Hồng không hạt Hạc Trì, Gia Thanh là những loại quả đặc sản chất lượng thơm ngon nổi tiếng là niềm tự hào của người dân đất Tổ. Trên địa bàn toàn tỉnh diện tích trồng hồng chỉ chiếm 3,3% diện tích cây ăn quả (220ha) trong đó bao gồm nhiều giống như giống hồng Cậy có nhiều hạt hoặc hồng Thạch Thất, hồng Nhân Hậu được trồng từ các chương trình dự án phát triển nông thôn miền núi. Những giống này tuy năng suất cao nhưng chất lượng còn hạn chế sau một thời gian mở rộng diện tích, đến nay bà con nông dân đã phá bỏ để trồng cây khác thay thế. Hai giống hồng không hạt Gia Thanh và Hạc Trì mặc dù là giống đặc sản quý hiếm nhưng chỉ chiếm một diện tích nhỏ, hiện tại giống hồng Hạc Trì đang đứng trước nguy cỏ tuyệt chủng nếu không được quan tâm gìn giữ kịp thời.

Giống hồng Hạc Trì là giống hồng đặc sản quý hiếm được cả nước biết đến từ lâu đời nay. Thân, cành xù xì, tán cây dạng tròn, phân cành xiên, dáng cành hơi rủ, lá xanh đậm mép lá hơi vểnh ngược. Quả to không có hạt, mẫu mã đẹp, dạng quả vuông thành chia bốn múi lõm sâu rõ rệt, đỉnh và đáy quả cũng lõm sâu, quả có màu xanh vàng, khi chín có màu vàng sáng, bổ quả thấy thịt vàng đậm có nhiều cát ăn giòn, ngọt mát, thơm dịu với hương vị rất riêng, không loại hồng nào sánh được, thời gian chín và thu hoạch vào khoảng trung tuần tháng 9 (dịp Trung thu rằm tháng 8). Hồng Hạc Trì có tuổi thọ cao, nhiều cây trên trăm tuổi vẫn cho thu hoạch, bình quân trên những cây 20-30 tuổi cho thu hoạch trên 100 kg quả, cá biệt có những cây đạt 150-200kg. Hiện nay hồng Hạc Trì tập trung chủ yếu ở xã Trưng Vương thành phố Việt Trì, một số cây rải rác ở xã Tiên Kiên (Lâm Thao), Tử Đà (Phù Ninh) và các địa phương lân cận. Tại xã Trưng Vương là xã trước đây có nhiều hồng Hạc Trì thì hiện nay qua điều tra cho thấy cây hồng tồn tại lẻ tẻ trong các vườn hộ. Số lượng hộ có hồng còn ít; 80% trong đó số hộ có 1-3 cây, một số hộ có trên 10 cây. Tuổi cây khá cao có tới 32% cây trên70 năm; 22% cây 30- 70 năm, còn lại 22% số cây xung quanh 10 năm tuổi. Mặt khác từ vùng Việt Trì, hồng Hạc Trì theo chân những người dân di cư đã di thực theo và trồng ở một số nơi trong huyện Trấn Yên của tỉnh Yên Bái như thôn Đồng Gianh xã Minh Quân. Ở đây cây cũng sinh trưởng phát triển tốt cho năng suất và chất lượng ổn định. Hồng Hạc tháng 2 ra lộc, lộc ra đến đâu hoa ra đến đó. Khi lộc đã thành chồi biếc, lá non xuất hiện thì cũng là lúc quả hồng được hình thành. Muốn có vị ngọt, ngon thơm, ăn giòn sau khi thu hái phải để một ngày cho hồng chết nhựa sau đó mới đem ngâm, nếu ngâm ngay sẽ long tai, nước ngâm hồng là nước sạch, nước giếng đồi, không thể là nước máy, nước sông… ngâm và chum vại sành 2 ngày 3 đêm (tháng 8) và 3 ngày 3 đêm nếu (ngâm tháng 9). Sau đó vớt ra để 1 ngày 1 đêm cho ráo nước sẽ không còn vị chát. Trên địa bàn Việt Trì trước ngày hoà bình lập lại đã có hàng ngàn cây phân bố kéo dài trên 4km. Mỗi cây hồng Hạc được coi là cả một gia tài lớn trong một gia đình thời đó nhưng đến nay chỉ còn lại vài trăm cây chủ yếu có độ tuổi cao 40-50 năm thậm chí trên trăm tuổi rải rác đan xen với nhiều loại cây ăn quả khác trong vườn, số còn lại là cây nhỏ tuổi mới trồng bằng giâm rễ hoặc cây ghép. Do môi trường ô nhiễm bởi khí thải công nghiệp của các nhà máy trong thành phố, khói lò gạch ven sông Hồng sông Lô mà cây hồng Hạc Trì dẫu ra hoa nhiều nhưng tỷ lệ đậu quả rất ít, quả nhỏ hoặc không đậu qủa người dân vì thế nản lòng ít quan tâm chăm sóc đến loại cây được coi là quý hiếm đã gắn bó với họ từ bao đời nay, nhiều cây đang ở trong tình trạng khô cành rụng lá chết dần.

