Ông nông dân giàu sáng kiến

Nguồn tin: ND, 17/8/2007
Ngày cập nhật: 18/8/2007

Ông Lành đang kiểm tra máy bóc lạc trước khi xuất xưởng.

Ông Nguyễn Hữu Lành, 49 tuổi, ở xã Hương Văn, huyện Hương Trà, tỉnh Thừa Thiên- Huế là một trong số hơn 300 đại biểu dự Hội nghị Nông dân sản xuất kinh doanh giỏi toàn quốc tổ chức tại Hà Nội trong tuần tới. Ông nổi tiếng là người cải tiến máy cày và làm ra máy bóc lạc, bóc vừng.

Máy cày “ông Lành”

Chủ xưởng cơ khí Hữu Lành bên đường Quốc lộ 1 trên đường vào TP Huế có khuôn mặt hiền lành, tuổi chưa tới ngũ tuần mà mặt đã nhiều nếp nhăn, quần áo sờn bạc phếch, lấm lem dầu mỡ.

Trong khuôn viên xưởng rộng chừng 300m2 nằm ngổn ngang đủ loại máy, từ máy tiện, máy hàn, máy mài... và hơn chục loại máy nông nghiệp đang giai đoạn hoàn thành. Ông Lành tay cầm búa loay hoay cân chỉnh trục máy cày do khách mới đặt, cho biết khách hàng từ nhiều tỉnh như Quảng Nam, Quảng Trị, Hà Tĩnh, Nghệ An, cả mấy tỉnh ngoài miền bắc cũng vào đặt hàng.

Sự nghiệp của ông bắt đầu từ chuyện người dân trong xã nhờ ông đúc lưỡi máy cày. Thông thường những chiếc máy cày cũ do Nhật Bản hay Trung Quốc sản xuất khi nhập về không kèm bộ phận cày. Dùng lưỡi cày do Liên Xô trước đây sản xuất, khi cày không thể làm sạch cỏ, chỉ giải quyết khâu cày ải, làm tơi xốp đất. Phần việc cày lật, người dân lại dùng trâu, bò cày theo cách truyền thống.

Nhận đơn đặt hàng, ông Lành nghĩ thử thu nhỏ lưỡi cày xem sao. Kết quả sau đó khá hơn, cày lật được cỏ lên, nhưng năng suất vẫn còn thấp. Nghĩ mãi, ông quyết định làm ba loại lưỡi cày nhỏ hơn, bộ phận xới đất được thay thế bằng giàn lật và cắt cỏ. Như vậy, hệ thống cày giờ đây gồm những chiếc đĩa tròn cạnh sắc có thể cày lật úp đất. Ba đĩa tròn phía trước dùng để cắt toàn bộ cỏ, còn ba lưỡi sắt phía sau tiếp tục xới và lật khối đất đã được cắt cỏ.

Có nhiều lúc ông Lành xắn quần ra tận ruộng kiểm tra sản phẩm của mình đã được bà con “ưng ý” chưa.

Ông Lành nói: “Dùng trâu mỗi ngày cày từ sáng đến tối chỉ được 2- 3 sào. Dùng máy cày cải tiến mỗi ngày được tới hai héc-ta, năng suất hơn 20 lần”!

Phó Chủ tịch UBND xã Hương Văn, ông Trần Xuân Đống cho biết, dăm năm trở lại đây bà con xã Hương Văn và một số xã trong và ngoài huyện Hương Trà không còn dùng trâu để làm đất nữa. Trên ruộng lúa, mọi người giờ quen sử dụng “máy cày ông Lành”.

Ngoài ra, nếu dùng trâu cày, người dân phải mất một ngày công dọn cỏ chung quanh bờ. Trong khi đó lớp cỏ nằm phía trên thậm chí đã được cày, ít lâu lại mọc tốt trở lại. “Máy cày ông Lành” khắc phục được tất cả những nhược điểm đó, với những điểm mạnh như cày sâu, làm sạch cỏ tận gốc kể cả những vùng đất cỏ mọc ngập gần đầu gối, năng suất lại cao.

20 năm sáng tạo

“Máy cày ông Lành” được nhiều bà con trong xã Hương Văn, trong huyện Hương Trà dùng trên đồng ruộng.

