Hướng đi bền vững cho nghề nuôi cá

Cách thức nuôi hiện nay hầu hết không đảm bảo yêu cầu kỹ thuật khiến chất lượng cá không cao. Nếu không khắc phục thì không cạnh tranh nổi, dẫn đến nguy cơ đánh mất thị trường truyền thống.

Giải pháp tình thế

Ông Lưu Phước Lượng, Phó trưởng Ban chỉ đạo Tây Nam Bộ cho rằng: Việc tồn đọng hàng trăm ngàn tấn cá đã bộc lộ toàn bộ yếu kém trong quy hoạch, tổ chức quản lý nghề nuôi cá. Cụ thể là: Số liệu thống kê số hộ nuôi của các địa phương thiếu chính xác. Thống kê sản lượng cá từng tỉnh cũng thấp hơn nhiều lần thực tế. Các tỉnh chưa quản lý được hộ nuôi, phần lớn là nuôi tự phát, từ đó không nắm chính xác nguồn cung và khó khăn trong việc xử lý khi có biến động cung cầu…

Trước tình hình hàng ngàn hộ nuôi cá tra, cá ba sa ở ĐBSCL có nguy cơ phá sản, Chính phủ đã chỉ đạo Bộ NN & PTNT, Bộ Công thương, Ngân hàng Nhà nước cùng 8 tỉnh, thành trong vùng tập trung tháo gỡ khó khăn cho nghề nuôi cá. Ngân hàng Nhà nước cung ứng thêm 1.000 tỷ đồng ngoài hạn mức cho vay, giúp các doanh nghiệp đẩy nhanh tiến độ thu mua hết lượng cá nguyên liệu; khoanh nợ, giãn nợ cho người nuôi cá, cho vay thêm vốn để mua thức ăn duy trì đàn cá và đầu tư tái sản xuất. Các bộ, ngành liên quan và địa phương kiểm tra, xử lý nghiêm những doanh nghiệp có biểu hiện gian lận thương mại, cố ý dìm giá, ép người nuôi cá. Sự chỉ đạo kịp thời của Chính phủ đã phát huy hiệu quả, vào cuối tháng 8, lượng cá tồn đọng chỉ còn chưa đầy 50.000 tấn. Tình trạng khủng hoảng thừa cá nguyên liệu đã lắng xuống, người nuôi cá qua khỏi “cơn” nguy cơ bị phá sản.

Tuy nhiên, đây chỉ là kết quả của giải pháp tình thế. Ông Nguyễn Văn Thạnh, Giám đốc Sở NN & PTNT tỉnh An Giang nhận ra một vấn đề cốt lõi của nghề nuôi cá tra, cá ba sa: “Qua câu chuyện này, tôi thấy rằng, cung cầu quá bấp bênh. Mà cung cầu này ảnh hưởng từ nguyên nhân sâu xa là quy hoạch. Vấn đề này từng tỉnh không làm được mà phải ở tầm của bộ ngành Trung ương. Có quy hoạch bền vững thì việc cung cầu mới ổn thỏa.”

Hướng đi bền vững

Tình trạng sản xuất theo “phong trào” ở nước ta từ trước tới nay đã dẫn đến những hậu quả khôn lường, mọi rủi ro nông dân đều gánh chịu. Khi tôm có giá thì phá rừng ngập mặn, phá ruộng lúa để đào ao nuôi tôm. Lúc tôm mất giá lại bỏ tôm trồng lúa. Khi cà phê được giá thì chặt bỏ các loại cây khác, chặt cả rừng nguyên sinh trồng cà phê; đến thời cà phê hạ giá lại phá vườn cà phê; cây cao su, cây điều, cây tiêu, cây quế, cây mía…và cả cây lúa cũng thất thường khi trồng khi bỏ. Mới đây, phong trào nuôi bò sữa ào ạt cũng đang để lại những gánh nặng nợ nầ n cho nhiều hộ gia đình.

