Hữu Liên (Lạng Sơn): Trồng lúa lạ - mất vụ mùa

Nguồn tin: Báo Lạng Sơn, 29/08/2013
Ngày cập nhật: 6/9/2013

Lúa không đẻ nhánh, trỗ bông sớm và không đều chỉ sau khi cấy từ 15 ngày đến 20 ngày, là hiện tượng trước nay chưa từng có. Thế nhưng, đây lại là điều đã và đang xảy ra tại xã Hữu Liên, huyện Hữu Lũng (Lạng Sơn). Nguy cơ mất mùa và nỗi lo thiếu đói hiện là tâm trạng chung của chính quyền địa phương cũng như người dân bị ảnh hưởng.

15 ngày đã trổ bông!

Để tìm hiểu về sự việc, chúng tôi có mặt tại xã Hữu Liên, ông Hoàng Văn Quy, Chủ tịch Hội Nông dân xã đưa chúng tôi đi xem những diện tích lúa có hiện tượng trỗ bông sớm. Trên thửa ruộng, lúa thấp le te đã trỗ bông, ông Vy Văn Tú, thôn Là Ba xót xa: “những tưởng giống mới sẽ cho năng xuất cao nên vụ mùa này gia đình ông cấy hết toàn bộ diện tích (1 mẫu), hy vọng sẽ được vụ mùa bội thu. Nhưng không ngờ…”. Rồi ông kể, vụ mùa này lần đầu tiên gia đình ông mua giống lúa Việt Hương Chiếm của một đại lý bán giống trong xã do Công ty Cổ phần giống cây trồng Nam Định sản xuất. Do đây là giống mới lần đầu tiên gieo cấy nên ông rất thận trọng xem và làm theo hướng dẫn về quy trình sản xuất in trên bao bì. Tuy nhiên, sau khi cấy được khoảng 15 ngày, cây lúa cao từ 20 cm đến 30 cm và bắt đầu trỗ bông (bông rất ngắn, hạt thóc nhỏ). Hơn nữa, lúa trỗ bông không đều, nếu mỗi cây lúa cấy khoảng 6 dảnh thì chỉ có từ 2 đến 3 dảnh là trỗ bông. Và theo ông thì năng suất chỉ đạt khoảng từ 10 kg đến 15 kg/sào. Nhìn ông lấm lem bùn đất, trên gương mặt không giấu nổi nỗi lo vụ mùa thất bát, bởi cuộc sống gia đình với 8 nhân khẩu chỉ trông chờ vào đồng ruộng. Ông Vy Văn Đấng, thôn Làng Bên cho biết: trong quá trình gieo mạ, ông nhận thấy, so với cây mạ của các giống lúa khác, cây mạ giống lúa Hương Việt Chiếm có rễ ít và ngắn hơn; thân và lá trông rất cứng cáp (lá mạ của giống lúa khác thường rủ xuống).

Hiện tượng lúa trổ bông sớm trên cánh đồng thôn Làng Bên

Qua cánh đồng các thôn Làng Bên, Ao Vải, Ba Lẹng chúng tôi đều bắt gặp những diện tích lúa trỗ bông, cây thấp và trỗ bông không đều. Tiếp xúc với người dân có lúa trỗ bông sớm, họ đều cho biết: quy trình gieo cấy đều thực hiện theo hướng dẫn ghi trên bao bì giống. Tuy nhiên, khi cấy lúa được một thời gian, hiện tượng lúa của họ cũng giống như lúa của gia đình ông Tú. Sau khi lúa có hiện tượng trên, người dân xem lại bao bì đựng giống thì không thấy ghi thời gian sinh trưởng là bao nhiêu ngày. Người dân cho rằng, có hiện tượng này là do giống lúa không đảm bảo chất lượng, có người còn nghĩ đây là giống làm giả.

Trước thực trạng trên, đại diện Công ty Cổ phần giống cây trồng Nam Định, chủ cửa hàng bán giống và đại diện Phòng NN&PTNT huyện đã làm việc tại Phòng NN&PTNT huyện. Theo biên bản làm việc, Công ty Cổ phần giống cây trồng Nam Định cho rằng: nguyên nhân cây lúa ra đòng và trổ bông sớm tại xã Hữu Liên là do người dân cấy khi tuổi mạ cao (mạ già). Mặt khác, cây lúa cấy sâu, bị nghẹt rễ, kết hợp với chăm không hợp lý dẫn đến cây lúa không tích luỹ đủ năng lượng. Do vậy ra đòng sớm, không phát triển bình thường.

Nguy cơ thiếu đói

Trao đổi với chúng tôi về vấn đề này, ông Lèo Văn Sin, Chủ tịch UBND xã cho biết: Hiện tượng giống lúa Việt Hương Chiếm (do Công ty Cổ phần giống cây trồng Nam Định sản xuất) sau khi người dân cấy khoảng từ 15 ngày đến 20 ngày đã trỗ bông và có các hiện tượng như trên. Hiện tượng này xảy ra tại 8/12 thôn trong xã với tổng diện tích là 21,7 ha trong tổng diện tích cấy lúa vụ mùa toàn xã là 141 ha. Điều đáng nói là, trong tổng số 21,7 ha thì có nhiều hộ cấy hết diện tích giống lúa trên, nếu mất mùa sẽ không biết trông vào đâu. Hơn nữa, tuy chưa được thống kê đầy đủ, song trong số đó có nhiều hộ thuộc diện hộ nghèo. Theo đơn gửi UBND xã, có khoảng 40% số hộ gieo trồng giống lúa Việt Hương Chiếm có nguy cơ mất mùa trắng. Hiện, những diện tích bị tình trạng trên không có cây gì khác để trồng thay thế.

Trong khi nguyên nhân chưa được kiểm chứng, trách nhiệm chưa biết thuộc về ai. Song, thực tế như trên thì chắc chắn năng suất lúa không thể đảm bảo, và người nông dân với nông nghiệp làm đầu thì mất mùa sẽ chẳng biết trông vào đâu. Nguy cơ thiếu đói ở một số hộ dân đang rình rập.

Được biết, trên địa bàn huyện, hiện tượng giống lúa Việt Hương Chiếm của Công ty Cổ phần giống cây trồng Nam Định không chỉ xảy ra hiện tượng như trên ở xã Hữu Liên, mà còn xảy ra tại xã Hoà Bình với diện tích khoảng 10 ha. Hiện, Phòng NN&PTNT huyện đã làm việc với các bên và có ý kiến đề nghị đại lý bán giống, Công ty sản xuất giống lúa Việt Hương Chiếm cùng bàn bạc, thống nhất và có hướng hỗ trợ thiệt hại cho người dân.

Đỗ Hoạt