Bao giờ giải tỏa được nỗi lo cho người sản xuất rau an toàn?

Nguồn tin: Hà Nội Mới, 29/10/2008
Ngày cập nhật: 31/10/2008

Sự phát triển mạnh của kinh tế thị trường, sự đa dạng về chủng loại của các sản phẩm thuốc trừ sâu và tình trạng ô nhiễm của nguồn nước tưới khiến người tiêu dùng hết sức lo lắng khi tiếp xúc với hàng nông sản.

Chính vì vậy trong những năm gần đây mọi người ngày càng quan tâm hơn đến việc mua rau an toàn (RAT) tại các siêu thị để đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm. Đây là cơ hội tốt để người sản xuất cung cấp RAT cho các siêu thị và các đại lý phân phối nông sản. Tuy nhiên, thực tế hiện nay người sản xuất RAT vẫn “Tự sản, tự tiêu” là chính. Vậy thì con đường nào để người sản xuất tiếp cận được tới các siêu thị, đại lý phân phối, nhà hàng lớn để tiêu thụ sản phẩm?

RAT chưa được đầu tư tương xứng và nỗi lo của người sản xuất.

Ông Lương Lê Phương- Thứ trưởng Bộ NN và PTNT cho biết: “Rau cũng giống như các sản phẩm hàng hóa khác. Để tồn tại và đứng vững trên thị trường, việc xây dựng thương hiệu là yếu tố quan trọng quyết định sự tồn tại của sản phẩm hàng hóa và của từng đơn vị, địa phương nơi sản xuất. Đặc biệt, trong những năm gần đây việc xuất hiện các mô hình sản xuất RAT tại các địa phương đã phần nào đáp ứng được nhu cầu tiêu dùng của xã hội, nhất là 2 thành phố lớn Hà Nội và thành phố Hồ Chí Minh. Thời gian vừa qua Bộ NN và PTNT đã có nhiều giải pháp để đẩy nhanh giá trị xuất khẩu, tuy nhiên thị trường nội địa vẫn còn bỏ ngỏ, chưa khai thác hết, nên giá trị còn thấp. Do vậy, trong năm 2007 Bộ đã ra nhiều quyết định để quản lý sản xuất, kinh doanh và chứng nhận RAT. Đặc biệt, Bộ đã thành lập Ban chỉ đạo RAT cho vùng đồng bằng sông Hồng và thực hành sản xuất nông nghiệp tốt cho rau, quả tươi an toàn làm tại Việt Nam (VIETGAP). Để có sự bứt phá, RAT cần phải có sự liên kết giữa doanh nghiệp tiêu thụ và người sản xuất”.

Trong những năm qua người tiêu dùng thành phố cũng đã biết đến những sản phẩm RAT từ các mô hình sản xuất rau sạch của các địa phương thông qua tập đoàn bán lẻ như: Intermex, Happro, Metro, Big-C… Từ các hợp đồng tiêu thụ, người sản xuất cung cấp rau cho các đơn vị. Ngược lại các đơn vị có những hỗ trợ kiến thức, cải tạo một vài hạng mục trồng rau và tập huấn kỹ thuật sơ chế sau thu hoạch. Do vậy, diện tích trồng RAT của các địa phương ngày càng được nhân rộng, như xã Vân Nội (Đông Anh) diện tích RAT hiện nay khoảng hơn 100 ha và cung cấp theo các hợp đồng lớn cho các cơ quan của Bộ Công an, Công ty may Đức Giang, cửa hàng lớn Mỹ Đình, các quầy hàng bán lẻ… Tuy nhiên, hầu hết các sản phẩm đều mang tính thời vụ, hơn nữa trong quá trình thực hiện, người sản xuất phụ thuộc nhiều vào thời tiết. Đồng thời sự biến động của thị trường giá cả cũng tác động không nhỏ đến mối quan hệ của người sản xuất và người thu mua. Chính vì vậy, người sản xuất lo lắng, không dám đầu tư cho sản xuất RAT. Tại xã Song Phương (Hoài Đức), diện tích trồng RAT đã được quy hoạch 88ha, nhưng diện tích chọn để làm điểm là 3,5 ha. Sản phẩm hiện nay mới chỉ được tiêu thụ trong một số bếp ăn tập thể của các cơ quan, trường học trong huyện, nên người sản xuất không khỏi băn khoăn. Phát huy lợi thế vùng đất bãi, từ lâu xã Phương Đình (Đan Phượng) cũng là địa phương có truyền thống về sản xuất các loại rau màu an toàn nhưng người sản xuất nơi đây cũng chưa thật sự yên tâm. Chị Nguyễn Thị Dế, thôn La Thạch (Phương Đình- Đan Phượng) tâm sự: RAT đã được các gia đình ở đây sản xuất theo quy trình, nhưng từ lâu chúng tôi cũng chỉ tự lo tiêu thụ, nên rất bấp bênh, lợi nhuận chưa tương xứng với giá trị đầu tư.

