Một vấn đề rất quan trọng đối với nông dân thời hội nhập là cần phát huy vai trò, trách nhiệm hơn nữa trong việc liên kết trong sản xuất để khắc phục tình trạng bất cập: nhỏ lẻ, phân tán, chuyển đổi chậm, không đồng bộ, chưa liên kết thành chuỗi đang diễn ra. Người nông dân cần tham gia trong tiến trình đổi mới hợp tác xã nông nghiệp hiện nay và tiến tới hình thành các doanh nghiệp nông nghiệp.

Nông dân cần chủ động trong hoạt động của hợp tác xã vì muốn sản xuất tốt trong cơ chế thị trường thì phải cùng nhau hợp tác, tăng khả năng ứng dụng tiến bộ kỹ thuật, tăng năng lực sản xuất, khả năng vốn, tiêu thụ sản phẩm, để tăng tính cạnh tranh cho sản phẩm của mình. Hợp tác xã cũng giúp người nông dân trong việc nắm bắt thông tin kịp thời về thị trường, kỹ thuật sản xuất…

Bên cạnh sự nỗ lực của nông dân, vai trò của nhà nước là vô cùng quan trọng trong tiến trình hội nhập kinh tế thế giới của nền nông nghiệp nước ta. Nhà nước cần nhanh chóng hoàn thiện thể chế thị trường; thực hiện triệt để các cải cách kinh tế và chính sách kinh tế - xã hội quan trọng và xây dựng được các chiến lược phát triển. Khoảng cách giữa thành thị và nông thôn ở nước ta hiện nay đang còn xa.

Vẫn còn nhiều hộ nông dân chưa thoát khỏi đói nghèo. Những chăm sóc y tế, giáo dục, văn hóa… với bà con nông dân vẫn còn phải nỗ lực lớn để vượt qua. Điệp khúc “Được mùa mất giá” luôn thường trực trên đôi vai người nông dân nước ta. Những hàng rào kỹ thuật dựng lên ngày càng nhiều ở các nước khác đang là rào cản đối với hàng nông sản xuất khẩu của chúng ta. Những điều này đòi hỏi cần có một chiến lược đồng bộ từ khâu lập chính sách vĩ mô, sự phối hợp giữa các ngành đến quy hoạch, đào tạo cho người nông dân.

Nhà nước cần chủ động trong việc quy hoạch các vùng sản xuất nông nghiệp, vùng chuyển đổi sang công nghiệp, dịch vụ rõ ràng và mang tính dài hạn để việc hoạch định kế hoạch sản xuất mang tính ổn định, lâu dài. Nếu có được những định hướng đúng đắn và quy hoạch tổng thể xác định cơ cấu cây trồng, vật nuôi phù hợp sẽ giúp cho người nông dân chủ động trong sản xuất, bố trí “trồng cây gì, nuôi con gì” để không phải lo “được mùa mất giá”. Nhà nước cần hỗ trợ người nông dân trong đào tạo từ kiến thức kỹ thuật trong sản xuất, tay nghề và kỹ năng chuyên môn đến kiến thức về thị trường để họ có thể chủ động trong sản xuất và hội nhập thành công.

Cùng với những chính sách của Nhà nước, các đoàn thể, các nhà khoa học, hiệp hội ngành nghề và các doanh nghiệp cần hỗ trợ nông dân trong quá trình liên kết sản xuất và áp dụng các tiến bộ kỹ thuật trong sản xuất. Cần thiết phải tổ chức lại sản xuất nông nghiệp, tăng cường khuyến nông, đào tạo nghề cho nông dân.

Khi nông dân đã liên kết với nhau, người nông dân dễ dàng tiếp cận được với tiến bộ kỹ thuật mới, các giống cây trồng, vật tư, phân bón và biện pháp thâm canh mới để từ đó nâng cao năng suất và chất lượng nông sản. Khi tạo thành tổ liên kết sản xuất, hợp tác xã hay doanh nghiệp, người nông dân sẽ có được lợi thế cạnh tranh từ việc được các doanh nghiệp cung cấp các yếu tố đầu vào như giống, phân bón, thuốc bảo vệ thực vật… với giá cả hợp lý (vì mua với số lượng lớn).

