Cam Ranh (Khánh Hòa): Hoang phế một vùng tôm

Dự án vùng nuôi tôm công nghiệp Cam Ranh ở xã Cam Thịnh Đông, thị xã Cam Ranh được UBND tỉnh phê duyệt tháng 7-2000, có tổng diện tích 160 ha với tổng vốn đầu tư trên 40 tỷ đồng. Dự án được lập ra với mục đích tạo nguồn nguyên liệu tôm đảm bảo chất lượng, ổn định cho chế biến xuất khẩu của địa phương và cả nước, tạo công ăn việc làm cho nhân dân, tăng thu nhập ngân sách… Thế nhưng, sau hơn 8 năm triển khai, trong khi người dân trong vùng lao đao vì không có đầm, đìa canh tác thì các hạng mục công trình của dự án được đầu tư bạc tỷ đang dần biến dạng, xuống cấp trầm trọng và biến thành bãi chăn thả dê!

AI ĐƯỢC HƯỞNG LỢI TỪ DỰ ÁN?

Trước mắt chúng tôi là quang cảnh hàng chục ha ao, đìa, mương dẫn nước được “bê tông hóa”, những hàng cột điện thẳng tắp chạy quanh … rất hoành tráng đang bị bỏ hoang và được người dân tận dụng làm bãi chăn thả dê. Giữa đồng không mông quạnh, nhà điều hành của Ban quản lý (BQL) dự án (DA) vùng nuôi tôm công nghiệp được xây dựng khá khang trang, tọa lạc trong một khuôn viên rộng thênh thang nhưng chưa một lần đi vào hoạt động. Theo tìm hiểu của chúng tôi, trước đây khu vực này là một vùng nuôi tôm sú trù phú với hàng trăm đìa tôm cho năng suất cao, tạo công ăn việc làm cho nhiều lao động trong vùng. Sau khi DA được triển khai, người dân nơi đây phải chịu nhiều thiệt thòi, họ bị “đánh bật” ra khỏi nơi làm ăn, sinh sống của mình trong nhiều năm. Nhiều người hôm trước còn là ông chủ, bà chủ của những đìa tôm cho thu nhập cao, bỗng chốc trở thành người không có “mảnh đất cắm dùi”. Do không có đất sản xuất, họ gắng gượng mưu sinh bằng những công việc bấp bênh, thu nhập thấp như làm thợ hồ, đi giăng câu thả lưới, chăn dê, bò …, thậm chí có nhiều người phải bỏ xứ đi nơi khác làm ăn.

Hôm chúng tôi đến, ở khu vực đìa hoang, mương nước, anh Đoàn Công Lâm đang cùng vợ thả lưới đánh bắt cá rô phi để đem ra chợ bán. Đã 8 năm nay, dù mưa hay nắng, vợ chồng anh Lâm suốt ngày ngâm mình dưới nước đánh bắt tôm cá, mưu sinh qua ngày và kiếm tiền nuôi hai con ăn học. Trước đây, với 5 sào nuôi tôm sú, sau khi trừ chi phí, mỗi năm gia đình anh thu nhập khoảng 50 triệu đồng. Mức thu nhập đó chưa thể nói là giàu nhưng cuộc sống của gia đình anh cũng tương đối ổn định. Sau khi DA được triển khai, do mất nhà, không có đất sản xuất, gia đình anh Lâm đánh liều lên tá túc tạm bợ ở nhà điều hành của BQL. Thế nhưng, sau 8 năm mỏi mòn chờ đợi, anh Lâm và hàng chục hộ gia đình khác có diện tích đất trong diện giải tỏa vẫn đang sống trong cảnh lao đao vì không có đất sản xuất. Anh Lâm bức xúc: “Các anh thấy đó, đất đai thì bỏ hoang, còn người dân như chúng tôi muốn nuôi con tôm, con cá thì không được phép. Hồi trước, khi lập dự án, họ hứa hẹn đủ điều, ngoài việc được thuê đất, những hộ trong diện giải tỏa sẽ được tham gia nuôi tôm công nghiệp. Còn bây giờ, không biết họ làm ăn kiểu gì, lập dự án ra không hiệu quả rồi “bỏ của chạy lấy người”, hậu quả là những người dân chân lấm tay bùn như tụi tui phải gánh chịu.”

