Cau vua hết thời "vua"

Nguồn tin: Kinh tế nông thôn, 04/03/2009
Ngày cập nhật: 8/3/2009

Đã có thời, cây cau vua cao chừng 4-5m có giá 30-40 triệu đồng, rẻ cũng 20-25 triệu đồng nhưng không đủ bán. Thế là hàng ngàn chủ trang trại ở khắp miền Bắc đổ xô trồng cau vua. Bây giờ, những lứa cau vua khi xưa đã lớn, gốc to bằng cái cột đình, tán rợp như rừng nhưng không sao bán được. Cây cau vua trồng 10 năm, cao 6m, chủ chỉ dám đòi 200.000 đồng nhưng khách vẫn lắc đầu bỏ đi. Nhiều nơi hiện đang chặt bỏ cau vua, thậm chí cho cũng không ai buồn nhận… Hết thời hoàng kim

Những ngày này, đi vào giữa làng Phù Đổng (Gia Lâm - Hà Nội) có cảm giác như đi giữa cánh rừng với những cây cau vua xanh ngút mắt, to lực lưỡng vượt mái nhà, được trồng tràn lan khắp vườn sau ngõ trước, triền đê, cánh đồng. Bởi vậy, có người còn gọi Phù Đổng là “làng cau vua”. Nhìn vườn cau nhà nào cũng xanh ngăn ngắt, trông thật “mát” mắt nhưng chủ vườn lại buồn rười rượi.

Chỉ vào những thân cau chật cả vòng tay người ôm, ông Nguyễn Hữu Thu, 70 tuổi, ở xóm Gạo, thôn Phù Dực buồn bã: “Những cây cau này trồng đã 6-7 năm rồi mà chẳng có khách nào chịu mua cho. Họ chỉ trả 100.000 đồng/cây. Giá đó đúng là muốn khóc vì không đủ tiền thuê người đánh gốc, cẩu lên xe”.

Trong nhà ông Thu, chỗ nào cũng thấy cau vua, không còn chỗ cho cây ăn quả. Giờ cau không bán được, cứ lên xanh um như cây dại.

Theo ông Thu, xã Phù Đổng hiện có khoảng 2.000 hộ trồng cau vua. Nhà ít cũng có 30-40 cây loại 4-5 năm. Nhà nhiều lên đến hàng ngàn cây. Thế nhưng, đã nhiều năm nay, chẳng ai bán được cây nào. “Khi cau vua lên cơn sốt, hầu như gia đình nào trong làng cũng nhổ bỏ cây ăn quả để trồng cau vua. Ai cũng tin rằng, nếu trồng cau vua thì chỉ sau 5-6 năm là có trong tay vài trăm triệu đồng”, ông Thu kể.

Bởi vậy, đã có hàng trăm hộ đứng ra thầu lại ruộng của bà con để chuyển sang lập trang trại trồng cau vua. Anh Bùi Huy Hưởng, 34 tuổi, ở thôn Đổng Viên, hiện đang “ôm” 180 cây cau vua loại 5-6 năm tuổi, cho biết: “Hằng tháng, ngoài trả một khoản tiền thầu đất, tôi vẫn phải lo mua phân đạm bón, tưới nước cho cây”.

Thật là nghịch lý, lẽ ra cau vua càng trồng lâu năm càng có giá thì hiện nay lại rẻ như bèo. Chỉ vào cây cau vua to, đẹp nhất, chu vi gốc 70cm, cao 5m, anh Hưởng mời chào với giá 300.000 đồng. Nói vậy chứ 200.000 đồng anh cũng bán. Trong khi cách đây khoảng 3-4 năm, nó có giá 2,5-3 triệu đồng. Còn ở thời hoàng kim, cây cau như vậy không dưới 20 triệu đồng.

