Sinh vật lạ ở đầm Rưng: một loại bọt biển nước ngọt làm cá chết, người ngứa

Các nhà khoa học đã xác định sinh vật lạ được phát hiện tại đầm Rưng (xã Tứ Trung, H.Vĩnh Tường, Vĩnh Phúc) là một loại bọt biển nước ngọt, lần đầu tiên xuất hiện tại VN, nhưng nhiều vấn đề vẫn phải tiếp tục nghiên cứu.

Hôm qua 13.5, PV Thanh Niên đã trực tiếp có mặt tại đầm Rưng để tìm hiểu về sinh vật lạ được phát hiện tại đây.

“Sinh vật lạ” ở đầm Rưng (ảnh do Trung tâm Nghiên cứu, quan trắc cảnh báo môi trường cung cấp)

Bà Phan Thị Xuân, Chủ nhiệm HTX chăn nuôi và dịch vụ tổng hợp Bình Minh, đơn vị đang quản lý và khai thác đầm Rưng, cho biết: “Tháng 5.2008, những công nhân trong khi đánh bắt cá phát hiện ra sinh vật lạ tại đầm nhưng lúc đó sinh vật lạ sống ở đầm Rưng không nhiều nên mọi người không chú ý lắm. Tháng 10.2008, cá trong đầm bắt đầu chết nhiều, có khi người dân ra vớt được cả gánh cá, tôi cũng chỉ nghĩ rằng cá chết do thời tiết thất thường”.

Cá chết, người ngứa...

Bà Xuân cho biết, cuối tháng 4.2009, khi tổ chức đánh cá bằng lưới cỡ lớn, cứ mỗi mẻ lưới kéo lên, kèm theo cá là khoảng 2 tấn sinh vật lạ. Lạ một điều, cá trong lưới đều yếu dần rồi chết. “Tôi làm nghề ở đây đã bao nhiêu năm trời, giờ mới thấy hiện tượng bất thường này. Bỏ tiền ra mua máy sục khí với hy vọng cứu được số cá vừa đánh bắt lên nhưng phương pháp này hầu như không có tác dụng. Không chỉ cá bị chết, nhiều người tiếp xúc với sinh vật lạ này đều bị ngứa, nổi mẩn đỏ. Trong khi bắt cá, ai đó chẳng may bị nhớt từ sinh vật lạ bắn vào mắt thì mắt bị cay xè, thậm chí sau đó còn bị đau mắt đỏ”, bà Xuân kể tiếp.

Công nhân Nguyễn Thị Bảo (năm nay 49 tuổi) gọi sinh vật lạ là những đám rêu, và nói: “Mấy hôm xuống đầm bắt cá, tôi bị ngứa, nổi nốt đỏ khắp chân tay. Chẳng biết có phải là do đụng phải những đám rêu đó hay là do nước đầm bị ô nhiễm gây ngứa, nhưng điều chắc chắn là từ trước tới giờ, tôi vẫn dầm mình trong nước đầm mà có bị ngứa ngáy gì đâu”.

Động vật hay thực vật?

Đầm Rưng rộng 70 ha, độ sâu trung bình 3,5m, chỗ sâu nhất 8m, nước trong đầm chủ yếu là nước tù đọng, nguồn nước bổ sung cho đầm phụ thuộc vào nguồn nước mưa.

Đầm Rưng là nơi tích trữ nước tưới cho diện tích đất nông nghiệp của 4 xã Tứ Trưng, Tam Phúc, Phú Đa và Ngụ Kiên, đồng thời cung cấp nước cho các đầm ao khác. Vì vậy, nếu không có biện pháp ngăn chặn kịp thời, "sinh vật lạ" sẽ theo nước phân tán ra diện rộng.

“Chúng tôi chẳng biết sinh vật này là động vật hay thực vật và chưa bao giờ nhìn thấy nên gọi đó là sinh vật lạ. Cơ thể sinh vật lạ là một khối nhầy, trong suốt, có nhiều điểm đen, trắng đục bên trong, đường kính dao động từ 1 - 30 cm”, bà Xuân vừa nói vừa dẫn chúng tôi đi xem sinh vật lạ. Trong một cái xô đặt sát mép đầm, mười mấy cá thể sinh vật lạ đang bị nhốt. Chúng có đường kính trên dưới 30 cm, nhầy nhầy, trông như một búi bùng nhùng, có gai, có chấm đen, màu trắng đục nhưng cũng có sinh vật lạ nhiều màu sắc khác nhau. “Tôi cho anh em bắt lên sáng qua. Để một ngày trời, chúng chết hết cả rồi”, bà Xuân nói.

