Ninh Ích (Ninh Hòa, Khánh Hòa): Điêu đứng vì vẹm chết hàng loạt

Gần nửa tháng nay, hàng trăm hộ dân làng Tân Đảo (Ninh Ích) chẳng biết Tết là gì. Người người lo lắng, nhà nhà hoang mang, không hiểu vì sao hàng trăm tấn vẹm trong đầm bỗng nhiên “lăn đùng” ra chết. Cả sản nghiệp hàng chục triệu đồng, gầy dựng cả năm trời, phút chốc tan biến như bọt nước. Không biết làm gì, ngày ngày họ lại lặn lội ra bãi triều, cố vớt vát những gì còn sót lại…

° CHẲNG MÀNG ĐẾN… NGÀY XUÂN

Ông Võ Đình Long, cán bộ phụ trách nông nghiệp xã Ninh Ích đưa tôi đến thăm bãi triều, nơi xảy ra vụ vẹm chết hàng loạt. Từ Quốc lộ rẽ vào con đường xuống khu vực nuôi chưa đầy 100m, tôi đã ngửi thấy mùi phân hủy của xác vẹm chết. Trên bờ, xác vẹm chất cao như “núi”, ước cả chục tấn vỏ. Nhiều người đang cố vớt vát những gì còn sót lại. Bên mép nước bãi triều, ông Tài (Tân Đảo) cùng cô con gái đang loay hoay chọn trong đống vỏ vẹm những con còn sống (ngậm miệng), chốc chốc hai cha con thay nhau đưa rổ vẹm xuống nước rửa lại rồi đổ vào bao, chờ đem bán. Hôm nay, Diễm - con gái ông (ở Nha Trang) cũng tức tốc về nhà giúp bố thu hoạch nốt chỗ vẹm còn sống. Diễm than: “Chắc kỳ này cha em lỗ nặng. Nhà có hai chị em gái theo chồng ở xa, hai ông bà ở nhà cố nuôi thêm con vẹm kiếm sống, vậy mà giờ đây chỉ nhìn thấy vỏ…”. Ông Tài thấy người ta nuôi vẹm có lãi nên cũng hùn hạp nuôi 2 năm nay, đầu tư hơn 2.000 cọc, lời đâu chưa thấy nhưng đợt này lỗ đã thấy rõ, số vẹm sống sót chỉ còn vài phần trăm.

Chị Nguyễn Thị Ninh (Tân Đảo) nhìn đống vỏ vẹm mà đau xót: “Tôi có biết Tết là gì! Tối ngày đi ra lại đi vào, đầu óc cứ rối tung. Về nhà cũng lo, ra bãi còn lo hơn. Sắp tới chẳng biết làm gì để sống, lấy tiền đâu nuôi 4 đứa con còn tuổi ăn học…”. Đầu tư 4.000 cọc với hơn 80 triệu đồng, anh chị chắc mẩm cuối vụ kiếm kha khá khi giá vẹm đang lên cao (5.000 đồng/kg). Thế nhưng bỗng chốc tài sản “không cánh mà bay”. 27 - 28 Tết, nghe “hung tin” vẹm chết hàng loạt, anh chị như người thất thần. Cả nhà ra kiểm tra mới “té ngửa”, không biết nguyên nhân thế nào mà hầu như con vẹm nào cũng “há miệng”, bung vỏ. Vậy là, số tiền đầu tư hơn 80 triệu đồng coi như đi tong. 80 triệu đồng chỉ vớt vát được 3 triệu đồng, đó là nhờ mấy ngày đầu bán ra giá vẹm còn cao (4 ngàn đồng/kg), còn nay thì càng bán càng lỗ, giá chỉ còn 3 ngàn đồng. Thuê công 1 người hết 100 ngàn đồng/ngày. 1 chiếc ghe, 6 người, vị chi 600 ngàn đồng nhưng bán vẹm chỉ được 400 - 500 ngàn đồng, lỗ vốn, thất thu đến 90%. Còn chị Trần Thị Thu Hồng (41 tuổi, Tân Đảo) nói như nghẹn: “Tết này có vui vẻ gì đâu anh. Nói thiệt, mấy năm nay, nhờ nuôi vẹm cũng đỡ vất vả, không giàu cũng tạm đủ ăn, mỗi năm cũng gỡ gạc dăm ba triệu, đỡ gánh nặng mưu sinh ngoài biển… Nhưng lần này thì coi như trắng tay. Trước đây, bình quân thu mỗi cọc 10kg, giờ giỏi lắm chỉ được 0,5kg, khổ quá…”. Nghe tiếng than của chị mà não cả ruột.