Họ cũng được lợi thế trong việc triển khai sản xuất vì quy mô lớn sẽ giảm suất đầu tư và thuận lợi trong việc tiêu thụ do có thể ký được hợp đồng trước với các doanh nghiệp. Kết quả của quá trình này là nông dân có chi phí sản xuất thấp, năng suất cao, sản lượng đủ lớn, chất lượng ổn định và đầu ra thuận lợi từ đó có đạt hiệu quả cao.

Các đoàn thể, các doanh nghiệp và hiệp hội ngành nghề phải cùng chung tay góp sức với nông dân trong việc xây dựng và phát triển thương hiệu. Việc phối hợp tốt sẽ tránh được việc “phát triển thương hiệu nông sản kiểu làng, xã” hay “cá thể” mà xây dựng thương hiệu trên cơ sở vùng miền và quốc gia. Trong thực tế, “thương hiệu nông sản làng xã” chỉ thích ứng cho tiêu thụ nội địa với quy mô nhỏ vì sản lượng không thể đủ lớn. Mặt khác, một khi nông sản nước ta xuất ra thị trường quốc tế luôn có gắn kèm tên Việt Nam.

Chẳng hạn “trái cây Thái Lan” hay “trứng gà Trung Quốc” dù thương hiệu gì vẫn chỉ được người tiêu dùng Việt Nam coi là “trái cây Thái Lan” hay “trứng gà Trung Quốc” mà thôi… Do vậy, dù tốt hay xấu, thương hiệu nông sản kiểu “làng xã” của Việt Nam khi xuất ra nước ngoài cũng sẽ được coi là “Việt Nam” và ảnh hưởng đến chung cho cả ngành hàng. Chính vì vậy việc xây dựng và phát triển thương hiệu quốc gia cho nông sản Việt Nam là rất cần thiết.

Bên cạnh đó, Nhà nước và các hiệp hội ngành nghề cần xây dựng và ban hành những quy định về điều kiện, tiêu chuẩn về kỹ thuật sản xuất, tiêu chuẩn chất lượng bắt buộc đối với nông sản Việt Nam để đảm bảo tất cả hàng nông sản Việt Nam khi xuất khẩu ra thế giới đều đảm bảo tiêu chuẩn và không ảnh hưởng đến uy tín thương hiệu nông sản quốc gia.

Trong thời gian qua, một số mô hình “liên kết bốn nhà” chưa thực sự phát huy được hiệu quả. Nguyên nhân của sự thiếu hiệu quả đó có nhiều, nhưng trong đó vai trò của nhà nông, người trực tiếp làm ra nông sản hàng hóa cung cấp cho thị trường là chủ yếu. Với sự manh mún về đất đai và tư liệu sản xuất cùng phương thức sản xuất nhỏ lẻ, thói quen làm ăn đơn giản cộng đã ăn sâu vào tiềm thức của nông dân là điều khó tạo nên một sự “đột phá” nên hiệu quả của mô hình liên kết chưa cao.

Để mối liên kết giữa bốn nhà thực sự bền vững và hiệu quả, cùng với sự nỗ lực tham gia của các “Nhà” (Nhà nước, nhà kinh doanh, nhà khoa học…) thì nhà quản lý có vai trò hết sức quan trọng. Nếu các cơ quan này chủ động vào cuộc một cách tích cực để thực hiện các biện pháp như: quy hoạch, dồn điền đổi thửa; định hướng chuyển dịch cơ cấu cây trồng vật nuôi phù hợp; giới thiệu những mô hình sản xuất mới hiệu quả cao… thì sự liên kết giữa các “nhà” mới có điều kiện phát huy được hiệu quả và đem lại lợi ích cho người nông dân cũng như cho xã hội.

LÊ QUỐC PHONG (Giám đốc Công ty Phân bón Bình Điền)

Các tin mới:

 

Các tin năm 2014

Các tin năm 2013 | 2012 | 2011 | 2010 | 2009 | 2008 | 2007 | 2006: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119