Giống hồng không hạt Gia Thanh được trồng trên đất Gia Thanh ít nhất từ 50-70 năm trở lại, ở đây có những cây đã gần 70 năm tuổi. Đây cũng là giống hồng ngâm không hạt quả to, hình thức đẹp, ăn ngon. Cây hồng Gia Thanh có dạng tán hình bán cầu, thân xù xì, phân cành ngang, so hồng Hạc Trì hồng Gia Thanh tán cây rộng và phân cành không gọn, lá cây hồng Gia Thanh nhọn ngắn, có mầu xanh vàng. Hồng Gia Thanh có năng suất cao chất lượng quả ngon, quả có màu xanh vàng khi chín ngả hẳn sang màu vàng pha sắc đỏ, dáng quả vuông nhưng không chia cạnh rõ như hồng Hạc Trì phần dưới quả thuôn tròn, đáy quả hơi lõm thịt quả có màu vàng nhạt chín sớm hơn hồng Hạc trì 15-20 ngày. Những cây trồng từ dâm chiết rễ ở độ tuổi trên dưới 10 năm cho năng suất bình quân 120-140 kg/cây/năm cá biệt có cây đạt 150 kg/năm rất thích hợp trồng trên đất vùng đồi. Tại xã Gia Thanh theo kết quả điều tra năm 2003 toàn xã chỉ có 188 cây được trồng ở 67 vườn hộ gia đình nhưng do nhận thức được giá trị kinh tế của cây hồng không hạt tại địa phương bà con nông dân đã tổ chức nhân giống trồng mở rộng diện tích đến nay toàn xã đã có trên 50 ha trong đó đã có gần 7 ha cây đang cho quả ổn định và trên 10 ha cây bắt đầu bói quả. So với giống Hạc Trì, hồng Gia Thanh quả có hình dáng mẫu mã không giống như Hạc Trì nhưng là giống có sức sinh trưởng phát triển mạnh hơn, năng suất cao hơn, khả năng chống chịu với điều kiện ngoại cảnh cao, thích ứng rộng chất lựơng quả cũng không thua kém so hồng Hạc Trì. Bởi không chỉ tại Gia Thanh mà nhiều nơi trong tỉnh người dân sau khi biết tiếng đã tìm mua giống hồng này về trồng. Cây sinh trưởng phát triển tốt, nhiều cây đã bắt đầu cho quả.

Hồng Hạc Trì

Hai giống hồng không hạt Hạc Trì và Gia Thanh thực sự là hai giống cây quý, sản phẩm của nó được đánh giá cao không chỉ tại địa phương mà được nhân dân cả nước biết đến. Vì vậy rất cần thiết phải có biện pháp bảo tồn, gìn giữ và phát triển nhằm khai thác tốt nhất tiềm năng đặc biệt này. Để đạt được mục tiêu 150 ha hồng không hạt đến năm 2010 theo như kế hoạch của tỉnh, cần có sự quan tâm và chỉ đạo sát sao hơn nữa của các cấp, các ngành, các địa phương và những chủ trương chính sách hỗ trợ kịp thời để bà con nông dân phấn khởi tích cực tham gia mở rộng diện tích. Trước tiên phải tập trung giải quyết một số vấn đề sau: Ưu tiên công tác đầu tư tuyển chọn những cây hồng giống tốt tìm được những cây ưu tú, cây đầu dòng và có chính sách chế độ để giữ gìn bảo vệ làm nguồn giống cung cấp lâu dài cho sản xuất. Có những quyết định công nhận đối với những cây hồng đạt tiêu chuẩn ưu tú để quản lý và hỗ trợ chăm sóc hàng năm và bồi dục cây sinh trưởng phát triển phục vụ nhu cầu khai thác giống. Tập trung chỉ đạo thực hiện công tác điều tra khảo sát đất đai, điều kiện tự nhiên để quy hoạch phát triển vùng sản xuất hồng tập trung quy mô lớn. Xây dung những cơ chế chính sách phù hợp nhằm khuyến khích người dân mở rộng diện tích trồng hồng. Đẩy mạnh công tác nghiên cứu khoa học nhằm giải quyết tận gốc rễ những vấn đề về kỹ thuật phòng trừ những loại sâu bệnh hại quả để quả hang có hình thức mẫu mã, màu sắc đẹp, hạn chế được tình trạng rụng hoa, rụng quả quá nhiều như hiện nay góp phần tăng năng suet và ổn định sản lượng hàng năm. Đặc biệt là những biện pháp kỹ thuật thu hái, chế biến để kéo dài thời gian bảo quản trong quá trình vận chuyển lưu thông hàng hoá.

Trần Tú Anh - GĐ Trung tâm Khuyến nông Phú Thọ

Các tin mới:

 

Các tin năm 2014

Các tin năm 2013 | 2012 | 2011 | 2010 | 2009 | 2008 | 2007 | 2006: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119