Bạc Liêu: Khai thác nguồn lợi thủy sản theo kiểu hủy diệt: Bao giờ mới chấm dứt?

Mới ba, bốn giờ sáng nhưng tiếng gọi í ới rủ nhau đi biển của người lớn, trẻ em ở xã Vĩnh Hậu A, huyện Hòa Bình đã vang lên, phá tan sự yên lặng, tĩnh mịch ở vùng ven biển. Từng đoàn người với những dụng cụ như đèn soi, vợt vớt cua, rồi xiệp, lưới mành… vội vã đi về phía biển. Họ đi tìm cái ăn hàng ngày, đồng thời, họ cũng đang góp phần làm cạn kiệt nguồn lợi từ biển.

NGUỒN LỢI BIỂN NGÀY CÀNG CẠN KIỆT

Em Đặng Thành Thiệt, xã Vĩnh Hậu A, huyện Hòa Bình, bộc bạch: “Bữa nay ngủ quên nên tới bốn giờ sáng cháu mới ra biển, vì vậy, chỉ vớt được vài chục con cua. Mấy đứa bạn thì đi hồi ba giờ sáng nên vớt được nhiều cua hơn cháu”. Tuy mới 13 tuổi, nhưng Thiệt đã biết đi vớt cua, cá giống từ 5 năm nay để phụ giúp gia đình kiếm tiền mua gạo. Bao đứa trẻ khác nữa ở vùng ven biển cũng giống như Thiệt. Nếu không đi vớt cua, cá kèo giống, thì cũng phải lặn hụp hàng giờ trên các con kênh thông ra biển mót từng con cá, con tôm bị mắc trong lưới mành. Do cuộc sống bám vào biển, thu gom tất cả, không kể một nguồn lợi nhỏ nào của biển, đã đẩy cư dân vùng này vào cảnh nghèo càng thêm nghèo. Ông Phan Thanh Hiền, cư ngụ xã Vĩnh Hậu, huyện Hòa Bình, cho rằng: “Dẫu biết là làm nghề này về lâu dài sẽ không còn tôm, cá để bắt, nhưng mình không làm thì người khác cũng làm. Vả lại, người nghèo như chúng tôi nếu không làm nghề này thì làm gì để sống”. Cứ thế, hễ đến mùa nào là cư dân lại cùng nhau đi làm theo mùa đó. Hết cào nát bãi nghêu giống, họ lại quay sang giăng lưới bắt cua, bắt cá kèo, đẩy xiệp… Và điệp khúc buồn ấy cứ lặp đi, lặp lại.

Cùng với nạn phá rừng, phá đê, việc khai thác nguồn lợi thủy sản theo kiểu hủy diệt vẫn còn tồn tại. Theo Chi cục Khai thác và bảo vệ nguồn lợi thủy sản: “Nguồn lợi thủy sản của Bạc Liêu bị suy giảm và ngày càng cạn kiệt do khai thác không hợp lý”. Sản lượng thủy hải sản khai thác hàng năm tăng không nhiều, trung bình khoảng 3,7%/năm, trong khi các phương tiện đánh bắt trong nhiều năm lại giảm chứ không tăng. Sản lượng thủy sản giảm là do nạn khai thác bừa bãi theo kiểu “đuổi cùng, bắt tận”, nhất là đối với các nghề cấm khai thác như: te, xiệp, đăng, mành, thẹ… của cư dân làng rừng. Đơn cử như việc sử dụng lưới mành để bắt cua giống trên các kênh, rạch thông ra biển, người ta sử dụng một loại lưới được dệt như vải mùng, nên vô số tôm, cá cùng nhiều loại thủy sản khác còn rất nhỏ đều bị mắc vào. Chỉ vì bắt vài con cua giống với giá trị 300 - 500 đồng/con, người ta sẵn sàng hủy diệt hàng triệu loài thủy sản khác. Phải chăng, đây cũng là nguyên nhân làm cho nhiều hộ không còn tha thiết áp dụng mô hình tôm - rừng hoặc mô hình nuôi tôm quảng canh mà ngành Nông nghiệp khuyến khích duy trì, phát triển. Bởi theo họ, nếu áp dụng các mô hình này thì chỉ có... đói, bởi nguồn giống từ tự nhiên chưa kịp vào vuông, vào rừng thì đã bị bắt sạch. Người nuôi thủy sản theo hình thức sinh thái phải tốn tiền mua con giống, dẫn đến chi phí tăng cao. Hơn nữa, họ còn phải tốn tiền để mua các loại thuốc thú y thủy sản chữa bệnh cho tôm do con giống kém chất lượng. Nếu tình trạng khai thác mang tính hủy diệt trên không sớm được ngăn chặn, trong tương lai, tài nguyên biển sẽ cạn kiệt, không còn cho nhiều tôm, cá nữa!