Anh Phong - một người nuôi dê, cừu kể: “Mấy năm trước, tôi cũng có 2 sào đìa nuôi tôm sú nằm ở khu vực này. Dù thu nhập không bằng những hộ khác nhưng cũng có đồng ra đồng vào. Bây giờ, những hộ có đất giải tỏa như tôi đang dở khóc, dở cười vì phải nuôi cừu, dê trên diện tích nuôi tôm”. Anh Đỗ Mạnh Hùng, người có hơn 10 năm canh tác tại khu vực này cho biết: Gia đình anh có 6 sào nuôi tôm, sau ngày có DA, gia đình anh phải bàn giao mặt bằng, được nhận đền bù 13 triệu đồng và chờ ngày được vào DA nuôi tôm. Thế nhưng, đã 8 năm nay, gia đình anh và các hộ dân nơi đây chờ đỏ cả mắt mà không thấy DA triển khai. Do không có việc làm nên 5 thành viên của gia đình anh phải trở về quê cũ (Bình Định) để làm thuê. Còn anh cố gắng bám trụ lại đây, tận dụng những ao hồ còn nước đọng trong khu DA để nuôi cá rô phi kiếm sống qua ngày. Tiếp xúc với các hộ dân có đất trong vùng DA, chúng tôi đều nghe họ nói về những lời hứa hẹn của những người có trách nhiệm trong BQL DA rằng: sau khi DA hoàn thành, các hộ dân có nhu cầu sẽ được cấp 5 sào để có thể nuôi tôm trở lại.

XÓT XA BẠC TỶ

DA được khảo sát, thiết kế và xây dựng khi phong trào nuôi tôm sú ở Khánh Hòa đang thời hoàng kim. Với vị trí giáp biển, lại có nhiều bãi bồi tự nhiên, xã Cam Thịnh Đông rất thuận lợi cho việc phát triển nuôi tôm công nghiệp. Chính vì thế, tháng 7 - 2000, nơi đây đã được UBND tỉnh phê duyệt DA “Vùng nuôi tôm công nghiệp Cam Ranh” bằng nguồn vốn của Bộ Thủy sản (nay là Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn). Theo hồ sơ, DA nuôi tôm công nghiệp ở đây được xây dựng ở hai khu vực, có tổng diện tích trên 160 ha, thuộc địa phận thôn Mỹ Thanh, xã Cam Thịnh Đông với tổng kinh phí gần 40 tỷ đồng. Năm 2001, DA khu vực 1 được triển khai trên diện tích 75 ha, tổng kinh phí trên 17 tỷ đồng chia làm 5 gói thầu và được thực thi trong 3 năm (từ năm 2000-2002). Theo thiết kế, vùng nuôi tôm công nghiệp này bao gồm các hạng mục: Xây dựng hệ thống 44 hồ nuôi, 44 cống thoát nước, một trạm bơm nước ngọt, hệ thống đường ống dẫn nước ngọt, ao chứa, đê bao, kênh cấp nước… Đến cuối năm 2003, tất cả 4/5 gói thầu đầu tiên được hoàn thành. Để kịp tiến độ, ngày 6 - 11 - 2003, UBND tỉnh đã phê duyệt kết quả đấu thầu xây lắp gói thầu số 5 do công ty TNHH Khánh Phương (Nha Trang) trúng thầu thi công bao gồm các hạng mục: Trạm bơm nước ngọt, đường ống dẫn nước ngọt (đường ống dẫn bằng thép) với kinh phí hơn hai tỷ đồng, thời gian thi công sau 70 ngày. Như vậy, nếu theo hợp đồng thì gói thầu này sẽ hoàn chỉnh và bàn giao cho chủ đầu tư vào đầu năm 2004. Tuy nhiên, không hiểu vì lý do gì mà đến tận năm 2007 đơn vị thi công mới hoàn thành gói thầu này? Giải thích nguyên nhân vì sao đơn vị không bàn giao đúng kế hoạch, ông Trần Văn Ớt, Phó phòng Kinh tế Thị xã Cam Ranh cho rằng: “ Do giá thép vào thời điểm thi công quá cao, đơn vị thi công làm văn bản xin chuyển đổi ống thép sang ống gang (giá ống gang chỉ bằng 1/2 so với ống thép) nên chúng tôi phải mất một thời gian làm thủ tục trình UBND tỉnh phê duyệt. Bên cạnh đó, việc đặt trạm bơm nước ngọt lại nằm trên địa phận tỉnh Ninh Thuận nên khó khăn về thủ tục xin đặt trạm”. Dù bất cứ lý do gì, việc gói thầu có kế hoạch thi công trong 70 ngày, nhưng thực tế lại kéo dài gần 4 năm trời là điều không thể chấp nhận. Bởi sau khi bàn giao xong gói thầu số 5, các hạng mục thi công trước đây đã bị xuống cấp nghiêm trọng. Chính sự không đồng bộ, thiếu nhất quán trong việc triển khai thi công, chỉ đạo công trình đã làm cho DA đến nay trở thành phế tích. Hàng chục tỷ đồng đầu tư dự án không phát huy được hiệu quả; một vùng nuôi tôm trù phú trước đây của người dân thành cánh đồng hoang, đất lành ngày xưa nay trở thành đất chết. Những người dân từng có đất bị thu hồi để làm DA nay đành đứng nhìn vùng đất trước đây mình từng canh tác, trong lòng không khỏi ngậm ngùi, xót xa cho cách người ta đối xử với đất, với người nơi đây.

