Tôm sú mất “ngôi”

Lần đầu tiên trong xuất khẩu thủy sản kim ngạch xuất khẩu con tôm đã phải nhường ngôi vị quán quân cho con cá tra và ba sa. Theo Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP), 5 tháng đầu năm 2009, trong số 1,369 tỷ USD kim ngạch xuất khẩu thủy sản, con tôm chỉ có 441 triệu USD (chiếm 32,2% tỷ trọng xuất khẩu), tương đương 53.300 tấn (giảm 7,3% giá trị và 1,9% khối lượng), trong khi kim ngạch xuất khẩu cá tra là 477 triệu USD.

Khan hiếm tôm

Ông Lê Văn Quang, Chủ tịch Ủy ban Tôm thuộc VASEP cho biết, tình trạng khan hiếm tôm nguyên liệu hiện nay là hậu quả của diễn biến thị trường tôm thế giới, cộng với dịch bệnh và thời tiết bất lợi làm người nuôi e ngại. Diện tích nuôi tôm công nghiệp (CN) và bán công nghiệp (BCN) so với cùng kỳ năm rồi giảm mạnh - đến cuối tháng 4 nhiều nơi chưa dám thả con giống.

Hiện nay, diện tích tôm CN và BCN ở những tỉnh có diện tích lớn nhất vùng như Bạc Liêu chỉ khoảng 2.800ha/10.000ha, Cà Mau mới hơn 1.000ha/trên 3.000ha, Sóc Trăng cũng khoảng 1.000ha/5.000ha. Dự báo, sản lượng tôm sú ở ĐBSCL năm nay giảm 30%-40% so với năm 2007.

Những khó khăn nêu trên cộng với giá thức ăn tăng cao, các đại lý thức ăn không chịu bán trả chậm (do khó thu hồi vốn như trước) nên người nuôi không còn vốn đầu tư. Trong khi tôm nuôi theo kiểu quảng canh cải tiến tôm – rừng hay tôm – lúa chưa thu hoạch và cũng không nhiều. Nhiều nhà máy chế biến tại vùng tôm nguyên liệu như Cà Mau, Bạc Liêu, Sóc Trăng… chỉ hoạt động khoảng 30% công suất.

Từ năm 2008, sau khi được sự đồng ý của Bộ NN-PTNT, nhiều vùng ở ĐBSCL chuyển qua nuôi tôm thẻ chân trắng (TCT) do năng suất cao và thời gian nuôi ngắn hơn so với tôm sú, giảm được chi phí thức ăn và điều quan trọng là giảm thiểu nguy cơ rủi ro dịch bệnh và thời tiết bất thường.

Tôm TCT được nuôi chủ yếu ở duyên hải miền Trung, sản lượng cũng vài chục ngàn tấn. Nhưng theo Chủ tịch HĐQT, kiêm Tổng Giám đốc Công ty cổ phần Thủy sản Thuận Phước (Đà Nẵng) Trần Văn Lĩnh, dịch bệnh của tôm TCT, cũng tương tự như con tôm sú trước đó (dịch bệnh tôm sú đã tàn phá cả miền Trung nên phải chuyển qua nuôi tôm TCT). Dù là tôm sú hay tôm TCT, vấn đề hiện tại là hạn chế cho được những thay đổi bất thường của thời tiết, giảm thiểu những tác động của môi trường, thông qua việc giải quyết thủy lợi cho nuôi trồng, quản lý cộng đồng.

Và vấn đề cốt lõi vẫn là chất lượng con giống (sạch bệnh hay cao hơn là kháng bệnh). Con giống khỏe mạnh mới có thể chống chịu được những đổi thay thất thường thời tiết và khả năng kháng dịch bệnh tốt hơn. Nhưng theo ông Lê Văn Quang, tôm sú giống trên thị trường đa số bị cận huyết, tỷ lệ chết rất cao (lên đến 80%), nếu sống cũng chậm hoặc không lớn được. Trong khi con giống nhập khẩu làm giá thành tôm post tăng cao, lên đến 35 - 40 đồng/con, so với con giống trôi nổi chỉ 10 đồng/con.

Giá tôm thẻ chân trắng từ 60.000 đồng/kg (loại 100 con) xuống còn 40.000 đồng/kg (nếu giá tiếp tục giảm người nuôi sẽ lỗ và ngưng nuôi như con tôm sú trước đó). Trong khi giá tôm sú sau thời gian giảm mạnh, người nuôi khốn đốn, vừa qua giá lại tăng lên thì lại không có tôm để bán.

