Khi hạt lúa lên ngôi: Đốn tràm, phá mía, bỏ đay...

Nguồn tin: Lao Động, 08/05/2008
Ngày cập nhật: 13/5/2008

Rừng tràm bạt ngàn vùng Đồng Tháp Mười đang bị chuyển dần sang trồng lúa.

Bắt đầu từ vụ đông xuân vừa qua, khi giá lúa tăng cao, bảo đảm cho người trồng lúa có lời, nhiều nơi ở Long An bắt đầu có sự chuyển dịch cây trồng trở về với lúa. Hàng ngàn hécta đất trồng lúa một thời bị lên liếp trồng tràm, trồng mía, nuôi tôm... nay lại được gieo cấy cây lúa nước truyền thống. Phong trào "lúa hoá" càng được kích thích bởi cơn sốt lúa gạo vừa qua. Sự chuyển dịch này hoàn toàn tự phát, chưa thể nói lành hay dữ.

Trồng lúa hiệu quả gấp 10 trồng tràm

Đã từng có lúc diện tích trồng tràm ở vùng Đồng Tháp Mười thuộc Long An lên đến cả trăm ngàn hécta. Cách đây 10 năm, khi cây tràm còn là sự lựa chọn chủ yếu của ngành xây dựng, 1ha tràm thu hoạch có thể bán được 70 triệu đồng. Nay cừ bêtông đã được thay thế cừ tràm trong xây dựng. Giá 1ha tràm 7 năm tuổi hiện chỉ còn trên dưới 15 triệu đồng. Với giá lúa hiện nay, hiệu quả trồng lúa cao gấp khoảng 10 lần trồng tràm.

Dù tỉnh Long An đang nỗ lực mời gọi các dự án chế biến gỗ tràm để mong duy trì diện tích rừng tràm, nhưng trong 3 năm vừa qua đã có khoảng 10 ngàn hécta tràm được thay thế bởi cây lúa.

Chuyện gì sẽ xảy ra nếu gần 100 ngàn hécta rừng tràm vùng Đồng Tháp Mười biến mất? Tiến sĩ Nguyễn Hữu Chiếm - Phó trưởng khoa môi trường - Trường Đại học Cần Thơ - cho rằng, rừng tràm có vai trò rất quan trọng đối với môi trường sinh thái của khu vực. Mất rừng tràm sẽ gây ra hậu quả khôn lường, như không còn nơi trú ngụ cho hệ động vật phong phú, khí hậu nóng lên, tăng lũ lụt, thiên tai...

Đó là chưa kể rừng tràm bạt ngàn vùng Đồng Tháp Mười đang ẩn chứa những giá trị kinh tế, văn hoá, du lịch... mà ta chưa hiểu biết hết. Liệu thế hệ mai sau có phải tiếc nuối một báu vật thiên nhiên trao tặng cho vùng Đồng Tháp Mười đã bị đánh mất.

Phó chủ tịch UBND tỉnh Long An ông Nguyễn Thanh Nguyên - cho biết, Long An cố giữ diện tích tràm khoảng 75 ngàn hécta. Thế nhưng giữ bằng biện pháp khả thi gì thì không ai có câu trả lời thoả đáng.

Lúa "đe doạ" nhà máy đay, nhà máy đường...

Tỉnh Long An hiện có khoảng 15 ngàn hécta đất trồng mía cung cấp cho 2 nhà máy đường. Vùng Thạnh Hoá, Tân Thạnh, Mộc Hoá có khoảng 10 ngàn hécta (dự kiến sẽ nâng lên 20 ngàn hécta) đất trồng đay cung cấp cho Nhà máy bột giấy Phương Nam đang xây dựng.

Trong những ngày qua, hàng trăm hộ nông dân ở Bến Lức, Thạnh Hoá đã phá mía, phá đay chuyển sang trồng lúa. Ông Nguyễn Thanh Tùng - Giám đốc Trung tâm Khuyến nông Long An - cho rằng, đất trồng mía chuyển sang trồng lúa chắc chắn sẽ tốt. Thế nhưng, bà con cần cân nhắc kỹ, bởi sau này muốn chuyển sang trồng mía trở lại, chi phí đầu tư sẽ rất tốn kém.

Chủ tịch UBND huyện Bến Lức - ông Nguyễn Công Trình - cho biết, địa phương chỉ công bố quy hoạch vùng trồng loại cây gì, chứ không thể dùng biện pháp hành chính để giữ diện tích mía.

Ông Nguyễn Văn Trở - Chủ tịch UBND xã Thạnh Lợi (nơi có hơn 3 ngàn hécta mía) - cho rằng, các nhà máy đường phải có chính sách phù hợp để giữ người trồng mía, nếu không người dân chuyển sang trồng lúa thì các nhà máy sẽ lãnh hậu quả.

Hàng ngàn hộ dân trồng đay ở Thạnh Hoá, Tân Thạnh năm rồi trồng đay, nhà máy không mua (hoặc mua với giá "bèo") nên họ không có lời, trong khi trồng lúa cũng không khả quan gì hơn. Nay giá lúa tăng cao, họ đã có sự lựa chọn cho vụ hè thu sắp đến.

Nay mai khi Nhà máy bột giấy Phương Nam hoàn thành đi vào hoạt động, bài toán nguyên liệu cho nhà máy sẽ trở nên khó giải khi nguồn nguyên liệu cây đay được nhắm đến đã không còn.

Không còn đất bỏ hoang

Hàng ngàn hécta đất bỏ hoang ở huyện Đức Hoà, Đức Huệ bỗng dưng được cày xới trở lại. Đây là những vùng đất không được màu mỡ, trước đây trồng lúa chỉ đủ chi phí, không có lời. Trong khi các dự án công nghiệp, đô thị được giăng ra khắp nơi. Người dân không tiếp tục canh tác, để đất nằm không chờ dự án. Nay giá lúa tăng cao, tính ra trồng lúa có lời, người dân lại gieo cấy lúa.

Phó chủ tịch UBND xã Đức Hoà Đông (huyện Đức Hoà) - ông Nguyễn Phương Nhựt - cho biết, vụ hè thu này có khoảng 100ha đất bỏ hoang trong xã được bà con gieo cấy lại. Bản thân gia đình ông cũng cũng cày cấy lại 0,5ha đất bỏ hoang mấy năm qua.

Phấn Đấu