Hàng ngàn hộ nông dân điêu đứng!

Nguồn tin: LĐ, 02/10/2008
Ngày cập nhật: 3/10/2008

Ông Hà Thanh Thuận: "Gần 70ha mì của gia đình sắp thu hoạch, bán cho ai đây?".

Việc đóng cửa Nhà máy Vedan Bình Phước đã dẫn tới một hệ lụy không ai ngờ: Hàng ngàn hộ nông dân trồng mì (sắn) cung ứng cho Vedan Bình Phước lâu nay, thuộc 3 tỉnh: Bình Phước, Tây Ninh và Đắc Nông lâm vào tình cảnh khốn khổ, vì không tiêu thụ được mì.

Ngày 26.9, sau khi phát hiện Nhà máy tinh bột mì Vedan (Cty CP hữu hạn Vedan VN) ở Phước Long - Bình Phước có dấu hiệu xả chất thải chưa qua xử lý vào môi trường, các cơ quan chức năng Bình Phước đã quyết định đình chỉ hoạt động của Nhà máy này.

Vi phạm của Vedan Bình Phước là rất đáng lên án, và quyết định đình chỉ hoạt động của Nhà máy trong 10 ngày thậm chí còn là nhẹ. Song, đáng buồn là việc đóng cửa Nhà máy đã dẫn tới một hệ lụy không ai ngờ: Hàng ngàn hộ nông dân trồng mì (sắn) cung ứng cho Vedan Bình Phước lâu nay, thuộc 3 tỉnh: Bình Phước, Tây Ninh và Đắc Nông lâm vào tình cảnh khốn khổ, vì không tiêu thụ được mì.

Gần 2.000 tấn mì/ngày sẽ bị... đổ bỏ?

Có mặt tại Nhà máy Vedan Bình Phước sáng ngày 1.10, trước mắt chúng tôi là một khung cảnh vắng lặng, đìu hiu. Khoảng 20 xe tải chở ngót nghét gần 500 tấn mì vào bán, phía Vedan Bình Phước đã lấy lý do Nhà máy bị đình chỉ sản xuất, nên không thể thu mua mì cho nông dân nữa...

Hàng chục nông dân đã vô cùng sửng sốt, cãi cọ xảy ra ầm ĩ giữa nông dân với cán bộ Vedan Bình Phước. Nhiều nông dân toan đổ cả xe tải mì trước cổng Nhà máy để phản đối việc không mua mì.

Trao đổi với chúng tôi, ông Chen Tung Ming - Xưởng trưởng Nhà máy Vedan Bình Phước - cho biết: Vedan Bình Phước là trung tâm tiêu thụ khoai mì cho nông dân lớn nhất của Vedan VN. Nơi đây có trách nhiệm mua mì cho nông dân 3 tỉnh Bình Phước, Tây Ninh và Đắc Nông.

Bình quân mỗi ngày, Nhà máy mua của nông dân từ 1.600 - 2.000 tấn mì, với giá 1.000 đồng/kg. Sau đó, sơ chế thành tinh bột và chuyển về cho Nhà máy chính của Vedan ở Đồng Nai sản xuất thành sản phẩm xuất khẩu.

Bình quân mỗi năm, Vedan Bình Phước tiêu thụ khoảng 200.000 - 210.000 tấn mì của khoảng 5.500 hộ nông dân (tương đương 11 - 12 ngàn hécta). Song, việc Vedan Bình Phước bị đình chỉ, dù bước đầu mới là 10 ngày, nhưng Nhà máy không thể nào mua tiếp khoai mì cho người dân được nữa. Khoảng 200 xe tải (gần 2.000 tấn mì), buộc phải chở mì đi... lòng vòng, tìm nơi khác bán. Nếu bán không được, chỉ còn cách mang đi làm thức ăn cho gia súc hay... đổ bỏ.

Người nông dân lo lắng cho hàng trăm tấn mì thu hoạch, nguy cơ sẽ bị đổ bỏ.

Hàng chục ngàn người ăn theo cây mì gặp khó!

Ông Trịnh Xuân Tưởng - nông dân xã Long Hà, huyện Phước Long đang sở hữu 100ha mì - như ngồi trên đống lửa, than thở với chúng tôi: "Thật tai hại, Vedan đóng cửa đúng vào lúc mì đang bắt đầu vào vụ thu hoạch".

Ông Tưởng phân tích, tính bình quân 5 nhân khẩu/hộ, thì 5.500 hộ đã có tới 30.000 người sống nhờ cây mì; chưa kể, theo ông Chen Tung Ming, tại Nhà máy có 400 công nhân và bên ngoài Nhà máy, lúc nào cũng có khoảng 3.000 người làm công đáp ứng nhu cầu vận chuyển, bốc vác, vệ sinh... các xe chở mì từ các nơi đổ về - một khi Vedan Bình Phước đóng cửa, không chỉ nông dân, hàng ngàn con người này sẽ thất nghiệp và điêu đứng vì... mì.

Trong lúc đó, ông Vũ Văn Ban - ngụ thôn 7, tiết lộ: Ngay trong thời điểm này, hàng trăm hộ dân trồng khoảng 700ha mì tại vùng bán ngập vùng lòng hồ thuỷ điện Thác Mơ, Cần Đơn và Sok Phu Miêng cũng đang... kêu cứu. Bởi trong vài ngày tới, thuỷ điện đang bắt đầu tích nước cho hồ, nếu không khẩn trương thu hoạch mì, nước dâng sẽ làm hư hỏng toàn bộ 700ha mì đang bắt đầu vào vụ thu hoạch. Nhưng nếu nhổ 700ha mì ngay lúc này, thì không biết mang mì đi bán cho ai?...

Gặp chúng tôi, ông Trần Công Dũng - Chủ tịch UBND xã Long Hà - bức xúc: "Chuyện hàng ngàn hộ nông dân đang điêu đứng vì cây mì, do không bán được mì cho Vedan, chúng tôi đang theo dõi đây. Chúng tôi hết sức lo lắng, nhưng không biết tính sao".

Ông Dũng thừa nhận, gần hết 15.000 nhân khẩu ở xã Long Hà đều sống nhờ vào cây mì. Gần đây, khoảng 4.000ha điều cũng được người dân chuyển sang trồng caosu, xen với trồng mì. Chăm chút cả năm, trông vọng vào việc thu hoạch bán mì, không bán được mì, những hộ dân này sẽ gặp khó khăn rất nhiều.

Ông Dũng cho hay, xã Long Hà vừa thoát khỏi diện xã nghèo, thì với tình hình này, nguy cơ Long Hà tái nghèo sẽ... trong tầm tay.

Việc Vedan Bình Phước vi phạm về môi trường là việc rất đang lên án. Song song với việc đình chỉ DN này, thiết nghĩ các cấp chính quyền cũng cần có biện pháp gỡ khó cho nông dân.

Cao Hùng