Các vùng sản xuất RAT đã được người dân đầu tư chăm sóc tốt hơn

Trước sự lo lắng của người sản xuất RAT, cùng với số diện tích trồng RAT tăng, nên xã Phương Đình (Đan Phượng) đã hình thành HTX RAT gồm có 76 thành viên. Thông qua hoạt động của Ban chủ nhiệm HTX, quá trình giám sát sản xuất RAT theo quy trỉnh được đẩy mạnh, đồng thời chủ động liên hệ thị trường tiêu thụ. Được sự hỗ trợ của huyện, 2ha rau an toàn của xã Phương Đình đã có lưới che để tránh được sương muối và mưa rào ảnh hưởng tới chất lượng. Điển hình, những vùng RAT của xã Tân Minh đã được huyện Thường Tín đầu tư xây dựng 40 bể lọc nước tưới

Đến những giải pháp để RAT tiếp cận tới các siêu thị.

Theo ông Nguyễn Trí Ngọc, Cục trưởng Cục trồng trọt- Bộ NN và PTNT thì do số diện tích sản xuất RAT còn nhỏ lẻ, phân tán, nên việc quy hoạch và cấp giấy chững nhận vùng RAT còn chậm. Hệ thống giao thông ở các vùng trồng RAT chưa được đầu tư, nên các đơn vị đến thu mua còn do dự. Hơn nữa, đa số kinh phí của người trồng RAT còn eo hẹp, nên khó khăn trong đầu tư các điều kiện thiết yếu để RAT đảm bảo chất lượng. Đặc biệt, việc chứng nhận và công bố chất lượng RAT chưa được đẩy mạnh để người tiêu dùng yên tâm, sẵn sang trả giá cao hơn, do vậy thị trường RAT chưa thật ổn định.

Theo báo cáo của Cục Trồng trọt hiện có 16 tỉnh, thành phố đã và đang xây dựng quy hoạch vùng sản xuất RAT với 37.825 ha, trong đó có 4.183 ha đã được chứng nhận vùng đủ điều kiện sản xuất RAT. Đối với 6 tỉnh Hà Nội, Vĩnh Phúc, Bắc Ninh, Hải Dương, Hải Phòng, Hưng Yên diện tích quy hoạch sản xuất RAT mới đạt 13.216 ha (chiếm 13% tổng diện tích rau), trong đó mới có 6.755 ha được chứng nhận đủ điều kiện sản xuất RAT (chủ yếu của Hà Nội). Số tổ chức, cá nhân được Sở NN và PTNT cấp giấy chứng nhận đủ điều kiện sản xuất, sơ chế còn thấp. Thành phố Hà Nội có 33 tổ chức, cá nhân được cấp giấy chứng nhận đủ điều kiện sản xuất, 9 cơ sở được cấp giấy chứng nhận đủ điều kiện sơ chế. Hệ thống bán lẻ RAT cũng được hình thành tại Hà Nội và hiện đã có 100 điểm bán RAT, trong đó có 79 điểm đã được Sở Thương mại cấp giấy chứng nhận.

Để giải tỏa được nỗi lo cho người sản xuất RAT, đồng thời đẩy mạnh giá trị nông sản nội địa, Bộ NN và PTNT cần chỉ đạo các cơ quan chuyên môn hình thành mối liên kết giữa doanh nghiệp chế biến, tiêu thụ RAT với các HTX, nông dân vùng sản xuất RAT. Đặc biệt, phải đẩy mạnh công tác kiểm tra sản xuất, kinh doanh, nhất là việc sử dụng thuốc bảo vệ thực vật, chất kích thích… để xây dựng thương hiệu cho RAT, để RAT có chỗ đứng và phát triển ổn định.

Hoài Thanh