CẤM CỨ CẤM, PHÁ CỨ PHÁ

Để hạn chế nạn khai thác hủy diệt nguồn lợi thủy sản, tháng 4/2009, UBND tỉnh đã ban hành Quyết định số 666/QĐ-UBND về việc cấm khai thác thủy sản ven biển và bãi bồi, cửa sông, kênh rạch thông ra biển với các nghề như: cào, te, xiệp, mành, thẹ, neo, đáy, nò, đó, vó, lú… nhằm bảo vệ và tái tạo nguồn lợi thủy sản. Sau đó, tiếp tục ban hành Quyết định số 681/QĐ-UBND vào tháng 6/2009 về quản lý, khai thác, thu gom, vận chuyển, kinh doanh nghêu, sò giống vùng bãi bồi ven biển. Tuy nhiên, các quyết định trên chỉ mới dừng ở góc độ “một chiều”, chứ không tính đến các yếu tố mang tính khả thi và bền vững khi triển khai thực hiện. Bởi cấm các nghề này thì cư dân vùng ven biển phải sống như thế nào khi họ không có nghề nghiệp, đất sản xuất? Vì vậy, khi triển khai thực hiện các quyết định này đã không phát huy được hiệu quả, mà vẫn diễn ra cảnh cấm thì cấm, phá cứ phá.

Ông Trần Minh Trung, Phó Chủ tịch UBND xã Vĩnh Hậu A, cho biết: “Sau khi triển khai Quyết định số 666 của UBND tỉnh, nhiều hộ ở xã chuyên làm nghề lưới thẹ đã xin vay vốn để mua lưới mới chuyển đổi nghề. Thế nhưng, mặc dù văn bản đã gởi tỉnh, huyện từ đầu tháng 5/2009, nhưng đến nay vẫn chưa thấy kết quả. Do đó, các hộ này lại tiếp tục làm nghề lưới thẹ. Còn địa phương cũng không thể cấm khi cuộc sống của nhiều gia đình đều phụ thuộc vào nghề này”. Không riêng những người làm nghề lưới thẹ, những người làm các nghề cấm khác cũng vẫn tiếp tục làm để kiếm sống. Vì vậy, trên các tuyến kênh thông ra biển kéo dài từ phường Nhà Mát (TX. Bạc Liêu), các xã: Vĩnh Hậu, Vĩnh Hậu A, Vĩnh Thịnh (huyện Hòa Bình), xã Long Điền Đông (huyện Đông Hải)… đều bị giăng kín bởi các loại lưới đánh bắt thủy sản và con giống. Ngành quản lý, địa phương cũng tiến hành ra quân, cũng tháo dỡ, tịch thu các dụng cụ hành nghề cấm, nhưng chẳng khác nào “bắt cóc bỏ dĩa”. Vì cuộc sống, hàng trăm cư dân lại tiếp tục vay mượn tiền để mua sắm dụng cụ, phương tiện lén lút hành nghề. Rồi họ lại ra sức khai thác nhiều hơn để lấy tiền thanh toán nợ nần với lãi suất mấy chục phần trăm/ngày.

NỔI NIỀM CƯ DÂN VÙNG BIỂN

Chuyển đổi ngành nghề để cư dân không phải sống bám vào biển, vào rừng thật sự là vấn đề khó. Điều đó càng khó khăn hơn khi quá trình thực hiện chuyển đổi lại không tính đến tập quán sinh hoạt đặc thù của người dân. Việc phá biển, phá rừng phòng hộ đã trở thành nỗi day dứt, nhức nhối cho chính quyền và cả cư dân. Cực chẳng đã họ mới phải mưu sinh bằng cách này, chứ có ai lại muốn sống trong cảnh nơm nớp lo sợ vì vi phạm pháp luật và phụ thuộc hoàn toàn vào tự nhiên. Tuy vậy, việc chuyển đổi ngành nghề cho cư dân nhằm bảo vệ nguồn lợi thủy sản, giảm các áp lực làm cạn kiệt nguồn tài nguyên thiên nhiên và hướng đến phát triển bền vững, dù khó khăn đến mấy cũng phải làm. Quan trọng là cách làm như thế nào, chứ không phải quản lý không được thì cấm!?

Ông Phan Thanh Hiền buồn bã nói: “Đời sống của cư dân vùng này như con nước lớn, ròng. No bữa nay nhưng không biết được ngày mai. Nếu có cấm làm nghề này thì cũng phải giúp cho người dân một cái nghề. Nếu không giúp thì làm sao họ sống?”. Chúng tôi nghĩ, nỗi niềm của ông Hiền cũng là nỗi trăn trở chung của cư dân vùng ven biển và cả những người có trách nhiệm đối với dân, với nước.

Lư Dũng

Các tin mới

Các tin năm 2014

Các tin năm 2013 | 2012 | 2011 | 2010 | 2009 | 2008 | 2007: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887

Các tin năm 2007 | 2006 | năm 2005