Mua non lúa giống

Nguồn tin: Hậu Giang, 05/11/2008
Ngày cập nhật: 7/11/2008

Ít nhất cũng phải hết tuần trăng này miền Tây mới bắt đầu xuống giống vụ lúa Đông xuân 2008-2009. Trong khi lượng lúa tồn chưa bán được nằm ì trong nhà thì nông dân lại phải chạy sấp, chạy ngửa... lo tiền, đi mua lúa giống cho vụ tới. Nhưng ngược đời là mua giống khi lúa còn chưa no sữa.

* Mua giống xem bông

Gặp ông Bảy Quý, nông dân xã Vĩnh Hội Đông, huyện đầu nguồn An Phú (An Giang), khi ông đang táo tác đi tìm mua lúa giống cho vụ gieo trồng tới. Khoe mấy bông lúa xanh đựng trong túi ni-lông, ông Bảy nói luôn một tràng: “Đi mua lúa giống như vầy nè. Bây giờ lúa giống khô, tùy loại có chỗ bán 12.000 đ/kg. Mắc như vậy mà cũng hổng dễ mua, người ta dặn hết rồi. Năn nỉ chỗ quen để mua lúa non kiểu như tui thì được tính giá 7.200 đ/kg. Trả tiền trước phân nửa, còn phân nửa chừng nào suốt lúa họ cho hay thì tới trả dứt rồi chở lúa tươi về”. Năm nay, chỉ riêng tiền mua lúa giống đã mất đứt 2 triệu bạc. Có điều là ông Bảy chưa biết chắc, lép gì về thứ giống mình đang đặt mua non. Người bán chỉ cuộn vào đuôi của mấy bông lúa mẫu - chưa kịp ngậm sữa, một mảnh giấy nhỏ vuông vức bằng 3 ngón tay ghi: “SHHN2 - B2”. Anh Năm Mến, ở xã An Thạnh Thủy, huyện Chợ Gạo (Tiền Giang) mấy ngày nay cũng phải chạy tuốt ra xã Lương Hòa Lạc để “nài” mua mấy giạ giống mới chưa rõ tên khi nó vừa mới trổ đều trên ruộng. Anh Mến, nói: “Giống lúa này của ông bạn tui mới mua từ Viện lúa bên Cần Thơ (Viện Lúa ĐBSCL) về nhân ra. Tên giống dài ngoằn tui quên mất tiêu rồi”.

Chuyện nông dân miền Tây đi mua non lúa giống hoàn toàn phù hợp với những dự báo về nhu cầu giống tăng đột biến trong vụ Đông xuân tới. Anh Nguyễn Văn Chẵn, nông dân xã Hiếu Nhơn - huyện Vũng Liêm (Vĩnh Long), bức xúc: “Ức cho nông dân quá. Mọi năm làm lúa gì cũng bán ngang giá hoặc chênh lệch chút đỉnh, ai nấy làm giống IR 50404 để lấy năng suất. Tới năm nay thì kêu bán hổng ai thèm”. Theo anh Chẵn, nếu cộng dồn cả lượng lúa tồn từ vụ Đông xuân trước thì tổng lượng lúa IR 50404 của anh chưa bán được lên tới 20 tấn. “Mua giống mới để làm coi lái còn chê hôn” - anh Chẵn cương quyết. Có điều là năm nay mấy nông dân cứ bươn chải đi tìm những giống lúa xác nhận thì những diễn biến của thị trường giống lúa liệu có vượt ra ngoài khả năng dự báo từ các địa phương ?

* Nông dân cần chợ giống

Nằm ngay cạnh trung tâm về khoa học nông nghiệp (Cần Thơ), nhưng không ít nông dân tỉnh Hậu Giang cũng chưa biết đi tìm mua lúa giống ở đâu để lúa làm ra đảm bảo giá trị. Viện lúa có rất nhiều giống lúa, Trường Đại học Cần Thơ cũng có, các trung tâm giống cũng không ít. Nhưng...

