Thạnh An (Cần Giờ - TPHCM): Cả xã nuôi thủy sản mắc nợ vì Vedan

Ao nuôi tôm của một nông dân xã đảo Thạnh An chỉ còn sót lại vài con sau khi lấy nước từ sông Thị Vải vào. Ảnh: T.Hồng

Đó là thực trạng đáng buồn ở xã đảo Thạnh An, huyện Cần Giờ- TPHCM. 260 lá đơn của ngư dân ở xã này gửi đến chính quyền yêu cầu đòi lại nguồn sống đã bị hủy diệt do ô nhiễm sông Thị Vải gây nên

Xã đảo Thạnh An (huyện Cần Giờ - TPHCM) từng là hình ảnh của một vùng ngư nghiệp trù phú, nơi sinh sống của khoảng 1.000 hộ dân với hơn 85% sống nhờ nghề nuôi trồng, đánh bắt thủy hải sản và làm muối. Toàn xã có 38,8% hộ nghèo. Trên chuyến đò qua đảo, chúng tôi trò chuyện với một lão ngư, ông lắc đầu: “Tiêu điều lắm cô ơi. Từ khi nhà máy Vedan có mặt tại Đồng Nai cũng là lúc con sông Thị Vải hấp hối. Bao nhiêu ao tôm, bãi nghêu, bãi sò của ngư dân đều chết sạch”.

Đến xã, hỏi về tình hình nuôi trồng thủy sản của ngư dân, một cán bộ nguyên là chủ tịch xã nhẩm tính: “Từ năm 2000 đến 2004, xã có 3 bãi sò (một thuộc dự án Thành đoàn, 2 dự án còn lại do người dân hùn vốn làm). Nuôi được vài tháng, 3 bãi sò chết sạch. Ba bãi nghêu đầu tư sau đó cũng lần lượt chết khi nghêu lớn bằng cỡ ngón tay cái. Tổng diện tích thiệt hại ước hơn 300 ha. Đấy là chưa tính số người nuôi hàu, nuôi cua, rồi số người sống nhờ nghề đáy, đặt lưới cũng thất thu do không còn cá, tôm dưới sông. Từ năm 2004, nhiều người bắt đầu thất nghiệp. Thanh niên bỏ đảo đi làm công nhân”.

Ông Nguyễn Bảo Trị, trưởng ấp Thạnh Bình, kể: Gia đình ông vốn có nghề đóng đáy lâu đời, hai sở đáy cho sản lượng từ 1 tấn - 1,5 tấn hải sản/tháng, sáu người con của ông được ăn học đầy đủ cũng nhờ hai sở đáy này. Từ năm 1995, sản lượng bắt đầu giảm sút, cá chết nổi lềnh bềnh trên mặt sông vì nguồn nước chuyển màu đen như cà phê. Ông cùng năm chủ sở đáy làm đơn khiếu nại nhà máy Vedan đã xả thải làm ô nhiễm sông Thị Vải. Khoảng cuối năm 1995, mỗi chủ sở đáy nhận được 1 triệu đồng từ nhà máy Vedan với lý do “hỗ trợ sản xuất”. Kiệt sức, ông bán dần ngư cụ để trả tiền vay ngân hàng làm vốn đóng đáy... Đến năm 1997, bảy sở đáy ở Thạnh An phải lần lượt nghỉ.

Ông Nguyễn Minh Phích (Chín Phích), nguyên chủ tịch hội nông dân xã. Năm 2002, được huyện khuyến khích, ông đầu tư nuôi tôm sú và có lời. Năm sau, ông quyết định đầu tư hơn 4 ha diện tích mặt nước, nuôi với số lượng lớn nhưng con tôm gần đến kỳ thu hoạch chết sạch khiến ông mất trắng. Cầm cự đến năm 2006, số tiền nợ đã lên đến nửa tỉ đồng, ông bỏ nghề.

Cũng trong khoảng thời gian đó, ông Phích cùng phó chủ tịch hội nông dân nuôi hàu theo mô hình mới. Hai năm, với 160 lồng hàu khoảng 380 tấn nhưng giống như tôm sú, sắp đến kỳ thu hoạch thì hàu chết hết, gần 300 triệu đồng đi theo con hàu. “Sau đó tôi với anh Phúc còn nuôi sò, cá chẽm... nhưng cũng đều chết sạch. Tôi định thử nghiệm nuôi trồng thủy sản để nếu thành công thì nhân rộng cho bà con. Bây giờ thì vỡ mộng rồi”.

