Khắc phục tình trạng đánh bắt cạn kiệt thủy sản ở Cà Mau

Nước triều cường vừa rút ở vùng biển cạn bãi bồi tại khu vực Vườn quốc gia mũi Cà Mau, tỉnh Cà Mau, một bãi phù sa nhô lên với hàng nghìn dãy cọc trụ đăng, lưới khai thác thủy sản. Vùng biển cạn bãi bồi mũi Cà Mau với diện tích hơn 26 nghìn ha đang bị xâm hại nghiêm trọng vì chuyện mưu sinh của con người.

Mưu sinh vùng bãi

Vùng bãi bồi mũi Cà Mau đang là mùa đăng bắt nguồn lợi thủy sản non. Khi con nước lên, cả vùng biển cạn bãi bồi, thuộc Vườn quốc gia mũi Cà Mau, chạy dài từ cửa biển Gò Công đến Vàm Xoáy có hàng nghìn phương tiện tàu, thuyền sử dụng lưới mành, cào mé, te, xiệp, lú bát quái, xung điện... giăng bắt dọc ngang.

Từ trước đến nay, vùng bãi bồi Cà Mau được xem là "bãi đẻ" của các loài thủy sản. Phó Chủ tịch UBND xã Ðất Mũi Nguyễn Việt Thắng, cho biết: "Nghề đăng bắt cua con, cá giống tiêu diệt nguồn lợi thủy sản rất lớn. Gần đây, dụng cụ lưới mành mành phát triển rất nhanh, kết thành những dãy dài, bắt tất cả những thứ gì lọt vào lưới, kể cả trứng cua".

Xã Ðất Mũi có 34 km bờ biển, dọc dài theo đó, nơi nào cũng có lưới và đáy đăng bắt cua con, cá, tôm giống. Toàn xã có hơn 500 hộ sinh sống ven bờ biển làm nghề này, mỗi hộ có từ mười miệng lưới mành trở lên, hộ nhiều 30 đến 50 lưới. Khi con nước lên, có hộ thu nhập ba đến bốn triệu đồng. Chính vì nguồn lợi trước mắt này, mà người dân mặc sức hủy diệt nguồn lợi thủy sản tự nhiên.

Ngay tại khu du lịch mũi Cà Mau, nhìn ra ven biển, dễ dàng bắt gặp chi chít những hàng lưới đăng bắt nguồn lợi thủy sản non. Khó có thể thống kê hết có bao nhiêu phương tiện như thế ở vùng biển cạn này. Chỉ biết, khi con nước triều rút cạn kiệt thì vô số trụ cột lưới giăng thành hàng dày đặc nối dài từ Rạch Thọ lên đến bãi Khai Long.

Cả ngày lẫn đêm, có đến hàng nghìn nguời dân quần nát vùng biển cạn bãi bồi. Khó khăn lắm chúng tôi mới tiếp cận được phương tiện hành nghề đăng bắt thủy sản non của ngư dân Bùi Vũ Linh đang kéo đục lưới ven mé biển. Trong mấy cái thau nhựa to là một mớ hỗn tạp tôm, cua, cá non vừa được vớt lên. Theo anh Linh, mỗi buổi thế này, đem về bán được 300 đến 400 nghìn đồng.

Tìm hiểu từ nhiều người dân, được biết, các loại đăng bắt có khả năng sát hại nguồn lợi thủy sản rất cao, gần như là hủy diệt tất cả thủy sản khi vào trong lưới. "Công nghệ" để phát hiện trứng cua thật đơn giản, khi những túm lưới được kéo lên đổ ra thau nước, dùng bóng đèn soi vào sẽ phân biệt được ngay loại nào là trứng cua hoặc cua con, tôm, cá kèo, cá nâu giống... Khi vớt được trứng cua đem về ươm lại cho phát triển thành cua con rồi bán. Người ta thường mua cua theo bốn loại, nhỏ nhất là cua cám, cua tiêu, cua dưa và cua me, giá bán loại nhỏ nhất từ 500 đồng đến 1.500 đồng/con.

Giải pháp nào?

Hai Thiện là một xóm nhỏ, nằm ven rừng phòng hộ bãi bồi, thuộc ấp Cồn Mũi, xã Ðất Mũi, huyện Ngọc Hiển. Nơi đây, có hơn 100 hộ dân sinh sống bằng nghề đánh bắt lúc biển cạn. Xóm biển này hình thành khá lâu đời, nhưng cả xóm toàn là nhà vách lá tạm bợ. Trước đây, người dân khu vực này kiếm sống bằng nghề lưới ghẹ, lưới cá và lú ngầm. Nhưng gần một năm nay, người dân đã chuyển hẳn sang nghề đặt lú bát quái trên vùng biển cạn bãi bồi.

Anh Bùi Minh Trường, một ngư dân sống ở đây cho biết, nghề lú bát quái được ngư dân học hỏi kinh nghiệm từ miền trung. Chiều dài lú bát quái khoảng 8 mét, nhưng có đến 24 miệng hom, thường được ngư dân giăng bắt một dãy dài cả km. Lú được thả xuống biển cạn khi nước lên miệng lú đón bắt tất cả các loài thủy sản. Hình thức khai thác nguy hiểm này đã hoạt động công khai hơn một năm nay.

Nhiều ngư dân ở xóm Cồn Mũi cho biết thêm: hầu hết bà con ở đây biết mình đã vi phạm nghề cấm khai thác, mong muốn được chuyển sang các nghề khác để sinh sống, nhưng làm nghề gì để có cái ăn, đời sống ổn định thì tự bà con khó có thể lo liệu được và rất cần được chính quyền hỗ trợ, giúp đỡ. Hiện tại, mỗi gia đình ở đây có ít nhất 50 cái lú bát quái, có hộ có 300 đến 400 cái.