Ông Trần Thiện Hải, Chủ tịch VASEP, cũng nhận định, suy thoái kinh tế không phải là khó khăn chính, vấn đề nội tại của ngành thủy sản, trong đó có con tôm sú (con giống, gian lận thương mại, truy nguyên nguồn gốc, quy hoạch, môi trường…) mới là những điều cần phải được giải quyết dứt điểm.

Tôm sú - đã có giống sạch bệnh

Suy thoái kinh tế không chỉ làm nhu cầu tiêu thụ giảm mà còn có sự thay đổi, người tiêu dùng chuyển từ tôm sú cỡ lớn sang cỡ trung bình, nhất là nhỏ, nhưng tôm sú còn bị tôm TCT vượt qua ở những thị trường vốn ưa thích tôm sú cỡ lớn như Nhật Bản... Thị phần tôm TCT toàn cầu hiện nay lên đến 80%, tôm sú chỉ còn 20%.

Chủ tịch UB tôm Lê Văn Quang cảnh báo, nếu không có giải pháp đồng bộ, vài năm nữa, con tôm sú sẽ biến mất trên thị trường vì rủi ro quá cao. Điều đáng nói, ĐBSCL từ lâu được xác định là vùng chuyên nuôi tôm sú, bởi vùng đất này vốn có lợi thế nuôi tôm sú cỡ lớn (ít quốc gia nuôi được) và có thị trường khá ổn định. Do đó, dù con tôm TCT đã được nuôi từ các tỉnh miền Trung trở ra, nhưng vẫn không được nuôi tại ĐBSCL do lo ngại dịch bệnh lây lan (hội chứng Taura ở tôm TCT).

Hơn 1 năm qua, người nuôi tôm sú và nhà chế biến gặp khó khăn về thị trường trước sự thay đổi này, người nuôi phải chuyển qua nuôi tôm TCT. Nhưng việc chuyển đổi này không hề đơn giản, chưa được chuẩn bị kỹ nên không thể cạnh tranh về giá với các nước đã chuyển qua nuôi tôm TCT hơn 10 năm qua, đã có những nghiên cứu chuyên sâu như Trung Quốc, Thái Lan.

Thực ra, con tôm sú, dù suy giảm sức mua, nhưng không phải là hoàn toàn ngưng trệ mà vẫn có thị trường, vì tôm TCT chỉ thay thế tôm sú cỡ nhỏ. Điều đáng nói, khi thị trường cần thì người nuôi không có đủ để đáp ứng. Vì vậy, dù đồng ý cho nuôi tôm TCT ở ĐBSCL, nhưng vẫn phải đảm bảo vùng nuôi tôm sú an toàn.

Ông Nguyễn Văn Hảo, Viện trưởng Viện Nghiên cứu nuôi trồng thủy sản 2, cho biết, viện đã thành công bước đầu khi tạo ra được con tôm post sạch bệnh từ con tôm sú giống trong nước, đã được nuôi thương mại tại Sóc Trăng 2 vụ liên tiếp và cho kết quả khá tốt, tỷ lệ sống 60%, kích cỡ đồng đều, nuôi 3,5 tháng đạt 30 con/kg. Ngoài ra, Công ty Moana (Hawai) đã đầu tư vào tỉnh Ninh Thuận sản xuất con giống sạch bệnh và cung cấp ra thị trường. Con tôm post 1g nuôi 100 ngày đã tăng lên 34g, tỷ lệ sống lên trên 80%.

Con tôm sú do mới được khép kín vòng đời, nên chưa thể tạo ra con giống kháng bệnh (cao hơn sạch bệnh) như con tôm TCT và đó là hướng đi mà viện và Công ty Moana nhắm đến. Nhưng vấn đề là vùng nuôi tôm sú phải được quy hoạch cụ thể, đảm bảo yếu tố môi trường, không thể đầu tư và nuôi như hiện nay. Có như vậy, hy vọng thời gian tới con tôm sú mới có thể trở lại vị thế vốn có.

CÔNG PHIÊN

Các tin mới

Các tin năm 2014

Các tin năm 2013 | 2012 | 2011 | 2010 | 2009 | 2008 | 2007: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887

Các tin năm 2007 | 2006 | năm 2005