Nợ càng nhiều, đời sống càng teo tóp

Hậu quả để lại lớn nhất ở xã đảo Thạnh An này là hầu hết những hộ từng tham gia dự án nuôi tôm, nghêu, làm nghề đáy sông, đặt lưới đều mắc nợ. Ít thì năm bảy triệu, nhiều lên đến nửa tỉ đồng. Gia đình ông Bảo Trị vay 7 triệu đồng từ Quỹ Quốc gia hỗ trợ việc làm đầu tư vào sở đáy, cá tôm không có, làm ăn thua lỗ, bán sở đáy vẫn không đủ tiền trả nợ ngân hàng. “Đến nay số nợ, lãi vay cộng dồn của gia đình tôi đã lên đến 25 triệu đồng”- ông Trị thở dài.

Số nợ của ông Bảo Trị vẫn chưa thấm vào đâu so với ông Chín Phích, thất bại liên tiếp để lại cho ông số nợ lên đến nửa tỉ đồng, muốn bán đầm để trả nợ cũng không được vì mọi giấy tờ hợp pháp đều đã ký gửi ngân hàng, hằng tháng ông chỉ có thể chạy tiền trả lãi!

Khổ nhất là người dân ấp Thiềng Liềng- ấp nghèo nhất ở xã Thạnh An- với 180 hộ sinh sống bằng nghề làm muối và nuôi tôm sú. Chỉ cho chúng tôi hai hồ tôm khoảng 1,5 ha lặng như tờ, ông Nguyễn Văn Đổi rầu rĩ: “Mất trắng hết rồi! Không phải bây giờ mà tình trạng đã kéo dài ba bốn năm nay cũng vì nước sông... Thị Vải”. Để có vốn đầu tư vào hai ao tôm, ông Đổi đã vay của ngân hàng 50 triệu đồng, đến nay cả lãi và vốn đã lên đến 70 triệu đồng.

Rời xã Thạnh An, chúng tôi không khỏi lo ngại khi người dân “ôm” nợ quá nhiều, còn nguồn sống hằng ngày của họ cứ teo tóp. Cả vốn liếng cũng không, những chiếc ghe nhỏ không thể đi xa đánh bắt, rồi đây tương lai con cái họ sẽ ra sao khi xã này đang là xã nghèo nhất TPHCM?

Luật sư Nguyễn Văn Hậu, Trưởng Ban Tuyên truyền Hội Luật gia TPHCM: Củng cố hồ sơ khởi kiện

Phía Hội Nông dân TPHCM đã đề nghị tôi trợ giúp về mặt pháp lý trong vụ các nông dân huyện Cần GIờ khởi kiện Công ty Vedan gây ô nhiễm sông Thị Vải. Hiện chúng tôi đang trong quá trình củng cố hồ sơ, thu thập chứng cứ để chứng minh thiệt hại do ô nhiễm nguồn nước gây ra.

Ở các nước khác, nếu thấy có thiệt hại, cơ quan môi trường của Nhà nước sẽ đứng ra khảo sát và doanh nghiệp gây ô nhiễm sẽ bị buộc bồi thường. Nhưng ở nước ta, người bị hại phải tự đi xác minh nên phía Hội Nông dân TP sẽ hỗ trợ các nông dân về mặt này. Theo nhận định ban đầu của tôi, đã đủ cơ sở để khởi kiện Công ty Vedan làm ô nhiễm sông Thị Vải, gây ảnh hưởng đến việc đánh bắt, nuôi trồng thủy sản và sinh sống của nông dân xã đảo Thạnh An, huyện Cần Giờ. Các nông dân có thể đề nghị Hội Nông dân huyện Cần Giờ đứng đơn kiện thay họ với sự hỗ trợ của Hội Nông dân TP.

Có ba nguồn chứng cứ chính: Một là, việc mất mùa nuôi trồng thủy sản hoặc thủy sản chết hoặc sản lượng nuôi trồng sụt giảm (so sánh trước và sau khi nguồn nước bị ô nhiễm). Hai là, nghiên cứu những tác hại do ô nhiễm đối với cả nguồn nước mặt lẫn nước ngầm trong lòng đất. Việc này đã được Hội Nông dân TP nhờ một viện nghiên cứu chuyên ngành khảo sát. Cuối cùng là kết luận điều tra của Cục Cảnh sát Môi trường về những sai phạm của Công ty Vedan.

M.Nhung - THU HỒNG- THU SƯƠNG

Các tin mới

Các tin năm 2014

Các tin năm 2013 | 2012 | 2011 | 2010 | 2009 | 2008 | 2007: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887

Các tin năm 2007 | 2006 | năm 2005