Dây thuốc cá bén rễ đất U Minh

Nguồn tin: Báo Cần Thơ, 16/10/2013
Ngày cập nhật: 18/10/2013

Nhiều năm qua, cây tràm cho hiệu quả kinh tế thấp nên gần đây, nhà nông một số nơi ở miệt rừng U Minh hạ (Cà Mau) manh nha trồng dây thuốc cá. Loại cây có sức sống bền bỉ ấy bước đầu đã giúp nhiều nông hộ thoát nghèo, vươn lên khấm khá…

Nông dân ấp 17 xã Khánh An chia sẻ kinh nghiệm trồng dây thuốc cá.

Một trong những vùng có hộ trồng dây thuốc cá nhiều là ấp 17, xã Khánh An, huyện U Minh. Theo ông Trần Minh Trí, Trưởng ấp 17, nơi đây hiện có trên 60 hộ trồng dây thuốc cá, hộ ít khoảng 1ha, nhiều trên 5ha. Hộ trồng dây thuốc cá nhiều nhất ở ấp 17 gia đình chú Sáu Lương (Đỗ Thanh Lương). Nhờ kiên trì với loại cây trồng này, gia đình chú giờ đã trở thành một trong những hộ dư dả của ấp, có tới 2 người con học đại học. Đưa chúng tôi tham quan rẫy dây thuốc cá xanh um mơn mởn sau nhà, chú Sáu Lương tâm sự: "Có được thành công bây giờ, tôi đeo đuổi trồng dây thuốc cá hơn chục năm chứ không phải ngày một ngày hai".

Chú Sáu cho biết, hồi gia đình chú còn ở miệt Rạch Gốc (huyện Năm Căn cũ, nay là huyện Ngọc Hiển), đã từng trồng dây thuốc cá nhưng do chưa nắm bắt được kỹ thuật nên cả chục năm trời (1990-2000), thu nhập từ loại cây trồng này bấp bênh, khi trúng khi thất. Sau đó không lâu, vì hoàn cảnh gia đình, chú Sáu Lương về miệt rừng Khánh An, sang lại thành quả lao động đất rừng của một người quen, định cư từ đó đến nay. Đồng đất nhiễm phèn nặng, lại thiếu kinh tháo úng mùa mưa nên 7ha trồng lúa một vụ cho năng suất thấp. Mãi đến năm 2002, chú Sáu Lương "liều mạng" không trồng lúa nữa, tìm dây thuốc cá giống về thử nghiệm trên đồng đất mới. Rút kinh nghiệm từ những lần thất bại, chú kê liếp cao ráo, trồng thử 5.000 hom cây giống cho 1.000m2 đất. Hai năm sau, thu hoạch được trên 600kg rễ, thu lời gần chục triệu đồng.

Thấy vùng đất nhiễm phèn nhưng cây thuốc cá phát triển tốt nên chú Sáu Lương dần mở rộng trồng cây thuốc cá lên 1ha rồi 2ha, đến nay là 5,5ha. "Nhờ có thêm loại cây dài ngày này mà gia đình tôi từng bước ổn định cuộc sống nơi ở mới. Vụ năm rồi, tôi thu trên 30 tấn rễ thuốc cá, trừ chi phí còn lời trên 200 triệu đồng sau 24 tháng trồng" – chú Sáu Lương phấn khởi nói.

Trong thời gian chờ tới thu hoạch cây thuốc cá khá dài, chú Sáu Lương chiết cành dây thuốc cá bán hom giống cho những hộ có nhu cầu. Theo lời của chú Sáu, mỗi công dây thuốc cá có thể chiết được 8.000 hom (mỗi hom từ 200-300 đồng). Ngoài ra còn trồng xen canh bắp, khoai mì, rau má… khi thuốc cá còn nhỏ; dưới mương còn giặm thêm lúa, khỏi tốn tiền mua gạo ăn mà có thêm nguồn thu nhập để "lấy ngắn nuôi dài".

Thấy chú Sáu Lương trồng cây thuốc cá hiệu quả nên nhiều hộ dân ấp 17 mạnh dạn phá bỏ các loại cây trồng kém hiệu quả để chuyển sang trồng dây thuốc cá. Anh Dương Hoàng Giang, hàng xóm chú Sáu, có 1,5ha cây thuốc cá, bộc bạch: "Một công dây thuốc cá cho lợi nhuận gấp 3 lần so với trồng lúa, lại ít bị sâu bệnh và ít tốn công chăm sóc. Qua một đợt thu hoạch, tuy còn non kinh nghiệm và gặp lúc rễ thuốc cá rớt giá nhưng gia đình tôi còn lời hơn chục triệu đồng".

