Nên trồng cây mắc ca xen trong vườn cà phê

Nguồn tin: Báo Lâm Đồng, 12/04/2013
Ngày cập nhật: 14/4/2013

Mắc ca là cây trồng nhiều triển vọng của nhà nông Lâm Đồng

Trồng cây mắc ca xen trong vườn cà phê không chỉ là một lời khuyên có lợi cho nông dân của cơ quan hữu trách mà còn là một mô hình thử nghiệm của Trung tâm Khuyến nông Lâm Đồng đã triển khai ở một số địa phương trong tỉnh trong những năm gần đây. Từ thực tế kết quả đạt được của mô hình, theo Trung tâm Khuyến nông Lâm Đồng, trong thời gian tới, hình thức trồng xen mắc ca trong vườn cà phê nên được phổ biến rộng rãi hơn.

Trong một vài năm gần đây, vì cà phê tương đối được giá nên trong thực tế, có không ít hộ nông dân sao nhãng các loại cây trồng xen trong vườn cà phê, trong đó có cây mắc ca. Mặt khác, mắc ca là loại cây trồng có giá trị kinh tế cao nên nông dân thường trồng nó với “tư cách” là một loại cây trồng chính - trồng thuần loại, chứ ít khi trồng xen theo kiểu trồng “cây phụ”.

* Có thừa điều kiện trồng xen

Toàn tỉnh Lâm Đồng hiện có 144.000ha cà phê. Trong đó, diện tích cà phê có trồng xen một số loại cây trồng khác chiếm không cao, diện tích trồng xen cây mắc ca càng thấp. Còn với cây mắc ca, không những chỉ trồng thuần là chủ yếu mà với tâm lý xem đây là “cây trồng chính” nên nhiều hộ nông dân trong tỉnh hiện vẫn chưa thực sự quan tâm đến việc trồng xen trong vườn mắc ca các loại cây trồng khác, nhất là cây ngắn ngày. Điều này cho thấy, ở Lâm Đồng, giá trị trên cùng một đơn vị diện tích đất đối với cả hai loại cây trồng mắc ca và cà phê chưa thực sự được phát huy một cách cao nhất.

Trong hiện tại, do điều kiện cây trồng (cà phê “đứng chân” trước và phủ trên diện tích rộng) nên không mấy người nghĩ đến chuyện trồng xen cà phê vào vườn mắc ca. Ngược lại, vấn đề đặt ra trong lúc này là nên xem việc trồng xen cây mắc ca trong vườn cà phê là để phát huy giá trị của đất một cách tốt hơn. Với mắc ca, đây là cây trồng khá mới mẻ đối với Lâm Đồng, và không chỉ riêng Lâm Đồng. Trong phạm vi cả nước, cây mắc ca (giống Úc) cũng chỉ mới có mặt trong vòng trên dưới mười năm nay. Tại Lâm Đồng, mãi đến năm 2006, cây mắc ca mới chính thức được Trung tâm Khuyến nông Lâm Đồng đưa về trồng thử nghiệm trên diện tích khá nhỏ là 1ha. Tiếp đến, Công ty Mắt Đá (Đà Lạt) tiến hành trồng tập trung 40ha tại Lâm Hà và Đơn Dương. Gần đây, Công ty TNHH Đức Anh cũng đã đặt vấn đề với hai huyện Lâm Hà và Di Linh về việc trồng cây mắc ca theo hình thức trồng tập trung và đầu tư cho hộ nông dân trồng xen trong vườn cà phê. Như vậy, so với cà phê (144.000ha), diện tích cây mắc ca ở Lâm Đồng cho đến lúc này chỉ là con số quá nhỏ (khoảng 200ha). Vì thế, theo Trung tâm Khuyến nông Lâm Đồng, khả năng trồng cây mắc ca xen trong vườn cà phê ở tỉnh Lâm Đồng còn rất lớn.

* Trồng như thế nào?

Ngay từ lúc đưa cây mắc ca về trồng thử nghiệm, Trung tâm Khuyến nông Lâm Đồng đã chọn hai hình thức để triển khai là trồng thuần và trồng xen trong vườn cà phê. Đến nay, cả hai cách trồng này của Trung tâm đều cho thấy kết quả bước đầu khá tốt đẹp. Đây cũng là một trong những cơ sở để trong năm 2012 vừa qua, Trung tâm đã mạnh dạn triển khai trồng tiếp trên 30ha cho 40 hộ dân ở Di Linh, Đơn Dương và Lâm Hà.

Tuy nhiên, vấn đề đặt ra cho việc phát triển cây mắc ca ở Lâm Đồng trong tương lai (hiện nay, mắc ca vẫn đang là cây trồng thử nghiệm, đang được xem xét bổ sung vào danh sách cây lâm nghiệp) là cần có một quy hoạch chung, cần được kiểm soát chất lượng cây giống một cách chặt chẽ và cùng với một quy trình kỹ thuật canh tác trong điều kiện Lâm Đồng chuẩn nhất được hình thành và phổ biến. Vấn đề đáng báo động hiện nay là, khi thấy lợi ích của loại cây trồng này khá lớn nên nhiều hộ dân trong tỉnh đã bất chấp khuyến cáo của cơ quan chức năng, đổ xô đi trồng cây mắc ca bằng các giống trôi nổi trên thị trường tự do, trồng ở bất kỳ địa hình nào và với bất kỳ điều kiện thời tiết nào. Theo Trung tâm Khuyến nông Lâm Đồng, cây cà phê có thể đứng chân trong điều kiện nhiệt độ của Đà Lạt (có khi xuống dưới 13 độ C) và cả vùng Đạ Tẻh, Cát Tiên (nhiều khi lên trên 32 độ C) nhưng với cây mắc ca thì không thể - chỉ phù hợp trong phạm vi 13 độ C - 32 độ C. Về mật độ trồng xen trong vườn cà phê, hiện tại, nhiều hộ nông dân vì không nắm rõ kỹ thuật nên trồng xen quá dày, có hộ trên mỗi hecta cà phê xen đến trên 100 cây mắc ca. Theo Trung tâm Khuyến nông, do mắc ca là loại cây rừng có chiều cao đến 18m và tán rộng những 15m nên khi trồng xen trong vườn cà phê, số lượng cây phù hợp nhất (vừa che bóng, vừa chắn gió nhưng không làm mấy khả năng quang hợp của cây cà phê) là 70 cây/ha (khoảng cách 12m x 12m). Còn về khâu giống thì khỏi phải bàn: Cũng giống như nhiều loại cây trồng khác, cây lâm nghiệp mắc ca một khi không được chọn lọc thì hậu quả thật khó lường!

Có thể trong tương lai không xa, với Lâm Đồng nói riêng và Tây Nguyên nói chung, cây mắc ca sẽ trở thành một loại cây trồng chính, mang lại nguồn lợi kinh tế đáng kể cho địa phương. Đặc biệt, với điều kiện thuận lợi là trồng xen trong vườn cà phê còn rất cao nên khả năng phát triển của cây mắc ca ở Lâm Đồng hiện đang rất rộng mở. Song, cũng như nhiều loại cây trồng khác, cây mắc ca ở Lâm Đồng đang cần một quy hoạch chung cho toàn tỉnh.

Khắc Dũng