Chuyện con cá tra, ba sa cũng vậy. Khi vào vụ thu hoạch bị tồn đọng 300.000 tấn là hàng loạt người nuôi bỏ nghề. Tại thời điểm ấy, Cục Thuỷ sản đã thống kê ở 8 tỉnh ĐBSCL, 20% diện tích không thả giống cho vụ sau và có nguy cơ bỏ không. Tỉnh Đồng Tháp, 120 hộ nuôi cá bỏ không 113 ha diện tích. TP Cần Thơ, gần 40% số ao nuôi chưa thả nuôi lứa mới. Vì vậy, chưa qua khỏi tình trạng dư thừa cá nguyên liệu, thì hiện nay, nhiều doanh nghiệp chế biến cá xuất khẩu đang lo vụ cuối năm, có thể xảy ra khan hiếm cá nguyên liệu. Vấn đề bức thiết mà ai cũng thấy, muốn cho sản xuất ổn định thì phải có hướng phát triển bền vững cho nghề nuôi cá tra, ba sa.

Từ xã Bình Minh, huyện Cao Lãnh, Đồng Tháp, xuôi ca nô theo dòng sông Hậu về tới Châu Thành, nhìn rõ nhiều bãi bồi bị cắt khúc nham nhở; nước thải từ các ao hầm nuôi cá chảy ra sông đen kịt. Thực tế các địa phương buông lỏng quản lý, để mặc cho nghề nuôi cá trôi nổi, đã dẫn đến hậu quả, vụ cá tháng 6 năm nay, trên 300.000 tấn cá ứ thừa. Người nuôi chẳng biết bán cá cho ai, còn doanh nghiệp chế biến đã chạy hết công suất mà vẫn không xuể…

Muốn vậy, điều quan trọng hàng đầu là phải xác định rõ cá tra, cá ba sa là sản phẩm chiến lược của vùng ĐBSCL. Các bộ, ngành phối hợp chặt chẽ với các tỉnh trong khu vực rà soát, đánh giá lại việc nuôi, công suất chế biến của các nhà máy trong vùng và tổ chức sắp xếp lại sản xuất; trên cơ sở đó, xây dựng hoàn thiện quy hoạch phát triển đồng bộ nghề nuôi và chế biến cá xuất khẩu. Cần làm rõ vai trò, trách nhiệm của từng thành viên trong mối liên kết: nhà quản lý, hiệp hội, doanh nghiệp, người nuôi cá. Mở rộng diện tích nuôi như thế nào, diện tích bao nhiêu? Phải tính đến yếu tố cân bằng sinh thái của sông Tiền và sông Hậu để phân vùng nguyên liệu, tránh gây suy kiệt nguồn lợi và ô nhiễm môi trường. Cân đối và kiểm soát được các khâu từ sản xuất thức ăn, dịch vụ kỹ thuật, con giống đến việc nuôi cá, chế biến, tiêu thụ và thị trường xuất khẩu. Thiết lập mối quan hệ chặt chẽ giữa người nuôi cá, cung cấp giống và thức ăn cùng với các doanh nghiệp chế biến, xuất khẩu, nhằm ổn định “đầu vào, đầu ra”, giảm đến mức thấp nhất rủi ro về giá cả, thị trường. Phải có một đầu mối liên kết dựa trên sự hợp tác tự nguyện giữa chính quyền, ngành nông nghiệp các tỉnh trong vùng cung cấp và tiếp nhận thông tin để mỗi khi gặp khó khăn phát sinh, cùng hợp lực giải quyết.

Tiềm năng phát triển cá tra, cá ba sa ở ĐBSCL là rất lớn. Năm 2001, tổng sản lượng cả hai loại chỉ có 130.000 tấn; 3 năm sau đã tăng lên 300.000 tấn; và hiện giờ lên tới trên 1 triệu tấn. Riêng năm 2007, sản lượng chế biến xuất khẩu đạt gần 370.000 tấn; kim ngạch xuất khẩu đạt 980.000 USD. Năm nay ước đạt kim ngạch từ 1.200.000 đến 1.400.000 USD. Khi đã xác định rõ hướng đi bền vững, chắc chắn nghề nuôi cá tra, cá ba sa sẽ đem lại hiệu quả kinh tế nhiều mặt, góp phần cải thiện đời sống người dân, thúc đẩy phát triển kinh tế xã hội cho cả vùng ĐBSCL./.

Sông Thao – Thanh Tùng

Các tin mới

Các tin năm 2014

Các tin năm 2013 | 2012 | 2011 | 2010 | 2009 | 2008 | 2007: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887

Các tin năm 2007 | 2006 | năm 2005