DỰ ÁN ĐI VỀ ĐÂU?

Hiện tại, các hạng công trình vùng nuôi tôm công nghiệp Cam Ranh đang xuống cấp trầm trọng; nhiều hạng mục như: trạm bơm nước; ao tôm cống thoát nước được bao chắn bằng bê tông bị lún sụt, hư hỏng nặng, cỏ dại và cây bụi mọc um tùm… DA nuôi tôm công nghiệp giờ đang trở thành bãi chăn thả dê, cừu, bò của một số người dân. DA có giá trị bạc tỷ, nhưng các hạng mục công trình đều chưa một lần đi vào hoạt động. Điều khiến người dân quan tâm nhất hiện nay là tương lai của DA sẽ đi về đâu? Trao đổi với chúng tôi, ông Đoàn Công Nhân - Chủ tịch UBND xã Cam Thịnh Đông cho biết: “Từ nhiều năm, chính quyền xã, người dân trong vùng dự án nhiều lần kiến nghị với địa phương, các ngành chức năng để có hướng giải quyết về DA này nhưng đến nay vẫn chưa có sự phản hồi thỏa đáng”.

Được biết, để khắc phục tình trạng bỏ hoang DA như hiện nay, ngày 26-9-2007, UBND thị xã Cam Ranh đã có công văn trình UBND tỉnh xin thành lập công ty cổ phần do Công ty TNHH Thông Thuận, có trụ sở tại thị xã Cam Ranh làm chủ đầu tư. Theo công văn này, DA “Vùng nuôi tôm công nghiệp Cam Ranh” có số vốn đầu tư hàng chục tỷ đồng; có hẳn một BQL như đã được phê duyệt nay sắp “biến” thành công ty cổ phần. Nếu điều đó xảy ra, những hộ dân ở trong vùng DA lấy tiền đâu để đóng cổ phần vào công ty? Hơn thế, trong điều lệ mà Công ty Thông Thuận trình duyệt, chúng tôi không thấy một điều khoản nào nói rõ lợi ích của người dân như mục đích của DA này đã “hứa” lúc đầu? Kế hoạch là như thế, nhưng thực tế 8 năm qua, DA vẫn tiếp tục bị bỏ hoang. Còn người dân nơi đây, họ vẫn ngày đêm khắc khoải hy vọng có một phép tiên “biến” DA trở thành hiện thực để làng nuôi tôm sớm hồi sinh, không trở thành vùng đất chết!

ANH TUẤN - NHÂN TÂM

Các tin mới

Các tin năm 2014

Các tin năm 2013 | 2012 | 2011 | 2010 | 2009 | 2008 | 2007: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887

Các tin năm 2007 | 2006 | năm 2005