Một công trình cải tiến nữa là máy bóc vỏ lạc, được ông Lành mày mò sản xuất năm 1987. Sản phẩm tuy nhỏ nhưng hữu ích, được biết đến và ưa chuộng khắp các xã và các huyện khác trong tỉnh. Theo lãnh đạo xã Hương Văn, sự xuất hiện máy bóc vỏ lạc “Hữu Lành” đáp ứng nhu cầu rất thiết thực của bà con nông dân các xã ở vùng trọng điểm trồng lạc của huyện và tỉnh. Như xã Hương Văn, hằng năm có tổng diện tích trồng lạc lên tới 500 ha (chiếm gần 1/3 diện tích lạc của huyện), sản lượng lạc nhân hàng hoá có năm lên đến 300 tấn!

Máy làm bằng khung gỗ, chạy động cơ diezel, công suất đạt 300 kg lạc vỏ/ giờ, nhanh gấp 100 lần so với bóc tay. Ước tính tỷ lệ bóc vỏ đạt 70%, tỷ lệ hạt vỡ 10%.

“Nhà sáng kiến chân đất” Nguyễn Hữu Lành kể, năm 1995 máy bóc vỏ lạc được điều chỉnh nhỏ gọn hơn, khi thiết kế đã gắn hai bồ đập tận dụng từ lốp ô- tô cũ bằng cao su để chà hạt. Ưu điểm của máy là gọn nhẹ, giá thành thấp. Nó đã giúp bà con nông dân giải phóng sức lao động, giảm chi phí trong khâu thu hoạch và tỷ lệ bóc vỏ lạc đạt tới 90%.

Chưa dừng lại ở đó, năm 1998, loại máy này được cải tiến lần thứ ba. Máy gắn thêm bộ phận sàng ba lớp, đồng thời tốc độ lại cao hơn, có thể phân tách từng loại hạt.

Công suất máy cũng được nâng lên, từ ba tấn lạc/ ngày lên 20 tấn/ ngày, tỷ lệ lạc được bóc sạch gần như đạt mức tuyệt đối, tỷ lệ hạt vỡ còn chỉ 1%!

Chưa tự bằng lòng với bản thân, năm 2005 ông Lành nghiên cứu sản xuất máy bóc vỏ “lụa” hạt vừng, thay thế phương pháp đạp chân truyền thống, công suất chỉ đạt 25 kg/người/ ngày.

Với bộ chà bằng sắt, gắn thêm bộ phận sàng ly tâm để tách những hạt vừng chưa bóc vỏ lụa và tách các loại tạp chất, “nếu dùng loại mô- tơ 7KW, máy “bóc” được bốn tấn/ ngày, tương đương 160 người đạp bằng chân!

Ông Lành nói: - Kết cấu đơn giản nên máy bền, ít phải sửa chữa. Giá loại vừa chỉ khoảng sáu triệu đồng, nên bà con trong tỉnh và tỉnh Quảng Nam ưa dùng.

Vừa sản xuất vừa cung ứng dịch vụ sản xuất nông nghiệp, hằng năm gia đình ông Lê Hữu Lành thu về khoảng 130- 150 triệu đồng.

“Hễ bà con cần là tui phục vụ”.

Nhu cầu đặt hàng ngày càng tăng, ông Lành đầu tư nâng cấp máy móc, thiết bị, thường xuyên sử dụng năm lao động địa phương và khoảng 20 lao động khác làm hợp đồng theo thời vụ.

Ông Lành nói mộc mạc, “Khi mô bà con cần là tui phục vụ. Nếu máy có trục trặc chi, thì cứ góp ý rồi tui sửa chữa”.

Cái tên “Hữu Lành” in trên các loại máy nông nghiệp đã được biết đến ở tận những thôn xóm ở các tỉnh phía bắc như Bắc Giang, Lào Cai.

Điều đáng ngạc nhiên là ông Lành xuất thân từ gia đình nông dân, chưa được đào tạo qua trường lớp kỹ thuật, và ông cũng không sử dụng các bản vẽ kỹ thuật để thiết kế cải tiến máy móc!

Máy bóc vỏ lạc, vừng của ông đã được Khoa Cơ khí của trường Đại học Nông- Lâm Huế đặt làm dụng cụ dạy học. Dịp cao điểm vào mùa, mỗi tháng xưởng của ông Lành sản xuất tới... 20 máy bóc lạc theo đơn đặt hàng của bà con các nơi.

“Năm nay khách hàng khá đông, bà con từ gần một chục tỉnh trồng nhiều lạc, vừng đến đặt mua máy”, ông Lành vui vẻ thông báo.

Văn Chúc