Theo nhiều ngư dân, dù vốn đầu tư mỗi cái lú bát quái khoảng 180 nghìn đồng, nhưng bù lại khai thác rất có hiệu quả, chỉ cần vài con nước biển là đủ vốn. Như vậy, chỉ tính riêng xóm biển này có đến mười nghìn cái lú bát quái, mỗi đêm khai thác sát hại biết bao nhiêu loài thủy sản ở vùng biển cạn bãi bồi.

Tháng 7-2003, Thủ tướng Chính phủ đã ký quyết định thành lập Vườn quốc gia mũi Cà Mau. Trước đó, nơi đây là Khu rừng đặc dụng và Khu bảo tồn thiên nhiên Ðất Mũi. Vườn quốc gia mũi Cà Mau thuộc phạm vi của các xã Ðất Mũi, Viên An, Ðất Mới thuộc các huyện Ngọc Hiển, Năm Căn và một phần huyện Phú Tân. Tổng diện tích của Vườn quốc gia là hơn 41,8 nghìn ha; trong đó phần trên đất liền chủ yếu là rừng 15.262 ha; phần ven biển 26.600 ha.

Theo nhiều tài liệu khoa học, rừng ngập mặn của Vườn quốc gia mũi Cà Mau điển hình cho hệ sinh thái ngập nước vùng ven biển, là nơi trú ngụ của nhiều động, thực vật quý hiếm; nơi cung cấp dinh dưỡng nuôi sống cho nhiều loài thủy sản ở ven bờ; nơi sinh sản, cung cấp nguồn giống tự nhiên cho việc nuôi trồng, đánh bắt thủy sản...

Do tác động từ thiên nhiên, nhất là phù sa bồi lắng cho nên vùng đất ngập mặn này mỗi năm lấn dần ra biển từ 80 đến 100 m và để lại phía sau những cánh rừng mắm, rừng đước xanh tươi. Trong những năm 1985-1993, toàn bộ diện tích vùng bãi bồi mũi Cà Mau bị hơn bốn nghìn hộ dân từ khắp nơi đến chiếm đất, nuôi tôm trái phép và phải mất khá nhiều thời gian, công sức, chính quyền nơi đây mới giải tỏa được.

Tuy nhiên, hiện nay Vườn quốc gia mũi Cà Mau đã và đang tiếp tục bị con người tác động, xâm hại rất nghiêm trọng. Rừng bị người dân lén lút triệt hạ, diện tích ngày càng thu hẹp lại; nguồn lợi thủy sản non bị khai thác tận diệt, cạn kiệt dần...

Lãnh đạo xã Ðất Mũi và Vườn quốc gia cho biết, hiện nay ở vùng ven biển Vườn quốc gia có hơn nghìn hộ dân sinh sống, hầu hết là hộ dân nghèo. Mưu sinh chủ yếu của người dân là lén lút khai thác nguồn lợi thủy sản non vùng bãi bồi và khai thác cây rừng trái phép bằng nhiều cách. Chuyện ngư dân khai thác trái phép trên vùng biển cạn bãi bồi đã đến hồi báo động.

Thế nhưng, chính quyền địa phương, Khu bảo tồn biển Vườn quốc gia mũi Cà Mau chưa có biện pháp nào để khắc phục. Từ đầu năm đến nay, xã đã bảy lần tổ chức ra quân giải tỏa các phương tiện khai thác trong vùng cấm, nhưng tình hình không có gì chuyển biến. Bởi lẽ, có đến hàng chục nghìn miệng lưới, lú, xung điện... vi phạm không thể giải tỏa hết.

Theo chúng tôi, gốc của vấn đề là phải giải quyết công ăn việc làm cho người dân nghèo ven biển. Nhưng giải quyết bằng cách nào? Gần đây, chính quyền xã Ðất Mũi đã vận động một số ngư dân chuyển nghề sang lưới cá lẹp và lưới ghẹ, bước đầu có hiệu quả khá cao. Tuy nhiên, cái khó là thiếu vốn đầu tư chuyển nghề cho ngư dân. Mỗi hộ cần ít nhất 30 đến 40 triệu đồng mua ngư lưới cụ và trang thiết bị khai thác.

Trong khi đó, dân nghèo ven biển không có tài sản, đất đai thế chấp vay ngân hàng. Vì thế, chuyện chuyển nghề vẫn chỉ là dự tính, cần phải có bước đi, cách làm khác, trong đó Nhà nước và hệ thống ngân hàng cũng cần vào cuộc.

Vừa qua, tỉnh Cà Mau kết hợp các nhà khoa học chuyên ngành trong và ngoài nước hoàn tất các thủ tục để chờ tổ chức UNESCO công nhận Vườn quốc gia mũi Cà Mau là Khu Dự trữ sinh quyển của thế giới. Chính vì vậy, các cơ quan chức năng của tỉnh Cà Mau cần quan tâm, chăm lo cụ thể, thiết thực đến đời sống của hàng nghìn hộ dân nghèo ven biển; triển khai các biện pháp hạn chế tình trạng khai thác làm cạn kiệt nguồn tài nguyên thủy sản, bảo vệ vùng bãi bồi Vườn quốc gia mũi Cà Mau.

Ngọc Quân

Các tin mới

Các tin năm 2014

Các tin năm 2013 | 2012 | 2011 | 2010 | 2009 | 2008 | 2007: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887

Các tin năm 2007 | 2006 | năm 2005