Từ nửa tháng nay, nhiều hộ nông dân ở ĐBSCL tất tả đi tìm thương lái nhưng vẫn không bán được lúa. Trong khi đó, giá lúa trên thị trường đang giảm mạnh. Vì sao có tình trạng này?

Lúa của gia đình anh Trần Minh Sơn (Châu Phú, An Giang) đang chờ người mua - Ảnh: Đ.VỊNH

Sáng 29-7, vừa trở về sau chuyến khảo sát tại ĐBSCL, ông Trương Thanh Phong - chủ tịch Hiệp hội Lương thực VN (VFA) - đã dành riêng cho Tuổi Trẻ cuộc phỏng vấn. Ông Phong cho biết:

- Đúng là giá lúa hiện đang ở mức rất thấp, nông dân chỉ có thể bán được với giá 4.200-4.300 đồng/kg. Nếu so với vụ đông xuân giá thành sản xuất lúa chỉ có 2.500 đồng/kg nhưng giá bán lên tới 5.500-6.000 đồng/kg, hiện nay nông dân đang gặp khó khăn rất lớn do giá thành sản xuất lúa đã lên tới 3.500 đồng/kg.

Trong khi tất cả chi phí khác đều tăng giá, còn thu nhập từ hạt lúa lại giảm đã đẩy nhiều hộ nông dân vào tình cảnh khó khăn. Còn chuyện ứ đọng lúa, một phần do nông dân không thể chấp nhận bán lúa với giá này, nhưng chủ yếu do các doanh nghiệp mua vào rất ít, trong khi vụ thu hoạch hè thu cũng được gần 2/3.

* Nhiều nông dân cho rằng giá lúa thấp vì các doanh nghiệp không chịu thu mua lúa, dù hoạt động xuất khẩu đã được mở cửa trở lại?

- Kể từ khi cho phép xuất khẩu gạo trở lại từ đầu tháng 7-2008, các doanh nghiệp đã ký được hợp đồng xuất khẩu 900.000 tấn gạo, nâng sản lượng ký hợp đồng xuất khẩu đến nay lên 3,4 triệu tấn, tức chỉ còn khoảng 100.000 tấn so với chỉ tiêu xuất khẩu đến hết tháng 9-2008. Trong khi đó, lãi suất ngân hàng hiện nay quá cao, chỉ riêng khoản lãi này cũng mất khoảng 15 USD/tấn nếu dự trữ trong vòng một tháng. Do vậy, nhiều doanh nghiệp đã chọn phương án chờ tàu vào rồi mới tổ chức mua gạo để tránh bớt chịu lãi ngân hàng, giảm giá thành.

Tuy nhiên, đây không phải là yếu tố chính khiến lúa rớt giá, mà do giá gạo trên thị trường thế giới đã giảm mạnh. Từng có thời điểm loại gạo 25% tấm (xấu nhất) được ký bán với giá 1.200 USD/tấn, nhưng hiện nay loại gạo tốt nhất của VN (5% tấm) cũng chỉ bán được với giá 620-630 USD/tấn. Có nhiều nguyên nhân, trong đó các nước nhập khẩu gạo từ VN như Indonesia hay Malaysia đang bước vào vụ thu hoạch, trong khi châu Phi vẫn có nhu cầu rất lớn lại không mua do giá cả và cước vận tải khá cao...

* Nhưng để tiêu thụ hết lúa cho nông dân, các doanh nghiệp có thể tính toán các chi phí để đưa vào giá thành trước khi ký hợp đồng giao hàng vào cuối năm chẳng hạn, thưa ông?

- Đây là một bài toán cực kỳ nan giải đối với cả nông dân lẫn doanh nghiệp. Nếu không sớm tiêu thụ hết lúa cho nông dân, hàng loạt hộ dân sẽ rơi vào cảnh khốn đốn do vốn đầu tư cho vụ lúa nhiều hộ đã vay ngân hàng mua nợ tại các đại lý với lãi suất khá cao.

Trong khi đó, nếu doanh nghiệp tập trung thu mua lúa thì cũng đối diện với ba vấn đề khó khăn rất lớn. Thứ nhất, lãi suất cao đẩy giá thành tăng. Thứ hai, nếu giá gạo xuất khẩu vào cuối năm không tốt, doanh nghiệp sẽ chịu lỗ. Mà với giá gạo trên thị trường rất thấp hiện nay, doanh nghiệp khó ký được những hợp đồng với giá cao. Một vấn đề nan giải thứ ba đối với doanh nghiệp là thuế xuất khẩu gạo, chậm nhất từ ngày 15-7, với mức thuế 500.000 đồng/tấn cho giá gạo xuất khẩu từ 600 USD/ tấn và lũy tiến tùy theo mức giá. Việc các doanh nghiệp không mặn mà đối với việc thu mua lúa gạo hiện nay là còn do chờ đợi hướng dẫn về thuế xuất khẩu gạo.

* VFA sẽ hành động như thế nào để giải quyết những khó khăn này, đặc biệt là đảm bảo nông dân trồng lúa có thể "sống" được , thưa ông?

- Nông dân trồng lúa chỉ có thể "sống" được khi bán được giá 5.500-6.000 đồng/kg, nếu thấp hơn cũng khoảng 5.000 đồng/kg. Do đó, vài ngày nữa VFA sẽ họp với các thành viên để bàn biện pháp, trong đó chủ yếu kêu gọi các doanh nghiệp cố gắng tiêu thụ nhanh lúa cho nông dân với mức giá tạm chấp nhận được là 5.000 đồng/kg. Các doanh nghiệp từng đạt mức lãi cao vào đầu năm nên chia sẻ khó khăn với nông dân.

Ngoài ra, VFA cũng kiến nghị nâng mức khởi điểm chịu thuế xuất khẩu gạo lên mức 800 USD/tấn hoặc tốt nhất là bỏ luôn. Cái gì thấy sai, chưa hợp tình hợp lý thì cần phải bỏ chứ thuế xuất khẩu gạo thật ra đánh trực tiếp vào nông dân. Mặt khác, thời điểm áp dụng thuế xuất khẩu gạo cũng không thích hợp, giá gạo thế giới xuống thấp và khó tiêu thụ hơn, trong khi chi phí đầu vào sản xuất lúa lại tăng rất cao.

HẢI ĐĂNG thực hiện

Các tin mới:

 

Các tin năm 2014

Các tin năm 2013 | 2012 | 2011 | 2010 | 2009 | 2008 | 2007 | 2006: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119