Cùng tâm trạng ấy, ông Hà Văn Minh, có gần 3ha dây thuốc cá sắp thu hoạch, cho biết: Làm lúa năng suất thấp trong khi mấy vùng lân cận nuôi thủy sản nước mặn, cần sử dụng lượng lớn rễ thuốc cá nên tôi chuyển qua trồng thử. Đến nay, khá nhiều hộ trồng theo. Mô hình này trở thành "mũi nhọn" của ấp 17 này. Vụ đầu tiên nếu suôn sẻ, tôi thu không dưới 20 tấn rễ thuốc cá, tổng thu không dưới 200 triệu đồng.

Theo lời chú Sáu Lương, vùng đất trong ấp mới khai phá, có lớp than bùn dày nên rất phù hợp trồng dây thuốc cá. Tuy nhiên, để rẫy thuốc cá xanh um, không sâu bệnh và đạt năng suất cao, theo lời chú Sáu, người trồng cũng phải am hiểu kỹ thuật, đặc biệt trong khâu làm đất, chọn cây giống. Theo lời chú Sáu Lương, dây thuốc cá có hai loại giống: loại thân bò và thân đứng. Nếu "non kinh nghiệm" chọn phải loại thân bò thì năng suất thấp và chất lượng không cao, còn loại thuốc cá thân đứng có bộ rễ chùm và ăn sâu vào đất, 1ha loại này năng suất từ 8-10 tấn sau 24 tháng trồng. Thuốc cá đạt chất lượng tốt khi thu hoạch phần rễ sẽ có nhiều mục (trứng). Thời điểm trồng thuốc cá thích hợp từ tháng 10-11 hằng năm, cứ 1.000m2 đất trồng được khoảng 5.000 hom.

Theo kinh nghiệm của chú Sáu Lương, trước khi xuống giống phải xới bung đất, lên liếp cao ráo đề phòng nước ngập trong mùa mưa, diệt cỏ tạp. Suốt một chu kỳ sinh trưởng của dây thuốc cá, chỉ cần bón một lần phân urê trong 6 tháng đầu tiên khi trồng, trung bình 50kg/1.000m2. Phải chịu khó làm cỏ dại giai đoạn thuốc cá còn nhỏ, nếu thời tiết nóng quá nên tưới nước để giữ ẩm cho gốc. Theo cách làm ấy, nếu đất xấu năng suất khoảng 600 kg rễ/1.000m2, nhiều hộ đất đai tốt trồng đạt năng suất gần 1 tấn rễ/1.000 m2.

Hộ trồng dây thuốc cá Khánh An cho hay, tuy nhu cầu dây thuốc cá phục vụ nuôi thủy sản khá lớn nhưng chủ yếu tập trung theo mùa vụ nên giá cả rễ thuốc cá dao động thất thường, mức từ 10.000-20.000 đồng/kg rễ. Chuyện rớt giá ấy, người trồng bớt lo vì với giá rễ ở mức thấp nhất là 10.000 đồng/kg, người trồng cũng thu nhập trên 5 triệu đồng/1.000m2 sau 24 tháng. Khi trúng giá thu nhập cao hơn. Song, cái lo lớn nhất của người trồng loại cây này là vốn khởi điểm. Ông Lê Hoàng Minh, một trong những hộ thâm niên trồng dây thuốc cá ở ấp 17, cho biết: "Trồng dây thuốc cá đạt năng suất cao phải lên liếp cao ráo mới được. Nội tiền đó khoảng 20 triệu đồng/1.000m2. Nếu trồng 1ha cần ít nhất 200 triệu đồng. Số tiền ấy không phải hộ nào cũng có".

Người dân ở ấp 17 cho hay, vài hộ trồng thuốc cá "yếu vốn", lên liếp không cao nên những lúc mưa dầm ngập rẫy thuốc cá, các loại rau màu ngắn ngày xen canh trên rẫy thuốc cá, như: đậu, dưa, khoai mì… bị úng, chết sạch nhưng riêng dây thuốc chỉ thối rễ. Chúng không bị chết mà chỉ èo uột thời gian ngắn rồi tiếp tục đâm chồi, phát triển trở lại. Điều đó cho thấy, loại cây trồng này có sức sống mãnh liệt, bén rễ đất rừng U Minh. Song, để loại cây trồng này giúp người dân xóa đói giảm nghèo, người dân ấp 17 và các vùng khác ở đồng đất U Minh mong được chính quyền, các tổ chức tín dụng lưu tâm tạo điều kiện giúp bà con vay vốn lãi suất thấp, "vốn mồi" ban đầu để mở rộng quy mô sản xuất, bởi chu kỳ của loại cây trồng này kéo dài tới 24 tháng mới thu hoạch.

HỮU TÙNG