Hội nghị đánh giá ba năm chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông nghiệp

Nguồn tin: ND, 16/4/2004
Ngày cập nhật: 17/4/2004

Sáng 16-4, tại Hà Nội, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Hội Nông dân Việt Nam, báo Nhân Dân đồng tổ chức Hội nghị "Chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông nghiệp, nâng cao hiệu quả sử dụng đất, xây dựng nhiều cánh đồng, trang trại, hộ nông dân đạt và vượt 50 triệu đồng/ha/năm". Hơn 300 đại biểu là lãnh đạo tỉnh, thành phố, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN và PTNT) trong cả nước, đại diện các bộ, ban, ngành T.Ư có liên quan dự. Thủ tướng Phan Văn Khải dự và phát biểu ý kiến.

Chủ trì Hội nghị là: Bộ trưởng NN và PTNT Lê Huy Ngọ, Tổng Biên tập báo Nhân Dân Ðinh Thế Huynh, Thứ trưởng Bộ NN và PTNT Cao Ðức Phát; Phó Chủ tịch Hội Nông dân Việt Nam Hà Phúc Mịch.

Ba năm qua, thực hiện Nghị quyết 09/2000/NQ-CP của Chính phủ về một số chủ trương, chính sách chuyển dịch cơ cấu kinh tế và tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp, cơ cấu sản xuất nông, lâm nghiệp nước ta có nhiều chuyển biến tích cực. Mặc dù diện tích cây lương thực giảm, nhưng năng suất, sản lượng, chất lượng tăng khá, bảo đảm an ninh lương thực, tăng khối lượng, giá trị xuất khẩu. So với năm 2000, cả nước giảm 217 nghìn ha lúa, nhưng nhờ năng suất bình quân tăng 3,9 tạ/ha, sản lượng lúa năm 2003 đạt 34,52 triệu tấn, tăng hai triệu tấn, vượt mục tiêu Ðại hội IX của Ðảng đề ra (34 triệu tấn) trước hai năm. Năm 2003, cả nước xuất khẩu hơn 3,8 triệu tấn gạo, đứng thứ hai thế giới về khối lượng và đạt kim ngạch 727 triệu USD. Ðồng thời với giảm diện tích lúa bấp bênh và các cây trồng hiệu quả thấp, thì diện tích, sản lượng một số cây thay thế nhập khẩu, dễ tiêu thụ tăng nhanh như ngô đạt 910 nghìn ha (tăng 180 nghìn ha), sản lượng 2,93 triệu tấn (tăng gần một triệu tấn); đậu tương 166 nghìn ha (tăng 42 nghìn ha), sản lượng 225 nghìn tấn (tăng 60%); bông tăng 10 nghìn ha, sản lượng tăng 80%. Diện tích rau màu thực phẩm đạt 545 nghìn ha (tăng 92 nghìn ha), sản lượng đạt 7,6 triệu tấn (tăng 1,6 triệu tấn)...

Nhờ khai thác tốt thị trường thế giới và đầu tư thâm canh, các cây công nghiệp cũng đạt mức tăng khá cả về diện tích, năng suất, sản lượng và kim ngạch xuất khẩu. Tỷ trọng ngành chăn nuôi vươn lên chiếm 20% giá trị sản xuất nông, lâm nghiệp. Quá trình chuyển dịch cơ cấu sản xuất cũng góp phần làm sản xuất nông nghiệp gắn bó hơn với công nghiệp chế biến, đưa tổng kim ngạch xuất khẩu nông, lâm, thủy sản đạt 5,5 tỷ USD, chiếm 27% tổng kim ngạch xuất khẩu cả nước; đưa giá trị sản xuất/ha canh tác từ 15,3 triệu đồng (năm 2000) lên gần 20 triệu đồng/năm(năm 2003), hộ đạt thu nhập 20 triệu đồng/năm; đặc biệt trong đó gần 500 nghìn ha (chiếm 5,3% diện tích đất nông nghiệp) đạt từ 50 triệu đồng/ha/năm trở lên.

Năm 2003, thu nhập bình quân một nhân khẩu ở nông thôn đạt 276 nghìn đồng/tháng, tăng 20% so với năm 2000. Cùng với sự đầu tư mạnh mẽ của Nhà nước cho các chương trình giống, cơ sở hạ tầng, chuyển giao tiến bộ kỹ thuật cho nông dân, khắp các vùng sinh thái trong cả nước xuất hiện những công thức luân canh đa dạng, mô hình sản xuất, kinh doanh giỏi, đạt thu nhập hàng trăm triệu đồng/ha/năm hoặc trên hộ/năm.

Ngoài tập trung phân tích, đánh giá thành tựu chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông nghiệp, các tham luận tại Hội nghị nêu nhiều hạn chế phát sinh trong ba năm qua. Ðó là quá trình chuyển dịch còn chậm so với yêu cầu đặt ra; chưa dựa trên cơ sở gắn kết giữa quy hoạch với kế hoạch, giữa công nghiệp chế biến với vùng nguyên liệu, nhiều mô hình sản xuất mang tính tự phát, không bền vững; một số nơi, sự quan tâm của cấp ủy, chính quyền chưa sâu sắc, triển khai chưa cụ thể.

Ðồng thời, các tham luận cũng chỉ ra những kinh nghiệm bước đầu, đóng góp nhiều giải pháp cụ thể để thực hiện mục tiêu chương trình chuyển dịch đến năm 2010: Chuyển đổi cơ cấu sản xuất theo từng vùng sinh thái, từng ngành hàng; trên cơ sở quy hoạch và dự báo thị trường, phát triển mạnh các cây trồng có khả năng xuất khẩu như cà-phê, cao-su, chè, rau quả, cây công nghiệp ngắn ngày; các cây thay thế nhập khẩu như mía, bông, đậu tương; phát triển chăn nuôi các con chủ lực như lợn, bò, gia cầm.

Phát biểu ý kiến với Hội nghị, Thủ tướng Phan Văn Khải biểu dương những thành công của ngành nông nghiệp, bày tỏ sự vui mừng trước những kết quả đạt được của các tầng lớp nông dân. Thủ tướng chỉ đạo Hội nghị tập trung bàn nhiều vấn đề lớn như cần làm tốt công tác quy hoạch; quy hoạch phải sát thực tế, phù hợp đầu ra; xây dựng quy hoạch đồng bộ từ chính sách, đầu tư hạ tầng, cách thức triển khai để nâng cao hiệu quả các dự án, nhất là khâu xây dựng các nhà máy chế biến. Từ nay đến năm 2010 cần tập trung cho công tác thủy lợi, nghiên cứu khoa học, ứng dụng tiến bộ kỹ thuật vào sản xuất, nhằm tăng năng suất cây trồng và thực hiện hiệu quả chương trình chuyển dịch. Các cấp, các ngành cần phối hợp tổ chức lại sản xuất và phát triển dịch vụ nông nghiệp. Công tác chuyển dịch phải được đặc biệt quan tâm đến đồng bào dân tộc thiểu số ở các vùng sâu, vùng xa, vùng đặc biệt khó khăn, giúp bà con xóa đói, giảm nghèo, vươn lên làm giàu.

Thủ tướng nhấn mạnh, để thực hiện thành công các mục tiêu Ðại hội Ðảng IX, ngành nông nghiệp và các địa phương cần phát động thành một phong trào thi đua mới, trong đó các cấp ủy Ðảng phối hợp các tổ chức xã hội cùng vào cuộc, có kế hoạch cụ thể, có sự phân công, phân nhiệm cho từng đơn vị, cá nhân vì mục tiêu chung.