Thôn Tân Đảo có hơn 200 hộ nuôi vẹm. Mấy năm nay sống nhờ con vẹm nên nhiều hộ mua được xe, xây nhà, nuôi con ăn học, cả gia tài đổ vào vùng bãi triều. Giờ đây vẹm chết hàng loạt, phút chốc họ lâm vào cảnh tay trắng thật đáng thương.

° VÌ SAO VẸM CHẾT?

27 tháng Chạp, những thông tin đầu tiên phát hiện vẹm chết làm mọi người ngỡ ngàng. Người ta bán tin, bán nghi, chia nhau kiểm tra và kết quả là có thật. Theo người dân ở đây, vùng bãi triều đầu tiên phát hiện vẹm chết là khu vực bãi thải của Doanh nghiệp (DN) Tư nhân Việt Thắng, một DN đang nuôi hàng ngàn con heo. Người ta phát hiện những ngày gần đây có cả xác heo con vứt bỏ xuống biển. Những ngày đầu khi mới phát hiện, số vẹm chết còn lai rai nhưng càng ngày càng nhiều và lan rộng đến mức người dân không thể thống kê nổi. Cả vùng bãi triều của đầm Nha Phu rộng hàng trăm ha, phần lớn mặt nước dành cho nuôi vẹm, đều có hiện tượng vẹm chết hàng loạt. Những ngư dân nuôi vẹm mà chúng tôi gặp đều khẳng định hiện tượng chết vẹm hàng loạt là do chất thải của DN Việt Thắng(?).

Không tin vào điều đó, tôi cùng ông Long làm một chuyến “thị sát” cơ sở này. Sau một hồi cố công tìm kiếm, chúng tôi cũng gặp ông Lê Thanh Trung, người quản lý trại heo. Ông Trung khẳng định, không có chuyện Việt Thắng đổ chất thải nuôi heo ra môi trường. Ông Trung cho biết: “Từ khi thành lập đến nay, quy mô trại heo lúc cao điểm lên đến hàng ngàn con, từ heo con đến heo sinh sản. Năm 2008, do khó khăn của ngành chăn nuôi nên hiện nay, trại chỉ nuôi cầm chừng khoảng 2.000 con. Việt Thắng đang thăm dò thị trường, nếu không có lợi, thời gian tới có thể tạm nghỉ. DN đã làm tốt việc quản lý nước thải, bảo vệ môi trường bằng cách làm ao lắng nước thải, đồng thời hạn chế khối lượng nước thải bằng cách hạn chế “tắm heo”. Luân phiên khi ao lắng đầy thì đào ao khác lắng lọc, sử dụng phân trong ao lắng phơi khô đem bán, hạn chế việc thẩm thấu chất hữu cơ ra môi trường…”. Chúng tôi đề nghị ông Trung dẫn đi xem hệ thống lắng, lọc của cơ sở. Thực tế không như những gì ông Trung nói. Trước mắt chúng tôi, chiếc ao hẹp nổi đầy bọt khí, bốc mùi hôi thối từ chất thải chuồng heo. Phía ngoài, bờ bao đã bị sóng đánh tan rã. Nếu nước triều lên thì nước biển và nước thải hòa làm một. Như vậy, việc ngăn chặn chất thải ra môi trường biển có bảo đảm? Ông Trung cũng thừa nhận với chúng tôi là gần đây việc tu bổ bờ bao không được chú ý. Chưa hết, trên con mương hẹp gần đó, nơi ông Trung cho là “tàn tích” của các ao lắng cũ cũng bốc mùi hôi nồng nặc, đen đặc bọt bèo. Trong dòng kênh đen, chúng tôi phát hiện cả những bao đựng xác heo con chết, nhưng ông Trung nói “không biết là cái gì”? Không hơn gì ao lắng đang hoạt động, dòng kênh đen này cũng nằm dưới mực nước lúc thủy triều dâng cao…

Xác vẹm chết chất cao như “núi”.