Chúng tôi lên thuyền, cùng anh công nhân tên Yên đem theo một tấm lưới nhỏ, chèo ra đầm bắt sinh vật lạ. Trời mưa như trút nước. Anh Yên kể, giọng oang oang: “Sinh vật lạ có khi nằm dưới bùn, khi lơ lửng trong nước và phần nhiều bám vào cây, que, túi hay bất cứ vật gì trên mặt nước, xung quanh bờ. Có sinh vật bé tí tẹo bằng đầu ngón tay nhưng cũng có khi bắt gặp những đám nặng hàng cân”. Tung lưới xuống đầm, rồi nhanh tay kéo lên, anh Yên chỉ những khối đục đục, nhầy nhầy lẫn với mớ ốc nhỏ: “Sinh vật lạ đấy. Các chú thấy có nhiều không?".

Khi thuyền "săn" sinh vật lạ cập bờ, bà Xuân nói ngay với chúng tôi: “Lo lắng quá, chúng tôi đã thông báo với các cơ quan chức năng nhờ giúp đỡ. Trung tâm Nghiên cứu, quan trắc cảnh báo môi trường và phòng ngừa dịch bệnh thủy sản khu vực miền Bắc, thuộc Viện Nghiên cứu nuôi trồng thủy sản I, cử cán bộ đến kiểm tra, lấy mẫu phân tích xác định sinh vật lạ. Theo đánh giá ban đầu, nguyên nhân cá chết có thể do các sinh vật lạ phát triển với số lượng lớn bám vào mang và tiết ra chất nhầy làm cho cá không hô hấp được”.

Nguyên nhân nước đầm bị ô nhiễm cũng đã được loại bỏ, khi kết quả kiểm tra một số chỉ tiêu môi trường nước đầm nuôi tại 3 điểm cho thấy: hàm lượng oxy hòa tan (5,7 - 6,8), pH (7,0 - 7,5), nhiệt độ nước trung bình là 29oC; các thông số môi trường đều nằm trong giới hạn cho phép và phù hợp cho nuôi cá.

Bọt biển nước ngọt

Trong ngày hôm qua, Trung tâm Nghiên cứu, quan trắc cảnh báo môi trường và phòng ngừa dịch bệnh thủy sản khu vực miền Bắc đã có công văn gửi HTX Bình Minh, các cơ quan hữu trách ở Vĩnh Phúc thông báo kết quả xác định sinh vật lạ tại đầm Rưng.

Theo đó, sau khi phân tích mẫu tại phòng thí nghiệm và thảo luận với nhà khoa học quốc tế, trung tâm thông báo sinh vật lạ được xác định là Bryozoan nước ngọt, có tên là Pectinatella magnifica (một loại bọt biển nước ngọt). Sinh vật này thường sống dưới dạng khuẩn lạc (tập đoàn cá thể). Các khuẩn lạc kết hợp với nhau thành một khối như bông hoa, đường kính tối đa lên đến 2m, có thể bám vào các thân cây thủy sinh, có thể di chuyển trên thân thủy sinh với tốc độ rất chậm (1-1,5 mm/ngày). Mỗi khuẩn lạc là khối gelatin chứa tới 99% nước, dạng sền sệt, liên kết với nhau rất chắc chắn...

Theo trung tâm, phần lớn Bryozoan thường sống ở nước mặn (khoảng vài nghìn loài), một số được tìm thấy ở nước ngọt và phân bố chủ yếu ở Bắc Mỹ, phía nam Canada, một vài nơi ở châu Âu như Đức, Hà Lan, Cộng hòa Séc... Năm 1960, loại bọt biển nước ngọt này xuất hiện tại Nhật Bản và Hàn Quốc. Ông Lê Thanh Lựu, Giám đốc Viện Nghiên cứu nuôi trồng thủy sản I, cho rằng đây là lần đầu tiên ghi nhận sinh vật này tại VN.

Bà Phan Thị Vân, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu, quan trắc cảnh báo môi trường và phòng ngừa dịch bệnh thủy sản khu vực miền Bắc, cho biết đã yêu cầu các cơ quan chức năng địa phương không tháo nước từ đầm Rưng ra ngoài để tránh hiện tượng phát tán Pectinatella magnifica ra các thủy vực khác; đồng thời theo dõi diễn biến của Pectinatella magnifica và thông báo kịp thời với trung tâm và các cơ quan chức năng. Trung tâm đề nghị được cấp kinh phí đột xuất để tiếp tục nghiên cứu các giải pháp xử lý.

Hiện các nhà khoa học vẫn đang tìm kiếm câu trả lời chính xác nhất cho câu hỏi tại sao loại bọt biển nước ngọt lại xuất hiện ở đầm Rưng. Ngoài ra, loại bọt biển nước ngọt ở đầm Rưng có độc tố gì hay không mà có gây ngứa ở người khi tiếp xúc?...

Chúng tôi sẽ tiếp tục theo dõi diễn biến vụ việc và thông tin kịp thời đến bạn đọc.

Quang Duẩn - Phan Hậu

Các tin mới

Các tin năm 2014

Các tin năm 2013 | 2012 | 2011 | 2010 | 2009 | 2008 | 2007: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887

Các tin năm 2007 | 2006 | năm 2005