Hà Giang: Thảo quả, cây xóa nghèo

Nguồn tin: SGGP, 28/11/2007
Ngày cập nhật: 30/11/2007

Cao Mã Pờ là một xã giáp biên giới với Trung Quốc, thuộc huyện Quản Bạ, tỉnh Hà Giang. Nhờ cây thảo quả, trong những năm gần đây, đời sống của bà con nông dân đã được cải thiện đáng kể.

Thoát nghèo từ thảo quả

Thảo quả, còn có tên là đò ho, thảo đậu khấu (tên khoa học là Amomum Tsao) thường được người dân tộc sử dụng làm gia vị và thuốc chữa đau bụng, giải độc… Cây thảo quả dễ thích nghi dưới tán rừng già, có tầng thảm mục, độ ẩm cao, nhiệt độ thấp và ánh sáng yếu. Chính vì vậy, thảo quả chỉ được trồng trên khu vực núi cao trên 1.000m so với mực nước biển. Người dân trồng thảo quả bằng phương pháp tách chồi hoặc ươm cây con từ hạt. Mùa thu hoạch thảo quả bắt đầu từ tháng 8 Âm lịch.

Ông Lệnh Xuân Kiểm, Phó Bí thư thường trực huyện Quản Bạ cho biết, tỷ trọng nông nghiệp vẫn chiếm trên 40% nền kinh tế huyện, chủ yếu là bắp và lúa. Do năng suất thấp và chỉ trồng được 1 đến 2 vụ, nên đời sống nông dân còn nhiều khó khăn. Cho tới nay, Quản Bạ vẫn là một trong 9 huyện nghèo nhất cả nước (với 54% hộ nghèo), thu nhập bình quân khoảng 3,5 triệu đồng/năm/hộ, thu nhập của nông dân còn thấp hơn, chỉ trên dưới 200.000đ/tháng/hộ.

Năm 2007 là năm huyện thu được ngân sách cao nhất (hơn 4 tỷ đồng), nhưng cũng chỉ đáp ứng 6%-7% nhu cầu hoạt động; còn lại vẫn là ngân sách nhà nước.

Trong bối cảnh chung như vậy, xã Cao Mã Pờ nổi lên như một mô hình phát triển kinh tế, biết chọn thế mạnh địa phương để phát triển cây thảo quả. Ông Đảng Xuân Chiến, dân tộc Dao, Bí thư xã Cao Mã Pờ cho biết, diện tích cây thảo quả trên địa bàn xã hiện có trên 300ha, năng suất từ 1 -1,5 tạ quả khô/ha.

Giá của 1kg thảo quả khô dao động từ 45.000đ đến 90.000đ, tùy chất lượng. Nhờ cây thảo quả, nhiều hộ gia đình có thu nhập từ vài chục triệu đến hàng trăm triệu đồng mỗi năm. Nhờ vậy, xã Cao Mã Pờ cơ bản đã xóa hết nhà tạm.

Bên cạnh hiệu quả kinh tế cao, việc phát triển cây thảo quả còn mang lại một tác động tích cực khác là phổ biến ý thức bảo vệ rừng của người dân tộc thiểu số. Không chỉ giữ gìn diện tích rừng già, người dân còn chủ động cải tạo, trồng mới vườn rừng để phát triển diện tích thảo quả.

Nỗi lo vẫn còn

Anh Tản Phú Lìn, ở thôn Thền Ván 1 cho biết, gia đình anh trồng 2ha cây thảo quả nhưng năm nay thu nhập không bao nhiêu. Nguyên nhân do thời tiết không ổn định, lúc thảo quả ra hoa thì trời nắng nóng nên hoa bị héo, quả đậu ít; sau đó, thời tiết lại mưa nhiều khiến quả bị thối.

Mỗi héc ta chỉ thu được khoảng 1 tạ quả khô và nhiều quả non nên chất lượng không cao, chỉ bán được 45.000đ/kg. Số tiền thu được không bù đắp công sức của gia đình anh, do thảo quả trồng trong rừng già, nên quãng đường từ nhà lên nương rất vất vả, nhiều khi phải mất hàng tiếng đồng hồ băng rừng, vượt núi.

Hạt thảo quả sấy khô

Trong khi đó, chính quyền xã thừa nhận, sự hỗ trợ của địa phương trong việc trồng cây thảo quả còn hạn chế. Từ hàng trăm năm qua, những kỹ thuật canh tác cây thảo quả không mấy thay đổi: nông dân lên rừng phát quang, gieo hạt, mỗi tháng lên thăm nương và đến mùa thì thu hoạch. Việc sấy khô thảo quả được thực hiện ngay trên nương bằng bếp củi nên chất lượng không ổn định. Hiện nay, cây thảo quả thu hoạch đến đâu là tiêu thụ hết đến đó, chủ yếu là bán sang Trung Quốc.

Một số người dân mang thảo quả sang những cửa hàng hoặc chợ nhỏ ở bên kia biên giới bán lẻ, cũng có nhiều lái buôn người Trung Quốc tìm đến tận nhà người dân để thu mua, nhưng hầu như không có kênh thu mua chính thức nào. Bởi vậy, dù thu hoạch đến đâu bán hết đến đó, nhưng người dân vẫn không chủ động được đầu ra và giá cả cho sản phẩm của mình.

Chủ trương của huyện Quản Bạ và xã Cao Mã Pờ là phấn đấu từ nay đến 2010, phát triển diện tích thảo quả lên khoảng 600ha, gấp đôi diện tích hiện nay. Thế nhưng, để thảo quả thành cây “xóa nghèo” của người dân, chính quyền xã, huyện và các ngành chức năng cần sớm có chính sách cụ thể hỗ trợ phát triển loại cây này.

HÀ VY