Trồng nấm rơm ở ĐBSCL

Nguồn tin: KHPT, 29/08/2008
Ngày cập nhật: 3/9/2008

Sau nhiều năm độc canh cây lúa, bà con nông dân ở nhiều nơi thuộc TP. Cần Thơ đã chuyển đổi cây trồng phù hợp. Nông dân ở phường Phước Thới đã chuyển từ cơ cấu 3 vụ lúa/năm sang trồng đậu nành hoặc mè trong vụ lúa xuân hè, ở Thuận Hưng thì chuyển sang trồng dưa hấu, bắp lai, dưa leo trong vụ đông xuân. Một số bà con nông dân lên vuông để nuôi cá, tôm càng xanh trong mùa lũ, một số thì chuyển sang trồng nấm rơm. Các mô hình chuyển đổi cơ cấu cây trồng đều đem lại hiệu quả kinh tế cao hơn so với độc canh cây lúa.

Việc trồng nấm rơm ở ĐBSCL đã có từ lâu nhưng thực sự chỉ phát triển mạnh từ khoảng hơn một chục năm trở lại đây. Trước đây, khi nghề trồng nấm rơm chưa phát triển, rơm rạ sau thu hoạch bị bỏ phí trên đồng ruộng, gây ách tắc các dòng chảy và làm ô nhiễm môi trường. Khi nhà nước có chủ trương ngọt hóa vùng tứ giác Long Xuyên, tây sông Hậu, dẫn nước ngọt về những vùng nhiễm phèn, nhiễm mặn mở rộng diện tích lúa cao sản và canh tác 2 - 3 vụ/năm thì nghề trồng nấm rơm cũng phát triển. Đầu tư vốn không nhiều, vòng quay ngắn (15 - 20 ngày), việc trồng nấm rơm còn kéo theo các dịch vụ thu mua, sơ chế nấm, nuôi trồng meo nấm, chợ mua bán rơm, vì thế nghề này đã tạo ra nhiều công ăn, việc làm cho nông dân. Sản phẩm dư thừa sau khi thu hoạch là nguồn phân bón hữu cơ rất tốt cho các loại cây trồng khác. Theo kinh nghiệm của những người trồng nấm, dùng 10 tấn rơm mục đã trồng nấm để bón lót cho lúa thì đỡ được một đợt bón phân.

Ông Ba Dương ở xã Thuận Hưng (Thốt Nốt, Cần Thơ) là người đã hơn chục năm làm nghề trồng nấm. Theo ông, để nấm rơm đạt năng suất cao thì cần phải chú ý một số điểm như sau:

Thời vụ: nấm rơm có thể trồng quanh năm, nhưng để có năng suất cao và thuận lợi thì nên trồng ngay sau khi thu hoạch lúa đông xuân (tháng 2 dương lịch) và từ đầu đến giữa mùa mưa, là lúc rơm nhiều và rẻ, thời tiết thích hợp, chất lượng nước sông tốt. Trồng nấm vào những tháng nắng hạn và mưa nhiều đều không tốt cho nấm.

Sơ chế rơm: rơm trồng nấm có yêu cầu là khô đều, màu vàng. Tuyệt đối không nên sử dụng rơm trên ruộng lúa có sử dụng thuốc 2,4 D (nấm sẽ không mọc). Rơm được gom lại và chất thành đống, khoảng 5 x 3 x 3 m (45 m3) ủ rơm đống to quá sẽ khó cho việc tưới và đảo rơm, đống nhỏ quá sẽ không tạo ra được nhiệt độ cho rơm “chín”. Rơm sau khi chất đống được tưới đều từ trên xuống, giữ ẩm rơm liên tục cho đến khi thò tay vào thấy nóng rát là được; sau khi ủ 4 - 5 ngày phải đảo cho rơm chín đều.

Cấy meo: khi mua meo, chọn những bịch trắng đều từ trên xuống, không mua những bịch meo bị nhiễm nấm mốc có màu đen hay đốm vàng. Rơm mục được chất thành luống như luống khoai, ngang 50 cm, cao 35 - 40 cm, bề dài tùy theo mặt bằng nhưng cần chất rơm tập trung để tạo thuận lợi cho việc tưới. Rải đều meo nấm ở hai bên sườn luống và phủ tiếp một lớp rơm nữa cho kín hết meo. Sau khi cấy meo được 3 - 4 ngày, bào tử nấm nảy mầm thì phủ thêm một lớp rơm mỏng nữa (rơm tươi).

Tưới nước: nấm cần được trồng ở những nơi cao ráo, gần sông để tưới nước và thoát nước đều nhanh, tuyệt đối không để nước ngập lên mô nấm. Khi khô hạn thì cần tưới nước liên tục trong tuần đầu, mỗi ngày một lần, để rơm luôn ẩm. Nên tưới nước vào buổi chiều mát vì tưới vào buổi sáng làm giảm nhiệt độ sẽ ảnh hưởng đến sự sinh trưởng của nấm, tưới buổi trưa nắng nước bốc hơi nhanh cũng không tốt cho nấm.

Phun thuốc: nấm rơm hay bị nhiễm nấm mốc và nấm dại, nấm mốc xanh, mốc cam, mốc thạch cao, phải xử lý bằng thuốc tím; nếu nặng thì dùng Bennomyl, Zineb, Validacin. Với các côn trùng phá nấm như ruồi, mạt gà, bọ nhảy, cuốn chiếu, kiến, gián, phải dùng thuốc Furadan để diệt. Khi nấm đã tạo hình thì phun các loại thuốc kích thích sinh trưởng như Komix, Mimix, Atonic, Bioted...

Thu hoạch: sau khi trồng 12 - 13 ngày thì thăm dò xem kích thước của nấm có đủ cỡ thì mới thu hoạch: dỡ rơm từ từ, không bới lung tung, nhặt những quả nấm đạt kích thước, để nguyên nấm nhỏ và phủ lại rơm rạ như cũ và tưới tiếp để thu hoạch đợt sau.

Theo tính toán của ông Ba Dương, chi phí để trồng hết số rơm của một hecta lúa là: mua rơm 200.000 đ, meo 60.000 - 70.000 đ, công lao động khoảng 700.000 đ, tổng chi phí từ 900.000 - 1.000.000 đ. Nấm thu hoạch từ lượng rơm đó là 200 - 250 kg, giá bán 20.000 đ/kg, tổng thu nhập từ 4.000.000 - 5.000.000 đ, trừ chi phí, lãi khoảng 3 - 4 triệu đồng.

ThS. TRẦN VĂN HIẾN