“Chúng tôi phải chặt đi rất nhiều rồi”“, anh nói. Lý do là khi cau còn bé thì các chủ vườn thường trồng mau để tận dụng đất. Sau 2-3 năm, buộc phải tỉa bớt bằng cách bán lại cho người khác có nhu cầu để giảm mật độ cho cau lớn, nhưng không bán được nên chủ đành thẳng tay chặt làm củi.

Những cây cau còn lại, đã trót trồng rồi và cau đã lớn, nếu thẳng tay chặt toàn bộ thì cũng tiếc nên gia đình nào cũng phải dựng một túp lều ở giữa vườn để trông cau.

Anh Thanh, chủ một vườn gồm hơn 1.000 cây cau, cây nào cũng cao vút tầm mắt, nói như mếu: “Cây này tôi chỉ đòi 300.000 đồng mà khách còn bỏ đi không thèm quay lại. Ai từng đổ xô trồng cau vua giờ lỗ nặng rồi. Trồng và chăm bón suốt 9-10 năm trời mà cuối cùng chỉ được có vài trăm nghìn đồng, ai chịu nổi”.

Vợ anh Thu than thở: “Nếu không trồng cau vua mà đem trồng chuối thì ít nhất. 1.000 cây chuối mỗi năm cũng cho thu 100-150 triệu đồng. Vậy mà cũng chừng đó diện tích, chỉ trồng được khoảng 200 cây cau vua. Đã thế lại không cho thu một đồng nào trong suốt 6-7 năm trời”.

Hậu quả của việc chạy theo phong trào

Không chỉ riêng xã Phù Đổng mà khắp miền Bắc hiện nay, ở đâu cũng có “làng cau vua” và cũng đều lâm vào cảnh dở khóc dở cười vì cau không bán được.

Chúng tôi đến vùng Sơn Tây, Phúc Thọ thuộc Hà Nội “mới”, nơi có hàng chục trang trại cau, mỗi trang trại rộng 3-4ha, tán phủ như rừng, bóng che rợp đất. Anh Phùng Văn Long, chủ một trang trại cau vua rộng 4ha ở ngoại ô thị xã Sơn Tây xót xa: “Tôi đã trót ném vào cau hàng trăm triệu đồng mà giờ có nguy cơ phá sản vì nếu bán cả vườn cau 1.000 cây cũng chỉ được khoảng 150-200 triệu đồng”. Hỏi nguyên nhân vì sao cau vua tồn đọng, anh Long ngậm ngùi: “Cái chính là do khi cau vua lên “cơn sốt” thì khắp nơi đều đổ xô trồng. Tuy nhiên, còn một nguyên nhân nữa là do từ giữa năm 2008 đến nay, tình hình xây dựng bị chững lại, thị trường bất động sản đóng băng nên chẳng ai còn thiết mua cau vua để trang trí nữa”.

Cách trang trại của anh Long không xa là trang trại của anh Thái. Anh Thái tiếc nuối: “Hồi năm 2007, khi cả nước lên cơn sốt bất động sản, khu đô thị mới, khu công nghiệp rầm rập mọc lên khắp nơi, cau vua rất sốt. Nhưng lúc đó, hầu như bà con lại chẳng dám bán vì cau còn nhỏ, ai cũng nghĩ cau càng lớn càng được giá. Nào có ai ngờ!”.

Cau vua, cũng như vải thiều, cá tra, basa... ế thừa là những hậu quả của tình trạng sản xuất không tuân theo quy hoạch. Người nông dân vẫn đang đơn độc trong việc loay hoay tìm câu trả lời: “trồng cây gì, nuôi con gì” và cuối cùng thì lặp lại tình trạng sản xuất theo phong trào, đến khi dư thừa, không bán được cũng không biết kêu ai, đành cắn răng chịu thua lỗ. Bao giờ tình cảnh này mới chấm dứt? Điều đó chỉ có thể được hóa giải khi “4 nhà” cùng vào cuộc.

Hoàng Diệp-P.