Giám đốc Sở NN&PTNT Hậu Giang Nguyễn Văn Đồng, cho biết: Toàn tỉnh cần khoảng 11.000 tấn lúa giống cho nông dân sản xuất vụ Đông xuân tới đây. Nhưng hiện tại cân đối lượng giống trong tỉnh vẫn còn thiếu 15% diện tích. Nhưng với nhu cầu giống xác nhận của nông dân hiện tại thì tỷ lệ này sẽ tăng lên, vì hiện nay Trung tâm Giống nông nghiệp Hậu Giang chỉ mới đáp ứng được trên dưới 2% nhu cầu giống trong khoảng 30% diện tích canh tác sử dụng giống xác nhận. Biện pháp đối phó hiện tại, theo ông Đồng là mua lúa giống từ các viện trường, hoặc các trung tâm giống đem về bán lại cho nông dân. Tuy nhiên, theo cách nói của ông Đồng là mua lúa gồm các loại giống nguyên chủng, giống xác nhận... Còn để đáp ứng đại trà các giống xác nhận cho nông dân gieo trồng thì phải chờ thêm một thời gian nữa. Bởi lẽ hiện nay, theo TS Lê Văn Bảnh, Viện trưởng Viện Nghiên cứu lúa ĐBSCL đánh giá, giống lúa xác nhận ở ĐBSCL chỉ mới đáp ứng chưa tới 40% nhu cầu giống gieo sạ.

Ở miền Tây, An Giang là tỉnh đi đầu trong việc xã hội hóa công tác giống lúa. Nhờ vậy mà có đến 90% diện tích canh tác hàng năm được nông dân sử dụng các giống lúa xác nhận. Vậy mà năm nay, nông dân ở các huyện đầu nguồn như An Phú, Châu Phú, Tân Châu... cũng phải chạy mua lúa giống ngay khi lúa còn xanh trên đồng. Với nguyện vọng của nông dân là nếu không có chợ giống ở từng tỉnh, thì cũng nên có chợ giống cấp vùng để nông dân biết đến những địa chỉ tin cậy. Ông Nguyễn Thuần Khiết, Phó Giám đốc Công ty CP Bảo vệ Thực vật An Giang (chuyên gia về giống), cho rằng: Thật ra thì chợ lúa giống đã có từ lâu rồi, nhưng nó chưa thể hiện rõ ràng chức năng của nó. Điều này minh chứng bằng những đợt đánh giá chất lượng giống hàng năm tại các viện, trường. Tuy nhiên, cũng phải thừa nhận là còn ít nông dân biết tới để có thể tìm hiểu thêm thông tin, lựa chọn giống. Theo ông Khiết, rất cần thiết có các tổ chức, doanh nghiệp đầu tư mạnh vào công tác tiếp thị, quảng bá; tổ chức mạng lưới phân phối... để vừa kích thích sản xuất, vừa đáp ứng nhu cầu sử dụng giống mới cho nông dân.

Nguyện vọng rất chính đáng của nông dân có được đáp ứng như mô hình gợi ý của ông Khiết hay không thì vẫn còn nhiều băn khoăn. Và nếu có thì chợ lúa giống ấy có tồn tại được hay không? Vẫn là chuỗi ngập ngừng. Trong khi đó, ông Nguyễn Văn Thao, Trưởng phòng Nông nghiệp huyện An Phú, người nhiều năm lăn lộn với nông dân trong định hướng chuyển đổi cơ cấu giống lúa cũng phải xót xa: “Nông dân rất ham giống mới, chỉ cần giá thu mua ưu đãi hơn một chút là họ sẵn sàng đầu tư giống lúa mới theo khuyến cáo. Nhưng chính sách thị trường trong thu mua lúa gạo lâu nay chưa ai thèm chú ý đến chuyện này”. Ông Thao khẳng định rằng, chợ lúa giống sẽ tự hình thành và phát triển nếu có chính sách phân biệt lợi ích rõ ràng với từng chủng loại sản phẩm lúa hàng hóa.

KIM NGÂN