua sách báo, đã tự chế biến được dầu gấc để sử dụng.

Ông Hồ Công Quế,Trạm trưởng Trạm Khuyến nông Nam Đàn thì khẳng định, gấc là cây trồng có rất nhiều ưu điểm nhất là đầu ra. Năm ngoái toàn huyện trồng 5,4 ha, năm đầu tiên có quả bói nên đánh giá sản lượng chưa chính xác, nhưng với diện tích đó chưa đáp ứng nhu cầu ăn tươi của thị trường. Để bao tiêu sản phẩm cho bà con, Trạm đã xây dựng một lò sấy ở Nam Nghĩa để cung cấp màng gấc sấy khô cho Công ty Hương Nam ở Hải Phòng. Công ty đã ký hợp đồng với trạm bao tiêu sản phẩm không giới hạn. Cây gấc có vòng đời từ 15-20 năm trồng bằng hạt, 7-10 năm trồng bằng hoa.

Năm đầu tiên thường cho sản lượng thấp, nên đánh giá hiệu quả là chưa chính xác. Thu nhập năm đầu ở Nam Đàn ước đạt 43 triệu đồng/ha. Tại Thành phố Vinh, năm 2008 triển khai 1,5ha ở các xã Hưng Lộc, Hưng Hoà, Hưng Dũng, qua đợt mưa lớn một số diện tích gấc bị ngập úng chết, số còn lại đều cho hiệu quả kinh tế cao. Chị Diệp Hạnh ở Nghi Liên, trồng 1 hốc 2 cây, kết quả thu 145 quả. Tại thời điểm Tết, giá gấc trên thị trường lên đến 25- 30 ngàn đồng/kg, mỗi quả gấc 2 kg có giá bán từ 50 - 60 ngàn đồng. Hộ Danh Hiệp thu nhập từ một dàn gấc được 7 triệu đồng.

Để đánh giá đúng hiệu quả kinh tế phải chờ một vụ tiếp theo, nhưng từ những tín hiệu ban đầu, các địa phương đã mạnh dạn đầu tư trồng gấc. Thành phố Vinh phát triển thêm 1 ha, Nam Đàn phấn đấu đạt 10 ha trồng mới. Để đảm bảo nguồn giống, Nam Đàn đã chọn những cây đầu dòng giống địa phương có năng suất cao, chất lượng tốt để nhân giống. Trạm Khuyến nông Thành phố Vinh đã nhân giống để cung cấp cho 1 ha. Từ đặc điểm của cây gấc vừa trồng tập trung được, vừa trồng phân tán được, nên Nam Đàn chọn làm cây để xoá 1.500 ha vườn tạp trong toàn huyện.

Do nhu cầu của thị trường,tiềm năng của cây gấc là rất lớn. Ở những nơi trồng thí điểm thành công gấc được bà con nông dân đánh giá, cây trồng hiệu quả cao nhất trong các loại cây trồng. Sản phẩm từ cây gấc là phong phú: lá ăn thay rau, quả gấc non là một loại rau giàu chất dinh dưỡng, ăn như bầu bí. Quả lúc chín ngoài màng gấc để chế tinh dầu gấc, hạt gấc được Công ty dầu thực vật mua 5 ngàn đồng/kg để chế dầu xoa bóp. Vỏ quả sử dụng sản xuất phân vi sinh.

Qua 1 năm thực hiện, cây gấc cũng đã xuất hiện những khó khăn trong việc mở rộng diện tích. Gấc là loại cây trồng vừa đơn tính, vừa lưỡng tính. Nó có cây đực, cây cái riêng, lại có cây vừa cho hoa đực hoa cái. Đối với gấc gieo hạt 80% là cây đực. Nếu không hướng dẫn bà con phân biệt cây đực, cây cái để phá bỏ từ nhỏ thì sẽ lãng phí rất lớn. Năm qua 2/3 số hộ tham gia dự án ở xã Kim Liên (Nam Đàn) gặp phải gấc đực không cho quả. Bên cạnh việc phát triển sản xuất, cần quy hoạch các cơ sở chế biến theo từng vùng, giúp nông dân tìm đầu ra ổn định....

Tóm lại, cần có định hướng tốt cho cây gấc phát triển trên địa bàn tỉnh, tránh tình trạng địa phương và nông dân trồng theo phong trào, thiếu tính thực tiễn trong sản xuất hàng hoá gắn với thị trường.

Công Sáng