Chưa thể khẳng định vẹm chết hàng loạt là do chất thải của DN Việt Thắng. Tuy nhiên, có thể thấy, DN này đang gây ô nhiễm môi trường. Theo Trung tâm Quốc gia quan trắc cảnh báo môi trường và phòng ngừa dịch bệnh thủy sản khu vực miền Trung thuộc Viện Nghiên cứu nuôi trồng thủy sản III, từ ngày 29 tháng Chạp, khi có tin báo phát hiện vẹm chết hàng loạt, đơn vị đã tiến hành lấy mẫu từ ngày 30-1 (tức mùng 5 Tết). Các địa điểm lấy mẫu gồm: khu nuôi tập trung thôn Ninh Đảo; khu vực cống thải của Công ty Việt Thắng; khu vực gần cửa nhận nước thải của khu nuôi cá sấu (khu vực Ba Hồ) và khu vực núi Hòn Cóc. Đó là những vị trí nghi ngờ có hàm lượng chất hữu cơ cao. Qua phân tích các mẫu nước, đất của các địa điểm nói trên cho thấy, mẫu lấy tại khu vực cống thải của Việt Thắng đều cao hơn các nơi khác về hàm lượng chất hữu cơ và nhu cầu sử dụng ô xy trầm tích, đặc biệt là ô nhiễm trầm tích vượt tiêu chuẩn cho phép. Trung tâm đã đưa ra kết luận ban đầu, môi trường ô nhiễm là do trầm tích vùng nuôi, có nghĩa là lượng phân vẹm thải ra bị tích tụ lâu ngày gây ô nhiễm; thứ hai là do lạnh và nền đáy dày đã ảnh hưởng đến lượng ô xy hòa tan; việc trao đổi nước kém (vùng triều êm, kín gió) cũng làm gia tăng sự “khan hiếm” ô xy cùng với sự phân hủy của xác vẹm chết, quay lại “đầu độc” vùng triều. Đây là nguyên nhân gián tiếp gây chết vẹm hàng loạt. Tuy các nhà khoa học chưa khẳng định đâu là nguyên nhân chính nhưng theo chúng tôi, chất thải từ Việt Thắng là nguyên nhân quan trọng gây ra “cú hích” dây chuyền cho hiện tượng vẹm chết hàng loạt. Con vẹm tuy có khả năng ăn lọc nhưng với tính mẫn cảm cao khi nồng độ ô xy thấp, chúng dễ bị “đầu độc” và dẫn đến chết hàng loạt.

Một lần nữa, hiện tượng sinh vật bị chết do ô nhiễm môi trường lại gióng lên hồi chuông cảnh báo. Sự cảnh báo này liên quan đến nhiều vấn đề: quy hoạch, kỹ thuật, giống loài và cả sự vô trách nhiệm của DN trước vấn đề môi trường. Hơn lúc nào hết, người nuôi vẹm Ninh Ích đang cần Nhà nước hỗ trợ về nhiều mặt để họ có thể vượt qua giai đoạn khó khăn hiện nay…

Ông Nguyễn Công Toàn, Chủ tịch UBND xã Ninh Ích: “Xã đang chờ chỉ đạo của huyện, trước mắt khuyến cáo người dân thu hoạch toàn bộ lượng vẹm còn; thống kê chính xác thiệt hại để có cơ sở giúp dân vay vốn, giải quyết việc làm sau này. Việc khắc phục môi trường là khó, có thể chuyển đổi sang nuôi nghêu ít ô nhiễm hơn do lượng phân thải ít…”

H.A

Các tin mới

Các tin năm 2014

Các tin năm 2013 | 2012 | 2011 | 2010 | 2009 | 2008 | 2007: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887

Các tin năm 2007 | 2006 | năm 2005